6
Inspiracje architektoniczne
Od wieków budowle sakralne zawierają dwa charakterystyczne pierwiastki, jakimi są niezmienne zakorzenienie w liturgii,
a z drugiej strony podążanie z duchem czasu w realizacji nowych świątyń. Wiele projektów, zarówno wcielonych w życie, jak
i tych istniejących tylko w sferze koncepcyjnej, przykuwa uwagę nietypowym ujęciem formy. Modernistyczne wizje projektantów
niejednokrotnie zachwycają, ale często też spotykają się ze sceptycznym podejściem zwolenników tradycyjnych budowli.
Mimo pewnej dozy ekstrawagancji zajmują one istotne miejsce w zróżnicowanej grupie architektury sakralnej. Przedstawiamy
kilka wyjątkowych projektów i realizacji, które wyróżniają się na tle innych obiektów.
Współczesny Kościół Zrębowy –
koncepcja architektoniczna
Projekt został zaprezentowany na konferencji wygłoszonej przez Bogusława Bar-
nasia w ramach trzeciej edycji Dni Dizajnu w Stalowej Woli w 2015 roku. Polski
Kościółek Zrębowy to próba transformacji tradycyjnej konstrukcji i budownictwa
drewnianego na formy nowoczesnej architektury. Projektant uprościł bryłę, rezy-
gnując z typowej, malowniczej sylwetki kościoła. Obiekt to prostopadłościan
z drewnianych belek, bez wieży, wysuniętego ponad obrys krzyża czy spadzi-
stego dachu. Budynek opiera się na konstrukcji zrębowej, ale odwróconej o 90º.
W wyniku takiej transformacji, tradycyjny dach pokryty gontem staje się wielkimi
wrotami, a kamienna podmurówka – ołtarzem. Drewniane bale obróconej kon-
strukcji, łączone na zrąb, formują nie tylko boczne ściany obiektu, ale również pod-
łogę i strop. Przesunięcie wybranych bali w obrębie posadzki umożliwiło stworzenie
różnicy poziomów i wyniesienie ołtarza, zaś analogiczne przesunięcia w dachu
pozwoliły na doświetlenie wnętrza. Tylna i frontowa ściana zostały zaprojektowane
tak, jakby były wykonane z materiałów analogicznych do tych używanych historycz-
nie, z jednoczesnym uwzględnieniem obrotu całej bryły. W wyniku tego procesu za
ołtarzem powstała kamienna ściana, zaś wejście stanowi brama z dawnych połaci
dachowych krytych gontem.
Koncepcja zakłada również wykorzystanie nowoczesnych technologii. Dach
zaprojektowano jako konstrukcję przeszkloną, a zachodnia ściana jest otwierana
mechanicznie. Zaproponowane rozwiązania zostały tak wkomponowane, aby nie
konkurować z ciepłym, drewnianym wnętrzem. Meble wykonano z geometrycznych
form, również z bali drewnianych. Pozornie prostokątne, otwarte wnętrze kościółka
zrębowego zostało w bardzo subtelny sposób podzielone na strefy, zgodnie z trady-
cyjnym rozplanowaniem obiektów tego typu. Zakrystię i prezbiterium wydzielono
poprzez zróżnicowanie poziomu podłogi oraz postawienie niewielkiej ścianki działo-
wej. Nawa główna to przestrzeń otwarta, przestronna, strzelista, doświetlona gra-
dientem przefiltrowanego światła górnego i ukierunkowana osiowo na ołtarz.
Koncepcja BXBstudio obejmuje także zagospodarowanie przestrzeni dookoła świą-
tyni. Od południa usytuowano łagodnie schodzącą rampę dla osób niepełnospraw-
nych, a cały obiekt otoczono drzewami.
rys. i wizualizacje: BXBstudio (4)
