Obiekty Rolnicze 2019
27
Innowacyjne rozwiązania w produkcji zwierzęcej
Początki chowu zwierząt sięgają w przeszłość niemal tak daleko jak
początki osadnictwa. Chroniąc siebie i swój dobytek, człowiek od zara-
nia dziejów wykorzystywał oraz przekształcał otaczające go środowisko.
Tworzył i wyznaczał obszary takie jak kraale, zeriby, części rondeli,
koszary, okólniki, zagrody, a następnie zaczął wyodrębniać pomieszcze-
nia w obiektach mieszkalnych oraz wznosić specjalne obiekty służące do
ochrony i obrony zwierząt gospodarskich. Wydzielano także osobny budy-
nek (inwentarski) przeznaczony na ich stały lub okresowy pobyt. Współ-
cześnie definiowany jest on jako miejsce przebywania zwierząt gospo-
darskich i hodowlanych, w którym znajdują się prawidłowe rozwiązania
techniczne pomieszczeń i stanowisk dla inwentarza żywego oraz ciągów
komunikacyjnych, a także właściwy mikroklimat wewnątrz obiektu.
Rolą budynku inwentarskiego jest ochrona zwierząt przed negatywnym
działaniem czynników zewnętrznych oraz stworzenie warunków odpo-
wiednich do ich potrzeb i wymagań, które sprzyjają zdrowiu, rozwojowi,
produkcji oraz dobremu samopoczuciu inwentarza żywego. Składają
się na nie: właściwa temperatura i wilgotność powietrza, niskie stężenie
szkodliwych gazów oraz wygodne i bezpieczne miejsca wypoczynku, spo-
kój, czystość, ochrona przed owadami oraz działaniem chorobotwór-
czych drobnoustrojów. Wymagania stawiane budynkom inwentarskim
w zakresie zoohigieny i rozwiązań funkcjonalnych są różne nie tylko dla
poszczególnych gatunków zwierząt, lecz także w obrębie tego samego
dla danych grup produkcyjnych.
x x x
Zasada dobrostanu
Współczesne warunki produkcji zwierzęcej, a w tym same budynki
inwentarskie, muszą spełniać określone odpowiednimi przepisami
zasady dobrostanu zwierząt (ang.
animal welfare
), czyli stanu zdrowia
fizycznego oraz psychicznego osiąganego w warunkach pełnej harmonii
ustroju w jego środowisku. Takie systemy chowu i hodowli zaspokajają
podstawowe potrzeby inwentarza żywego przede wszystkim w zakresie:
żywienia, dostępu do wody, wymaganej przestrzeni życiowej, zapewnie-
nia towarzystwa innych zwierząt, leczenia, higieny utrzymania, mikrokli-
matu pomieszczeń, warunków świetlnych. Jednocześnie nie pozwalają
na ich okaleczanie oraz gwarantują schronienie przed złymi warunkami
klimatycznymi. W zakres pojęcia wchodzą też warunki przewozu zwierząt
i humanitarnego sposobu ich uboju.
x x x
Wymagania stawiane współczesnym budynkom
inwentarskim
W celu realizacji pożądanych gospodarczo funkcji i osiągania odpo-
wiednich efektów ekonomicznych budynki inwentarskie muszą spełniać
następujące wymogi:
• zgodność z ustawodawstwem polskim i unijnym, a także z przepisami
eksportowymi krajów kupujących wyroby,
• prawidłowe, określone normami warunki zoohigieniczne dla każdej
kategorii zwierząt,
• zastosowanie proekologicznych technologii utrzymania inwentarza
żywego,
• funkcjonalność i niezawodność rozwiązań konstrukcyjnych oraz
wyposażenia,
• oszczędne i efektywne zużycie energii,
• minimalne nakłady pracy w bieżącej obsłudze zwierząt,
• krótki czas amortyzacji,
• wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii powstającej w pro-
cesie produkcji,
• możliwość przeznaczenia obiektu na inne (nierolnicze) cele.
x x x
Najważniejsze akty prawne
Do najważniejszych aktów prawnych określających zasady wznoszenia
i organizacji obiektów oraz przestrzeni przeznaczonych do produkcji
inwentarskiej należą (stan na styczeń 2019 r.):
Innowacyjne rozwiązania
technologiczno-budowlane
w produkcji zwierzęcej
dr hab. inż. arch. Małgorzata
Drożdż-Szczybura, prof. PK
Kierownik Zakładu Architektury
i Planowania Wsi, Wydział Architektury, PK
fot. Shutterstock
Fot. 1. Budynki inwentarskie w gospodarstwie mlecznym
