19
warsztat architekta
1.
RYBA
manipulować czy ich przekształcać, wprowadzając pożądane
parametry. W kolejnych wersjach AutoDesk wycofał się z tej
retoryki, ustanawiając nowy termin – „modelowanie informacji
budowlanej” (BIM). Odpowiada on możliwościom i zawartości
programu Revit, czyli zarządzaniu danymi (parametrami), doty-
czącymi materiałów oraz technik budowlanych, a nie mode-
lem parametrycznym jako takim. Duże firmy architektoniczne
najczęściej wybierają narzędzia takie, jak Digital Project, CATIA
czy Pro/ENGINEER, gdzie wyspecjalizowane grupy projek-
tantów pracują wyłącznie nad rozwiązaniami geometrycznymi
planowanych obiektów.
Modelowanie parametryczne wykonuje się sprawnie przy
użyciu interfejsów skryptowych, często załączonych do nie-
których pakietów oprogramowania. Skryptowanie to sposób
mówienia komputerowi, co ma zrobić. Jednakże przekaz
odczyta on tylko wtedy, gdy powie mu się to w zrozumiałym
dla niego języku.
Twórcy AutoCAD-a, opracowując jego pierwszą wersję w roku
1982, byli już świadomi, że dodanie interfejsu skryptowego
pozwoli im uniknąć zapytań odnośnie specyficznego kodowania
i aplikacji, wynikających z indywidualnych potrzeb użytkowni-
ków 8 . Kiedy 10 lat później Mark Burry chciał parametrycznie
wymodelować liczne hiperbole dla Sagrada Família, nie prosił
już AutoDesku o włączenie w AutoCAD-zie funkcji hiperboli,
ale skorzystał z interfejsu AutoCAD scripting do sporządzenia
własnych krzywych parametrycznych 9 . Skrypt Burrego miał trzy
parametry wejściowe określające punkty: początkowy, minimalny
oraz asymptoty, i został napisany w kodzie AutoLISP 10 . Systemy
parametryczne z zasady opierają się na procedurach algorytmicz-
nych, gdyż to algorytm określa kolejność transformacji danych
wejściowych, dążąc do uzyskania na wyjściu tych końcowych.
Mark Burry od 1979 roku, kontynując budowę kościoła Sagrada
Família, sporządził modele parametryczne poszczególnych frag-
mentów obiektu i struktur przestrzennych zgodnie z zamysłem
Gaudiego. Dzięki krzywym parametrycznym wykonawstwo
elementów o złożonej geometrii było możliwe ze względu na
przełożenie ich przez numeryczne urządzenia CNC.
Tekstowe interfejsy skryptowe nie rozwinęły się znacząco od
czasu opracowania pierwszej wersji AutoCAD-a, ale w ostatnich
dwóch dekadach odnotowano pojawienie się nowego inter-
fejsu skryptowego – wizualnego. Programowanie to obejmuje
reprezentatywne narzędzia przedstawione nie jako tekst, lecz
diagramy. W 1990 roku powstały dwa takie interfejsy – MAX
i MSP, z których jeden jest popularny wśród muzyków, a drugi
Taka forma współpracy dała podstawy do założenia w2001 roku
siostrzanego przedsiębiorstwa o nazwie Gehry Technologies,
któremu udało się opracować parametryczne oprogramowa-
nie modelujące Digital Project, udostępnione w roku 2004.
Wykorzystuje ono narzędzia zawarte w CATIA V5 i wprowa-
dza nowe, przydatne architektom do racjonalizacji skompliko-
wanej geometrii formy, takiej jak w pracach Franka Gehry'ego.
Opiera się ponadto na parametrycznym silniku pochodzącym
z programu CATIA V5, który pozwala rewidować parametry
i równania definiujące projektowaną geometrię w ten sam
sposób, jak w przypadku Pro/ENGINEER.
Digital Project, podobnie jak CATIA, jest wszechstronny
i umożliwia wymianę danych z innymi branżowymi progra-
mami, tak aby przygotować pełną dokumentację 3D projektu
architektonicznego – od koncepcji po pliki dla wytwórcy (ang.
file to factory
), a także określić jego koszty i czas. Integracja
z systemem CAM gwarantuje ponadto szybkie wykonywanie
trówymiarowych modeli na każdym etapie projektu. Digital
Project wymaga jednak odpowiedniego sprzętu i nie wystę-
puje w wersji przeznaczonej do komputerów osobistych
(PC). Niemniej, od 2004 roku zapotrzebowanie na ten rodzaj
oprogramowania wciąż wzrasta, gdyż coraz więcej firm archi-
tektonicznych zainteresowanych jest tworzeniem obiektów
o krzywoliniowej, złożonej geometrii. Dziś jest on chętniej
używany niż Revit (RTC 2000a), który miał być „pierwszym
parametrycznym modelerem budowlanym dla architektów
oraz profesjonalnych budowniczych”, jak można było prze-
czytać na stronie internetowej Revit dnia 10 maja 2000 roku 7 .
Autorzy programu Revit definiują termin
parametric
(z ang.
parametryczny) jako obiekt oparty na równaniach parame-
trycznych, który architekt może tylko adjustować w zależność
od okoliczności jego zastosowania w projekcie. W kolejnej
wersji (RTC 2001) na stronie internetowej wyjaśniano, jak
korygować wysokość dachu i w jaki sposób Revit dokonuje
natychmiastowej rewizji wymiarów na rzutach, elewacjach czy
przekrojach. Tego typu narzędzia posługują się równaniami
parametrycznym wyłącznie w celu automatycznej weryfikacji
wymiarów, co AutoDesk nazwał modelowaniem. Jest to jed-
nak nadużycie, nieuprawnione określenie. Projektant nie ste-
ruje bowiem parametrem grafiki w równaniach parametrycz-
nych, tak jak to robi, pracując z programami Pro/ENGINEER,
CATIA czy nawet Sketchpad. Relacje parametryczne Revita
są niedostępne dla użytkownika i ukryte za interfejsem. Nie
można zatem tworzyć własnych modeli, swobodnie nimi
6.
Narzędzie parametryczne,
autorstwa Marka Burry'ego (2005),
przeznaczone do pozycjonowania
hiperboli oraz ich lokowania na
zadanym substracie, napisane
w języku programowania Python
(źródło: WBiA ZUT w Szczecinie).
6
praktyka projektowa
architektura parametryczna
