86
Wymagania prawne dotyczące instalacji elektrycznych i teleinformatycznych
Ustawa Prawo budowlane [1] nie zawiera definicji wielorodzinnego
budynku mieszkalnego. Natomiast zgodnie z treścią punktu 2a w art. 3
jednorodzinny budynek mieszkalny to obiekt, w którym wydzielono nie
więcej niż dwa lokale mieszkalne, pośrednio można zatem przyjąć, że
budynkiem wielorodzinnym jest obiekt z co najmniej trzema. Zarówno
nowe, jak i modernizowane inwestycje tego typu muszą być wyposa-
żone w instalacje elektryczne i teleinformatyczne zgodne z warunkami
technicznymi zawartymi w rozporządzeniu [2] oraz w przywołanych do
tego aktu prawnego Polskich Normach. Rozporządzenie to w dalszej
części artykułu będzie oznaczane literami WT.
x x x
Instalacje elektryczne
Instalacje elektryczne muszą spełniać warunki określone w rozporzą-
dzeniu [2] oraz w przywołanych w nim normach. Zgodnie z § 180 tego
rozporządzenia instalacje i urządzenia elektryczne powinny zapewniać:
• dostawę energii elektrycznej o parametrach technicznych dostosowa-
nych do potrzeb,
• ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym,
• zabezpieczenie przed przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi,
• ochronę przed powstaniem pożaru, wybuchem i innymi zagrożeniami,
• zabezpieczenie przed emisją drgań i hałasu (wyższych od dopuszczal-
nych wartości określonych w przepisach),
• ochronę przed szkodliwym oddziaływaniem pól elektromagnetycz-
nych (wyższych od dopuszczalnych określonych w przepisach wartości).
Ustęp 1 w § 181 WT dotyczy niezawodności zasilania. Zgodnie z jego
treścią budynek, w którym zanik napięcia w sieci zasilającej może spo-
wodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, poważne zagrożenie śro-
dowiska, a także znaczne straty materialne, musi być zasilany z co
najmniej dwóch niezależnych, samoczynnie załączających się źródeł
energii elektrycznej. Ponadto obiekt taki należy wyposażyć w automa-
tycznie uruchamiające się oświetlenie awaryjne. W budynku wysokoś-
ciowym natomiast jednym ze źródeł zasilania powinien być zespół prą-
dotwórczy. Układ Samoczynnego Załączania Rezerwy (SZR) musi
zapewniać przełączenie zasilania z podstawowego na rezerwowe,
przede wszystkim obwodów administracyjnych, takich jak: oświetlenie
klatek schodowych i korytarzy, zasilanie dźwigów i hydroforów, wymien-
ników ciepła, wentylatorów oraz instalacji, których funkcjonowanie jest
niezbędne w przypadku wystąpienia pożaru.
Praktycznie w każdym wielorodzinnym budynku mieszkalnym działa-
nie wielu urządzeń technicznych m.in. wind, pomp c.o. czy wentyla-
torów zależy od zasilania w energię elektryczną. Podobnie oświetle-
nie szeregu pomieszczeń w części wspólnej, np. klatek schodowych,
korytarzy piwnicznych czy garaży podziemnych. Brak zasilania stwarza
poważne zagrożenie dla mieszkańców, a ponadto jest uciążliwy,
ponieważ nie działa większość sprzętów domowych. Niestety przerwy
w zasilaniu są nieuniknione i zgodnie z rozporządzeniem [3] dzielą
się na planowane (dopuszczalny czas 16 h), wynikające z programu
prac eksploatacyjnych, oraz nieplanowane – spowodowane awariami
(dopuszczalny czas 24 h). Problem w tym, że w przypadku skompliko-
wanych awarii wywoływanych coraz częstszymi anomaliami pogodo-
wymi 24 godziny w wielu przypadkach nie wystarczają.
Z powyższych względów wszystkie wielorodzinne budynki mieszkalne
powinny mieć zasilanie dwustronne z sieci lub z zespołów prądotwór-
czych. Dobrze by było, gdyby drugostronne zasilanie sieciowe pocho-
dziło z odrębnej linii 110 kV (fot. 1), ale w większości przypadków nie
ma takiej możliwości. Natomiast instalowanie zespołów prądotwórczych
jest kosztowne zarówno na etapie inwestycji, jak i w trakcie eksploatacji.
Ustępy 2 i 3 w § 181 WT zawierają wytyczne do oświetlenia awaryj-
nego. Na długiej liście wymienionych obiektów i miejsc nie umiesz-
czono wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Znajdują się na niej
tylko duże (powyżej 1000 m
2
), pozbawione światła dziennego garaże
oraz drogi ewakuacyjne z nimi związane. W praktyce w nowoczesnych
budynkach jest wiele miejsc, które powinny być wyposażone w systemy
oświetlenia awaryjnego. Należą do nich podziemne pomieszczenia
techniczne, sale do rekreacji dla większej liczby osób itp. Zgodnie
z ustępem 5 w § 181 WT awaryjne oświetlenie ewakuacyjne powinno
działać co najmniej godzinę od zaniku oświetlenia podstawowego.
Zgodnie z treścią § 182 WT w budynku (także mieszkalnym) może
być wydzielone pomieszczenie na stację transformatorową pod warun-
kiem, że:
• sąsiadujące pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt ludzi zostaną
zabezpieczone przed hałasem i drganiami wywoływanymi przez urzą-
dzenia stacji,
• ściany i stropy pomieszczeń stacji będą stanowiły oddzielenie
przeciwpożarowe,
• zostaną zastosowane zabezpieczenia przed przedostawaniem się
cieczy i gazów do sąsiadujących ze stacją pomieszczeń,
• zachowana będzie pozioma i pionowa odległość nie mniej niż 2,8 m
pomiędzy pomieszczeniami stacji a sąsiadującymi pomieszczeniami
przeznaczonymi na stały pobyt ludzi.
W starszych budynkach wznoszonych według starych przepisów, ale
w dalszym ciągu użytkowanych, spotyka się stacje, które nie spełniają
co najmniej ostatniego warunku (fot. 2).
Wymagania prawne dotyczące
instalacji elektrycznych
i teleinformatycznych
w wielorodzinnych obiektach
mieszkalnych
mgr inż. Janusz Strzyżewski
członek Prezydium Centralnego
Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń
Elektrycznych SEP
fot. J. Strzyżewski
Fot. 1. Linia elektroenergetyczna 110 kV – doprowadzenie dwóch takich w pobliże
budynków mieszkalnych rzadko jest możliwe, a ponadto bardzo kosztowne
