44
warsztat architekta
Jak rozpocząć inwestycję?
Przed podjęciem wszelkich prac renowacyjnych w obiektach
zabytkowych należy uzgodnić w urzędzie ochrony zabytków
zakres i sposób prowadzenia tych prac. Przymierzając się do
odnowienia zabytkowej elewacji, trzeba też pamiętać, że zabytki
podlegają ochronie i opiece bez względu na stan zachowania.
Dlatego już na etapie planowania zakresu prac warto kontak-
tować się z urzędem konserwatorskim, by ten wydał zalecenia
konserwatorskie dla przedsięwzięcia. Określają one sposób
korzystania z zabytku, metodę jego zabezpieczenia i wykonania
niezbędnych prac, jak również zakres dopuszczalnych zmian,
które mogą być wprowadzone w konkretnym obiekcie. Zwykle
właściciel, posiadacz, użytkownik zabytku załatwianie spraw
urzędowych i pozyskiwanie pozwoleń zleca architektowi, który
przygotowuje dokumentację projektową inwestycji. Ani archi-
tekt, ani właściciel zabytku nie powinni jednak zapominać, że
w zespole specjalistów zaangażowanych w planowanie i realiza-
cję prac restauratorskich nie może zabraknąć osób, które z racji
wykształcenia i doświadczenia, w teorii i w praktyce znają się na
specyfice działań podejmowanych w zabytkach. A im cenniejszy
obiekt, tym większa odpowiedzialność za prawidłowo zaprojek-
towane i przeprowadzone działania. Dlatego w takich zespołach
fasada
A. Jaśkiewicz-Sojak, D. Hryszkiewicz-Kahlau
abc specjalisty
zabytkowa
Zacznijmy od definicji, ponieważ będziemy posłu-
giwać się konkretnymi pojęciami, a nie potocznymi
znaczeniami słów „zabytek” i „renowacja”. Jeżeli
mamy do czynienia z zabytkową budowlą i jej fasa-
dą, to znaczy, że jest ona objęta co najmniej jedną
z form prawnej ochrony konserwatorskiej oraz
podlega przepisom prawa ustanowionym w celu
ochrony zabytków.
W Polsce dziedzinę ochrony zabytków reguluje przede
wszystkim „Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabyt-
kami”, opublikowana w Dzienniku Ustaw, której tekst jest
ogólnie dostępny (można go pobrać np. ze strony interneto-
wej Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej
/
isap.nsf). Jeżeli fasada została uznana za zabytkową, to znaczy,
że jej zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na
wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Prowadzone
przy takiej elewacji prace restauratorskie będą działaniami
mającymi na celu wyeksponowanie wartości artystycznych
i estetycznych zabytku (w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba,
uzupełnienie lub odtworzenie jego części) oraz dokumento-
wanie tych działań.
1
1.
Widok z Zielonego Mostu na
elewacje kamienic i Żuraw na Długim
Pobrzeżu nad Motławą w Gdańsku;
nad kamienicami góruje budynek
Muzeum Archeologicznego (tzw.
Domu Przyrodników) z elewacjami
po renowacji i ze zrekonstruowaną
stolarką okienną w kolorze zielonym,
fot. Dorota Hryszkiewicz-Kahlau
Anita Jaśkiewicz-Sojak
architekt, historyk
architektury,
konserwator
zabytków; doktor
nauk technicznych,
pracownik Wydziału
Architektury Politechniki
Gdańskiej, długoletni
pracownik rządowych
i samorządowych służb
konserwatorskich
Dorota Hryszkiewicz-Kahlau
konserwator-
-zabytkoznawca, architekt
krajobrazu; specjalista
w zakresie ochrony
krajobrazu kulturowego
i założeń zieleni;
pracownik instytucji
kultury – zaplecza
eksperckiego dla Ministra
Kultury i Dziedzictwa
Narodowego
