Pokrycia ceramiczne na dachach obiektów sakralnych
24
PATRON
TEMATU
www.wienerberger.pl
Wienerberger
na dachówkach mogą pojawiać się mchy. Zielone naloty nie powo-
dują na szczęście niszczenia pokrycia. Są nawet zwolennicy tego rodzaju
„patyny”. Aby jednak uniknąć glonów, mchów czy porostów, warto
wybrać dachówki szkliwione. Można też ułożyć na połaciach specjalną
instalację z drutów lub taśm miedzianych, która powstrzymuje przed roz-
wojem tego typu organizmów.
x x x
Nie tylko dachówki
Ceny dachówek należy porównywać w odniesieniu do 1 m
2
połaci,
gdyż ich zużycie waha się między 9 a 48 szt./m
2
. Dachówki podsta-
wowe kosztują ok. 2–4 zł za sztukę, a oprócz nich trzeba dokupić jesz-
cze sporo innych ich rodzajów oraz dość rozbudowany zestaw akceso-
riów, które nie są wykonane z ceramiki.
Dachówki dodatkowe, często niezbędne, a niekiedy tylko przydatne pod-
czas krycia dachu, nazywa się systemowymi. Są to przede wszystkim:
• dachówki szczytowe – służące do wykańczania boków (szczytów) połaci;
• dachówki połówkowe – wykorzystywane tam, gdzie nie mieści się
pełna dachówka np. w sąsiedztwie kominów lub okien dachowych;
• dachówki wentylacyjne – stosuje się je w połaciach o dużych powierzch-
niach, gdzie wentylacja pokrycia przez szczelinę w kalenicy nie wystarcza;
• dachówki z kominkiem wentylacyjnym – produkowane są z ceramiki
lub tańszego, ale mniej estetycznego i trwałego tworzywa sztucznego;
służą do odpowietrzania przewodów kanalizacyjnych;
• dachówki mansardowe – stosowane na dachach mansardowych;
układa się je w miejscu załamania płaszczyzn połaci dachu; produko-
wane są na zamówienie;
• gąsiory zwykłe – kolebkowe elementy ceramiczne służące do
wykańczania kalenic i grzbietów dachowych; mocowane do łaty kale-
nicowej specjalnymi klamrami; pod gąsiorami pozostaje najczęściej
szczelina do wentylacji pokrycia;
• gąsiory początkowe i końcowe – umożliwiają estetyczne zakończe-
nie kalenic i grzbietów dachów;
• denka gąsiorów – to ceramiczne elementy zamykające rząd gąsio-
rów, jeśli nie został zastosowany gąsior początkowy;
• łączniki gąsiorów (dwójniki, trójniki, czwórniki) – zwane także kołpa-
kami kalenicowymi – umożliwiają szczelne i estetyczne wykończenie
zbiegu kilku linii gąsiorów.
Oprócz ww. produktów dokupić też trzeba:
• wkręty i spinki – do mechanicznego mocowania dachówek;
• klamry do gąsiora – jedną stroną zahacza się je o brzeg gąsiora,
a drugą łączy mechanicznie z łatą kalenicową lub narożnikową;
• wsporniki łat kalenicowych – umożliwiają solidne
ich przytwierdzenie;
• ławy kominiarskie – przepisy wymagają, aby były zamontowane na
połaciach w sąsiedztwie kominów; zapewniają bezpieczne poruszanie
się po fragmencie dachu i to nie tylko kominiarzom;
• wsporniki ław kominiarskich – podtrzymują od spodu ławę kominiarską
i pozwalają ustawić ją pod odpowiednim kątem w stosunku do połaci;
• dachówki pod wspornik ławy kominiarskiej – są to specjalne modele
z wyprofilowanym zaczepem umożliwiającym zamocowanie wspornika;
w miejscu połączenia ławy z podpórką nie dochodzi do żadnych prze-
cieków wody deszczowej; pod dachówkami tego typu musi się znaleźć
dodatkowa łata;
• stopery śnieżne – elementy rozbijające czapę śniegu zsuwającą się
z połaci; zamiast nich można też zastosować drabinki przeciwśniegowe,
powstrzymujące śnieg przed gwałtownym zsunięciem; pod takie ele-
menty również montuje się specjalne dachówki.
Dekarze muszą też zakupić łaty i kontrłaty, materiały do hydroizolacji, bla-
chę na obróbki lub gotowe obróbki blacharskie, taśmy koszowe i uszczel-
niające, elementy wentylacyjne do okapu dachowego (tzw. wróblówki).
x x x
Układanie nowego pokrycia
Dachówki układa się na drewnianych listwach zwanych łatami, które są
przybijane prostopadle do innych listew – kontrłat. Jeśli połacie dachu
nachylone są pod kątem mniejszym niż 20º, dekarze zawsze powinni naj-
pierw zbudować na więźbie sztywne poszycie z izolacją z papy lub odpo-
wiedniej membrany dachowej i dopiero zamocować łaty i kontrłaty.
Każda z dachówek ma na spodzie nosek, którym zahacza się ją o łatę.
Typowe dachówki, w środkowych częściach połaci, układa się zazwyczaj
bez mocowania – utrzymują się pod własnym ciężarem. Tylko w niektórych
miejscach trzeba je przytwierdzić mechanicznie – klamrami, gwoździami
lub wkrętami. W ten sposób mocuje się dachówki przy krawędziach dachu
oraz wzdłuż okapów, kalenic, koszy, wokół okien dachowych bądź kominów
i to na szerokości 1 m w sąsiedztwie tych miejsc. Poza tym każdą dachówkę
trzeba przytwierdzić, jeśli nachylenie połaci przekracza 60º. Gdy mieści się
w przedziale 40–60º, wówczas co trzecią lub co piątą, a w okolicach, gdzie
wieją silne wiatry – nawet co drugą. Mocowania mechanicznego wyma-
gają też dachówki płaskie bez zamków oraz typu mnich-mniszka.
Podczas układania pokrycia szczególnie ważne jest precyzyjne rozmiesz-
czenie łat. Ich rozstaw nie może być ani większy, ani mniejszy niż zaleca
producent danego modelu dachówki.
x x x
Wymiana starego pokrycia na nowe
Dachówki często pojawiają się na dachach nowo wznoszonych
obiektów sakralnych, ale równie często układa się je na połaciach
starych budowli. Mogą wtedy zastępować zniszczone pokrycia
innego rodzaju lub dachówki.
fot. Wienerberger
Fot. 6. Zamek krzyżacki w Gniewie – dachówka Karthago
