22
Pokrycia ceramiczne na dachach obiektów sakralnych
PATRON
TEMATU
www.wienerberger.pl
Wienerberger
Dachówki ceramiczne rozpowszechniły się w średniowieczu i od tego
czasu stały się głównym materiałem do krycia dachów świątyń. Swoją
popularność zawdzięczają atrakcyjnemu wyglądowi oraz trwałości.
Badania archeologiczne dowodzą, że ceramiczne pokrycia dachowe
znane były już ok. 1000 lat przed naszą erą. Daleko im było, co prawda,
do dachówek w tradycyjnym rozumieniu, ale pokazuje to, że surowiec,
jakim jest glina, po pierwsze – jest ceniony już od bardzo dawna, a po
drugie – przetrwał do dziś, co stanowi najlepszy dowód na jego trwałość.
x x x
Od klasyki do nowoczesności
Jednymi z najstarszych modeli dachówek są karpiówki, które cha-
rakteryzuje podłużny kształt i proste krawędzie boczne. Mogą być
zakończone w łuskę lub mieć prostą krawędź. Ich dolna powierzch-
nia ma wyprofilowany nosek, umożliwiający zahaczenie dachówki
o łatę. Dodatkowo niektóre w rzędzie mocuje się klamrami, dru-
tem lub wkrętami. W tym celu większość karpiówek ma fabrycz-
nie wykonane dwa otwory. Powierzchnia dachówek płaskich może
być gładka lub żłobiona. Układa się je pojedynczo – w łuskę, lub
podwójnie – w koronkę. Ważą ok. 1,8–2 kg/szt. Polecane są na
dachy o połaciach nachylonych pod kątem nie mniejszym niż 30°,
a przy kryciu w koronkę – minimum 35°.
Równie długą tradycję mają dachówki typu mnich-mniszka. Jako
jedyne składają się z dwóch części – górnej (mnich) i dolnej
(mniszka). Mocuje się je do łat drutem lub za pomocą specjalnych
klamer. Ich układanie to prawdziwie koronkowa robota, wymaga-
jąca fachowej wiedzy i doświadczenia dekarza.
Niektórzy producenci oferują wyroby będące wariacjami na temat kla-
sycznych mnichów-mniszek, tańszymi i prostszymi w montażu, np.
z zamkami bocznymi, lub imitujące ten typ dachówki zakładkowe.
Pokrycie z mnichów i mniszek waży jednak dosyć dużo (ok. 4 kg para).
W gronie klasyków nie może zabraknąć dachówek holenderskich,
czyli esówek. Nie mają one zamków bocznych (w tradycyjnej wer-
sji), ich przekrój poprzeczny przypomina literę „s”, a waga osiąga
ok. 3 kg/szt. W sprzedaży są również dachówki zakładkowe, wyglą-
dem przypominające esówki, lecz w przeciwieństwie do nich mają
wyprofilowane zamki wytłoczone na dwóch zbiegających się ze sobą
krawędziach (górnej i bocznej). Ułatwiają one montaż i poprawiają
szczelność pokrycia. Od spodu dachówki mają zaczepy, które pod-
czas układania zahacza się o łaty. Dachówki zakładkowe produ-
kowane są w bardzo dużej ilości wzorów, które mogą mieć różne
nazewnictwo – marsylki, esówki, podwójne esówki, romańskie, gre-
ckie, frankfurckie. Dzięki łatwości montażu i ładnemu wyglądowi
zdobyły znaczną popularność i są dziś najchętniej wybieranym
rodzajem dachówek ceramicznych. Ich ciężar zależy zarówno od
wielkości, jak i liczby potrzebnej do ułożenia 1 m
2
.
Na rynku pojawia się coraz więcej wzorów dachówek znakomicie
nadajacych się do celów modernizacyjnych. Należą one do najlżej-
szych w tej grupie – ważą ok. 40 kg/m
2
, a także mają dużą toleran-
cję rozstawu łat – nawet do 9 cm. Ta ostatnia cecha sprawia, że
łatwiej je dobrać do istniejącej, starej konstrukcji nośnej niż inne typy
dachówek o mniejszej regulacji rozstawu łat.
x x x
Warianty wykończenia
Naturalne dachówki ceramiczne nie są poddawane barwieniu
w trakcie produkcji. Swój ceglasty kolor zawdzięczają związkom
żelaza zawartym w glinie, zatem ich barwy i odcienie zależą wyłącz-
nie od tego, z którego złoża wydobyto surowiec.
Pokrycia ceramiczne na
dachach obiektów sakralnych
Radosław Murat
fot. Wienerberger
Fot. 2. Dach kościoła w Kołbaczu – dachówka Karpiówka Koramic, półokrągła
fot. Wienerberger
Fot. 1. Dach Katedry w Legnicy – dachówka Karpiówka Koramic w dwóch kolorach –
czarnym i żółtym
