Wymagania prawne dotyczące instalacji elektrycznych i teleinformatycznych
88
Zgodnie z § 183 WT w instalacjach elektrycznych należy stosować:
• odrębne przewody neutralne (w izolacji niebieskiej, oznaczane
literą N) oraz ochronne (w izolacji żółto-zielonej, oznaczane jako PE).
Ze względu na konieczność zachowania ciągłości w przewodzie
ochronnym PE nie wolno umieszczać żadnych zabezpieczeń ani też
innych aparatów. Ponadto w przypadku wydzielenia przewodu ochron-
nego należy zastosować gniazda wtyczkowe wyposażone w styk
ochronny (bolec lub styki boczne typu schuko), także w pomieszcze-
niach z nieprzewodzącą posadzką. Umożliwia to zabezpieczenie wszyst-
kich wymagających tego przenośnych odbiorników, które nie są wypo-
sażone w obudowy o podwójnej lub wzmocnionej izolacji;
• połączenia wyrównawcze główne (umieszczając główną szynę wyrów-
nawczą wyposażoną w szereg zacisków śrubowych, w piwnicy lub przy
głównej rozdzielnicy budynku) i miejscowe (w pomieszczeniach o zwięk-
szonym zagrożeniu porażeniem prądem elektrycznym, np. w łazience,
saunie, węźle c.o.);
• wyłączniki nadmiarowe (a nie bezpieczniki z wkładką topikową),
jako zabezpieczenie obwodów odbiorczych przed przeciążeniem i skut-
kami zwarć;
• zasadę selektywności (wybiórczości) zabezpieczeń, zapewniającą
zadziałanie jedynie aparatu znajdującego się najbliżej miejsca powsta-
nia przeciążenia lub uszkodzenia;
• wyłączniki różnicowoprądowe jako środek uzupełniającej ochrony od
porażeń. Jeden wyłącznik na prąd różnicowy 30 mA (w przypadkach
szczególnego zagrożenia 10 mA) powinien być zastosowany w zależno-
ści od potrzeb do ochrony jednego lub kilku obwodów;
• główny wyłącznik różnicowoprądowy na prąd różnicowy 300 lub
500 mA umieszczony w głównej rozdzielnicy budynku jako środek
zabezpieczający przed porażeniem oraz pożarem;
• kompletną ochronę złożoną z ochronników współdziałających z połą-
czeniami wyrównawczymi, jako środek ochrony przed przepięciami
pochodzenia burzowego lub wywołanych czynnościami łączeniowymi
w sieci zasilającej budynek. Połączeniami wyrównawczymi należy objąć:
– instalację wodociągową, jeżeli jest wykonana z przewodów
metalowych,
– metalowe elementy instalacji kanalizacyjnej,
– wodną instalację ogrzewczą, jeżeli jest wykonana z przewodów
metalowych,
– metalowe elementy instalacji gazowej,
– metalowe elementy szybu i maszynowni dźwigu, jeżeli dźwig znajduje
się w budynku,
– metalowe elementy przewodów i wkładów kominowych,
– metalowe elementy przewodów i urządzeń wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych,
– metalowe elementy obudowy urządzeń instalacji telekomunikacyjnej;
• przeciwpożarowy wyłącznik prądu (umożliwiający w razie pożaru
odłączenie budynku od sieci elektroenergetycznej) w obiektach o kuba-
turze przekraczającej 1000 m
3
;
• przewodów miedzianych w przypadku przewodów o przekroju żył do
10 mm
2
;
• prowadzić trasy obwodów instalacji elektrycznych w liniach prostych,
przebiegających równolegle do krawędzi ścian i stropów, m.in. w celu
ułatwienia odtwarzania tras przewodów ułożonych pod tynkiem;
• instalować złącze umożliwiające odłączenie budynku od sieci zasila-
jącej, które powinno być umieszczone w miejscu dostępnym dla pra-
cowników dostawcy energii – najczęściej znajduje się ono w pobliżu roz-
dzielnicy głównej. W przypadku złącza napowietrznego instaluje się je
w zamykanej na zamek lub kłódkę skrzynce (osadzonej na takiej wyso-
kości, aby jego obsługa mogła odbywać się z poziomu terenu) na
zewnętrznej ścianie budynku. Natomiast złącze kablowe umieszcza się
we wnęce lub w zamykanej na zamek bądź kłódkę skrzynce (dolna kra-
wędź wnęki lub szafki powinna być umieszczona na wysokości 30 cm
od podłoża, aby uniknąć napływu wody opadowej) przy zewnętrznej
ścianie budynku.
Punktem rozdziału energii w obiekcie jest główna rozdzielnica admi-
nistracyjna. Należy ją instalować jak najbliżej złącza, w miejscu łatwo
dostępnym dla obsługi. Powinna być zlokalizowana w pobliżu wejścia
do budynku – na parterze, ew. w części podziemnej. W przypadku
umieszczenia w miejscu ogólnie dostępnym jej obudowa musi mieć
drzwiczki zamykane na klucz. Większe rozdzielnice przyścienne
lub wolno stojące zwykle lokuje się w wydzielonym pomieszczeniu
z drzwiami zamykanymi także na klucz.
W rozdzielnicy głównej budynku należy zainstalować wyłącznik
ochronny różnicowoprądowy selektywny na prąd znamionowy wynika-
jący z przewidywanego obciążenia i znamionowy prąd różnicowy nie
większy niż 500 mA. Pełni on wówczas funkcję elementu samoczyn-
nego wyłączenia zasilania przy uszkodzeniu oraz ochrony budynku
przed pożarami wywołanymi prądami doziemnymi. Rozdzielnicę
główną łączy ze złączem wewnętrzna linia zasilająca (WLZ), która
powinna być dostosowana do warunków ułożenia oraz wielkości mocy
zapotrzebowanej. Większość sieci zasilających jest czteroprzewodowa
ze wspólnym przewodem ochronno-neutralnym PEN (układ TN-C),
a instalacje odbiorcze (zgodnie z WT) pięcioprzewodowe z odręb-
nym przewodem neutralnym N i przewodem ochronnym PE (układ
TN-S). Z tego względu niezbędne jest dokonanie podziału przewodu
PEN. W praktyce, zgodnie z wymaganiami stawianymi przez przed-
siębiorstwa energetyczne, w budynkach mieszkalnych punkt podziału
PEN umieszczany jest w rozdzielnicy budynku. Wtedy WLZ od złą-
cza do rozdzielnicy musi być wykonana jako czteroprzewodowa.
W przypadku podziału przewodu PEN w złączu WLZ powinna mieć
pięć przewodów.
fot. J. Strzyżewski
Fot. 2. Budynek z 1957 roku (po dociepleniu i odnowieniu elewacji) z wbudowaną
stacją transformatorową, odgrodzoną jedynie stropem od mieszkania na 1. piętrze
