110
Profesjonalista profesjonaliście
Planując budowę domu, można kupić tzw. projekt „typowy” (który
musi być później zaadaptowany do konkretnych warunków przez
uprawnionego projektanta) lub zlecić jego wykonanie. W pierwszym przy-
padku zwykle jest to tzw. projekt architektoniczno-budowlany, niezbędny
do uzyskania pozwolenia na budowę, lecz niezawierający rozrysowanych
szczegółów i detali hydroizolacyjnych lub traktujący to zagadnienie w spo-
sób lakoniczny. Wybór tego rozwiązania może skutkować późniejszymi
czasochłonnymi i kosztownymi problemami z wilgocią. Dlatego trzeba
tę kwestię uszczegółowić przed rozpoczęciem prac budowlanych. Już na
etapie projektowania należy dobrać optymalny system hydroizolacyjny
(nie sam materiał). Trzeba zwrócić uwagę na warunki gruntowo-wodne,
sposób posadowienia (ława fundamentowa i posadzka na gruncie, płyta
denna), rodzaj i stan podłoża (np. materiał ściany fundamentowej) oraz
obecność dylatacji i przejść rurowych. Dopiero takie podejście pozwala
na określenie optymalnego rodzaju materiału. Kolejnymi etapami są:
wybór konkretnego produktu oraz poprawne zrealizowanie hydroizolacji.
x x x
Wybór systemu a rodzaj fundamentu
W zależności od rodzaju gruntu i poziomu wód gruntowych wykonuje
się izolację przeciwwilgociową albo przeciwwodną. Tę pierwszą stosuje
się wtedy, gdy zalegający dookoła budynku grunt jest na tyle niespoisty
i dobrze przepuszczalny (np. piasek, żwir), że woda przy największych
opadach może szybko wsiąkać i nie spiętrza się przy fundamentach.
Maksymalny poziom wody gruntowej zawsze musi być kilkadziesiąt
centymetrów poniżej spodu ław lub płyty fundamentowej. Izolację prze-
ciwwilgociową można wykonać także w budynku posadowionym w grun-
tach mniej przepuszczalnych, gdy istnieje możliwość zastosowania
skutecznie funkcjonującego drenażu.
Izolację przeciwwodną wykorzystuje się, gdy istnieje prawdopodobień-
stwo, że poziom wody gruntowej będzie tak wysoki, że obiekt „stanie
w wodzie” lub gdy na skutek opadów atmosferycznych pojawi się ryzyko
spiętrzenia wody opadowej przy fundamentach. Budynki podpiwniczone
powinny być wtedy posadowione nie na ławach, lecz na płycie funda-
mentowej. Projektant określa, czy wymagana jest izolacja przeciwwilgo-
ciowa, czy przeciwwodna. Jednak jeżeli teren jest zagrożony podtopie-
niami, należy zawsze wykonywać tę przeciwwodną.
W punkcie wyjścia trzeba zaplanować, czy budynek ma być podpiw-
niczony. To, wbrew pozorom, podstawowa sprawa. Krążą opinie, że
na terenach podmokłych lub zagrożonych podtopieniami należy sta-
wiać tylko obiekty niepodpiwniczone. Nie do końca jest to prawdą.
Przekonanie takie bierze się z problemów z zawilgoceniem lub wręcz
przeciekami do piwnic, jednak ich przyczyną są błędy projektowe
i wykonawcze. Jeżeli do pomieszczenia tego można wejść także np.
przez wrota garażowe, to po podniesieniu się poziomu wody grunto-
wej powyżej posadzki dojdzie do zalania. Przy braku takiego wejścia
i poprawnym wykonaniu konstrukcji oraz zabezpieczeń wodochronnych
fundamentów, do przecieku nie dojdzie, nawet jeśli obiekt będzie „stać
w wodzie”. Prawdą jest natomiast, że budynek niepodpiwniczony jest
bardziej „odporny” na wizualne objawy zawilgocenia, co nie oznacza,
że problem nie istnieje.
W przypadku budynku podpiwniczonego obciążenie wodą wywiera par-
cie na fundamenty – podłogę od spodu i ściany fundamentowe z boku.
Jeżeli jej poziom znajdowałby się tylko 50 cm powyżej poziomu posadzki,
wywierałaby ona od spodu parcie 500 kg/m
2
podłogi. Oznacza to, że
wymagane jest posadowienie budynku na żelbetowej zazbrojonej
płycie dennej.
Układ hydroizolacji w tym przypadku powinien wyglądać jak na rys. 1.
Cechą charakterystyczną tego rozwiązania jest żelbetowa płyta denna,
która stanowi zarówno fundament, jak i element przenoszący parcie
wody. Musi ona zatem być zaprojektowana przez inżyniera konstruktora.
Pod nią znajduje się hydroizolacja (wykonana od strony naporu wody),
chroniąca samą płytę oraz wnętrze budynku. Powinna być ona szczelnie
połączona z izolacją pionową, która przechodzi w izolację strefy cokoło-
wej. Możliwy jest także wariant posadowienia budynku na ławach, lecz
wymaga on zastosowania żelbetowej płyty dociskowej w piwnicy (zwy-
miarowanej przez projektanta; rozwiązanie wykorzystywane zwykle przy
izolacjach z bitumicznych materiałów rolowych, przy których trzeba
wykonać konstrukcyjną warstwę dociskową).
Nieco inaczej wygląda izolacja budynku niepodpiwniczonego. Ściany
fundamentowe oparte są na ławach fundamentowych. Są one także
narażone na występowanie parcia wody zarówno od zewnątrz, jak i od
wewnątrz. Taki układ wymusza wykonanie powłok wodochronnych po
obu stronach ściany fundamentowej (rys. 2) i ich szczelne połączenie
z izolacją podłogi na gruncie (rys. 3).
Należy także wspomnieć o budynkach częściowo podpiwniczonych.
Biorąc pod uwagę stopień skomplikowania prac fundamentowych
i ziemnych oraz brak możliwości ewentualnego doszczelnienia ściany
pomiędzy częścią podpiwniczoną i niepodpiwniczoną, takich wariantów
trzeba unikać.
Niekiedy można spotkać opinię, że „najlepiej zastosować beton wodo-
szczelny”. To stwierdzenie jest niestety nieprawdziwe. Po pierwsze, nie ma
betonów wodoszczelnych, są jedynie wodonieprzepuszczalne.
Izolacja fundamentów
w miejscach podmokłych
mgr inż. Maciej Rokiel
rzeczoznawca budowlany SITPMB,
specjalista mykologiczno-budowlany PSMB
rys. M. Rokiel
1. Konstrukcyjny beton podkładowy
2. Płyta denna
3. Ściana fundamentowa
4. Izolacja pozioma płyty dennej
5. Izolacja pionowa ścian fundamentowych
Rys. 1. Układ hydroizolacji przy obciążeniu fundamentów wodą
1
4
2
3
5
