20
Inspiracje architektoniczne
Maryjny Ogród Różańcowy w Ludźmierzu
Maryjny Ogród Różańcowy (MOR), znajdujący się obok sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala w Ludźmierzu, powstał w latach 1998–2000 jako pamiątka
wizyty Jana Pawła II w 1997 roku i wspólnej modlitwy różańcowej. Nadzór nad jego realizacją prowadził autor projektu ogrodu – arch. Jerzy Głodkiewicz z pracowni
z Nowego Targu. Ludźmierski ogród ma formę czworoboku, będącego przedłużeniem osi bazyliki w stronę wschodnią, w który wpisane są główne aleje w kierunku
wschód-zachód i północ-południe w formie wielkiego krzyża. Wmiejscu przecięcia ramion zlokalizowano wykonaną z brązu (odsłoniętą w roku 2000) figurę klę-
czącego św. Jana Pawła II z twarzą zwróconą w stronę bazyliki. Po 15 latach cokół figury wymieniono na nowy z zielonego marmuru. W zachodniej części MOR
znajduje się ołtarz polowy, zwany papieskim, z krużgankami i dolną kaplicą. Jest to ołtarz wniebowzięcia Matki Bożej, które symbolizuje wieża unoszona w górę przez
wyrzeźbione postacie aniołów. Scena ta odbywa się w obecności dwunastu apostołów, po trzech przy każdym filarze podtrzymującym dach ołtarza. Wokół ogrodu
znajdują się ścieżki z kaplicami tajemnic Różańca Świętego: od północy radosne, od wschodu bolesne, a od południa chwalebne. Nad całością góruje kopiec Gol-
goty z kaplicą ukrzyżowania, pod którym, w grocie, znajduje się Grób Chrystusa – miejsce pamięci i modlitwy za zmarłych. Ścieżka prowadzi również przez Bramę
Wiary z dzwonem, którego dźwięk oznajmia odpowiedzialność za głoszenie Ewangelii. W latach 2003–2004 MOR rozbudowano w stronę wschodnią o nowo
ustanowione tajemnice światła. Kaplice te są większe i swobodniej rozmieszczone. Z uwagi na złą jakość materiałów izolacyjnych w okresie budowy, w 2015 roku
przystąpiono do gruntownego remontu ołtarza. Przeprowadzono wiele prac, m.in. skuto tynki, stare posadzki oraz wylewki betonowe. Po odkopaniu budynku do
głębokości ław (2,8 m) zerwano stare izolacje i po oczyszczeniu fundamentów wykonano termo- i hydroizolację. Założono również nowy drenaż, mający zapobiec
zawilgoceniu konstrukcji ołtarza. Poniżej ław ułożono rury przepływowe na głębokości 3 m wraz z czterema studzienkami przepływowymi podłączonymi do studni
głównej, z której wykopano odpływ od ołtarza w stronę Dunajca. Po ułożeniu worków drenarskich aż do poziomu terenu, całość obsypano. Prace w części nadziem-
nej polegały na zdjęciu starych granitowych płyt, schodów (po oczyszczeniu płyty wrócą na swoje miejsce), odkuciu warstw betonowych ścian ołtarza wraz z wyczysz-
czeniem starych warstw sypkiej izolacji oraz usunięciu zawilgoconych białych cegieł. Zakończenie wszystkich prac renowacyjnych jest przewidziane na połowę 2017 r.
Przebudowa dziedzińca opactwa
cystersów w Nowej Hucie-Mogile
Historia zespołu klasztornego oo. Cystersów w Mogile sięga XIII wieku. W latach 2009–2010 prze-
prowadzono remont konserwatorski elewacji klasztoru oraz wykonano system osuszający wzdłuż
przyległych do dziedzińca elewacji kościoła i klasztoru. Przebudowa dziedzińca zachodniego przed
bazyliką mogilską, zaprojektowana przez arch. Piotra Leonowicza i arch. Maję Burdę (projektant
prowadzący: Małgorzata Leonowicz) z krakowskiej pracowni Leonowicz Architekci, trwała od 2011
do 2013 roku. Zmiana zagospodarowania uwzględniała fragmentaryczne odtworzenie kompozycji
historycznej placu: części reprezentacyjnej przed frontem kościoła oraz gospodarczej przed skrzy-
dłem klasztornym (rozdzielonych tzw. budynkiem gotyckim). Ponadto w części północnej (wykrojonej
po wojnie z obszaru ogrodów klasztornych) przebudowano powojenny budynek podcieni i rozbudo-
wano go od strony ogrodów o nowy zespół sanitariatów, sklepik i altanę. Prace na placu obejmowały
również wymianę infrastruktury podziemnej oraz izolację niszczonych przez wilgoć murów zachodniej
elewacji, a także posadzenie nowej zieleni. Nową nawierzchnię dziedzińca wykonano z elementów
kamiennych (kostka porfirowa i płyty granitowe) oraz ceramicznych (płyty, bruk). Ponadto dawne
(zasypane po wojnie) koryto płynącej tuż przy klasztorze Młynówki wyróżniono pasem z czarno-zie-
lonego granitu i przepustem pod murem. Ze względu na nagromadzenie pomników po zachodniej
stronie klasztoru, stojący tu wcześniej pomnik św. Bernarda, krzewiciela zakonu cystersów, przenie-
siono do ogrodu klasztornego. Na swoich miejscach pozostały figura Matki Boskiej Częstochowskiej,
otoczona zielenią i krzewami różanymi („Ogród Maryjny”) oraz pomnik Jana Pawła II (z 2008 r.,
autorstwa prof. ASP Marka Kordyacznego), wokół którego wykonano ozdobny mur. Przebiega on
po śladzie murów zewnętrznych dawnego tzw. budynku gotyckiego (prawdopodobnie szpitala).
Zachowany fragment tego obiektu został odrestaurowany i odpowiednio wyeksponowany (m.in.
odtworzono wtórnie zamurowany otwór drzwiowy i wykonano nadbudowę, zabezpieczającą przed
opadami). Przed pomnikiem Matki Boskiej umieszczono rekompozycję części ogrodzenia ogrodów
klasztornych (wyburzonego po wojnie w celu powiększenia dziedzińca), na którym odciśnięto wzory
motywów roślinnych pochodzących z historycznych płytek ceramicznych znalezionych podczas prac
budowlanych na terenie klasztoru. Renowacji poddano także kutą bramę, mur ogrodzeniowy oraz
wkomponowane w niego powojenne ołtarze: Pamięci Narodowej (z pomnikiem ks. Jerzego Popie-
łuszki), św. brata Alberta Chmielowskiego, św. Józefa Rzemieślnika, św. Heleny cesarzowej oraz
Matki Bożej Miłosierdzia. Na placu zadbano również o udogodnienia dla osób niepełnosprawnych,
wydzielono specjalne miejsca na rowery oraz zamontowano nowe tablice informacyjne.
fot. J. Ciepliński (4)
fot. P. Leonowicz (3)
