10
Inspiracje architektoniczne
Kościół opactwa benedyktyńskiego
w Worth
Pierwszym architektem świątyni był Francis Pollen, a sam kościół został udostępniony wiernym
w 1974 roku. Od początku jego istnienia wewnątrz znajdowały się krzesła, które nie pasowały
do atmosfery tego miejsca. Mnisi zlecili zaprojektowanie nowego wyposażenia kościoła, two-
rzącego spójny wystrój świątyni z architekturą budynku. Zamówienie na nowe ławki kościelne,
zdobione ławki chóru, stoły, kredencje, krzesła dla ministrantów i konfesjonały przyjęło studio
architektoniczne Heatherwick, które wielokrotnie brało udział w pracach prowadzonych
w zabytkowych i historycznych miejscach.
Przystępując do realizacji, Thomas Heatherwick chciał, aby wybrane przez niego materiały
współgrały z pierwotnie użytymi surowcami, dlatego też zdecydował się na wykorzystanie litego
drewna we wszystkich projektowanych meblach. Postawił na czarny orzech amerykański –
ciemniejsze drewno wyróżnia się w jasnym wnętrzu, a kremowy odcień ociepla kolor kościel-
nych ławek, jednocześnie nie wysuwając się na pierwszy plan. W nawie głównej zaprojekto-
wano siedziska z czarnego orzecha amerykańskiego, których kształt i wielkość nie zakłóca
przestrzeni, mimo iż zbierają się tu kongregacje liczące nawet 700 wiernych. Zostały pomy-
ślane tak, by miejsca wystarczyło nawet dla dwukrotnie większej liczby osób. Przygotowując
projekt mebli, pracownicy studia Heatherwick umiejętnie wpasowali je w owalny kształt tej
przestrzeni z kamiennym ołtarzem w centrum. W projekcie mebli zastosowano wewnętrzną
metalową ramę, dzięki której odznaczają się one odpowiednią wytrzymałością, pozwalającą
na ich codzienne używanie. Rama łączy klęczniki z siedziskami, czyniąc każdą ławkę kościelną
osobnym elementem. Najbardziej intrygującym aspektem zaprojektowanych mebli, jedno-
cześnie nadającym im wrażenia lekkości, jest 0,6-milimetrowa warstwa jesionu amerykań-
skiego, którą umieszczono pomiędzy elementami z czarnego orzecha. Przywodzą one na myśl
wykonywane w przeszłości przez rzemieślników meble zdobione intarsją. Z oddali takich detali
nie widać, im bardziej jednak zbliżamy się do ławek, tym wyraźniej i efektowniej się one pre-
zentują. Niezwykła dbałość o szczegół powtarza się we wszystkich nowych elementach wystroju
świątyni, również w siedziskach dla mnichów, w których fornir z amerykańskiego jesionu ma
charakterystyczny, falisty kształt.
Oprócz mebli z litego drewna o prostych nowoczesnych liniach, świątynia została ozdobiona
wyrazistymi, laminowanymi elementami wykończeniowymi w kształcie promieni, umieszczo-
nymi na suficie kościoła.
fot. E. Sumner, źródło: www.americanhardwood.org (2)
fot. Communion Design & Infinity Unlimited, źródło: materiały prasowe (2)
Kościół św. Piotra w Wielkiej Brytanii
Kościół pochodzi z X wieku, ale podczas prac konserwatorskich odkryto fundamenty wcze-
śniejszego budynku. Ten zabytek klasy I ostatni raz poddano renowacji w epoce wiktoriańskiej,
w związku z czym konieczne było jego ponowne odnowienie i dostosowanie do potrzeb miesz-
kańców. Projekt zmian musiał uwzględnić stworzenie punktu obsługi związanego z progra-
mem pomocy dzieciom Sure Start, biblioteki publicznej, przestrzeni dla spotkań i wydarzeń
organizowanych dla lokalnej społeczności, a także miejsca, w którym mogłyby się odbywać
nabożeństwa anglikańskie. Przygotowaniem i realizacją projektu zajęło się biuro architekto-
niczne Communion Design na czele z Alexem Coppockiem.
Ze względu na wyjątkowy charakter obiektu, zarówno pod względem jego konserwacji, jak
i religijnego przeznaczenia, architekci dbali, aby ingerencja w istniejący budynek była jak naj-
mniejsza. Starali się także ograniczyć do minimum urządzenia i instalacje konieczne do reali-
zacji projektu. Zamontowano bojler opalany drewnem, zbudowano kuchnię i toaletę dla osób
niepełnosprawnych, schody i windę prowadzące na balkon na pierwszym piętrze, a także
zaplecze do prac porządkowych. Aby zminimalizować wpływ instalacji na wygląd miejsca,
wszystkie elementy zaprojektowano tak, by mogły się zmieścić w wolno stojących drewnianych
skrzyniach, pokrytych białym dębem amerykańskim, otwieranych tylko na czas użytkowania.
Dzięki temu XII-wieczny ośrodek kultu w jednej chwili zmienia się w nowoczesną przestrzeń,
a gdy skrzynie są zamykane, miejsce ponownie spowija mistyczna cisza.
Drewniane skrzynie zaprojektowano tak, aby były lekkimi, wolno stojącymi obiektami, których
przeznaczenie można zmieniać w zależności od potrzeb. Podjęto również działania gwaran-
tujące, że konstrukcje te są zgodne z przepisami przeciwpożarowymi. Pod względem budowy,
skrzynie mają konstrukcję szkieletową o wymiarach 125 x 75 mm, wykonane są z drewna
miękkiego i wzmocnione warstwą sklejki o grubości 19 mm. Na zewnątrz każda z nich
wygląda nieco inaczej. Największa i najbardziej rozbudowana znajduje się w zachodniej czę-
ści prezbiterium i mieści kuchnię, toaletę oraz windę dla osób niepełnosprawnych, a także
pomieszczenie gospodarcze. Podtrzymuje ona dębową klatkę schodową i balkon na
pierwszym piętrze z mostem prowadzącym do nowej biblioteki. Meble wykonano z bia-
łego dębu amerykańskiego lub pokryto portugalskim korkiem, dzięki czemu w nawie
kościoła można wystawiać prace dziecięce.
