Page 11 - Sektor Elektroenergetyczny 2014

9
w skrzynce lub we wnęce z zamykanymi drzwiczkami, aby ograniczyć
dostęp do części będących pod napięciem. W nowoczesnych kon-
strukcjach rozdzielnic tablicowych, w celu zwiększenia bezpieczeństwa
porażeniowego i niezawodności, stosuje się obudowy szafek z materiału
nieprzewodzącego, systemy osłon zacisków oraz wyłączniki instalacyjne
zamiast bezpieczników.
Rozdzielnice skrzynkowe są budowane na większe wartości prądów
niż rozwiązania tablicowe. Powszechnie stosuje się je w układach
niskiego napięcia prądu przemiennego, zwłaszcza w obiektach prze-
mysłowych i stacjach elektroenergetycznych. Powszechność wykorzy-
stania tego typu rozdzielnic wynika z ich zalet: prostej konstrukcji,
zwiększonego bezpieczeństwa obsługi, niewielkich wymiarów, łatwo-
ści montażu i ewentualnej rozbudowy, dużej odporności na uszko-
dzenia mechaniczne czy środowiskowe oraz możliwości stosowania
w pomieszczeniach ogólnodostępnych.
W rozdzielnicach skrzynkowych aparatura elektryczna jest monto-
wana w skrzynkach o znormalizowanych wymiarach, które następnie
łączone są między sobą za pomocą śrub lub klinów i mocowane na
ramie metalowej – zakotwionej w ścianie pomieszczenia na stałe lub
stanowiącej konstrukcję ruchomą. Skrzynki mogą być wykonane
z blachy lub tworzyw sztucznych. Producenci rozdzielnic skrzynko-
wych oferują skrzynki puste, przystosowane do zabudowy różnych
aparatów, lub kompletne z zabudowaną aparaturą elektryczną (np.
skrzynki bezpiecznikowe, wyłącznikowe, stycznikowe, szynowe i inne)
oraz osprzęt potrzebny do skompletowania rozdzielnicy (mufy kablo-
we, dławice, pokrywy, wsporniki itd.). Wykorzystanie skrzynek z wy-
posażeniem upraszcza w pewnym stopniu projektowanie rozdzielnicy.
W najpopularniejszych rozwiązaniach skrzynki są wykonywane
z izolacyjnych, wysoko udarowych i niepalnych termoplastycznych
tworzyw sztucznych. W rozdzielnicach tych istnieje możliwość zasto-
sowania na zawiasach uchylnych, przeźroczystych pokryw. Ułatwia to
kontrolę i obsługę aparatury elektrycznej znajdującej się w skrzyn-
kach. Rozdzielnice z tworzyw sztucznych mogą mieć bardzo wysoki
poziom ochrony (IP65), uzyskany dzięki zastosowaniu specjalnych
maskownic, tj. osłon izolacyjnych zacisków elektrycznych aparatów.
Możliwość wyposażenia skrzynek w różnorodną aparaturę i o roz-
maitych prądach znamionowych pozwala na budowę rozdzielnic
o pożądanych właściwościach i przeznaczeniu.
W Polsce modele skrzynkowe są produkowane przez różne specjalistycz-
ne przedsiębiorstwa, które oferują własne rozwiązania lub wytwarzają
urządzenia na licencji renomowanych koncernów działających w sektorze
elektroenergetyki.
Rozdzielnice szafowe stosuje się na największe prądy obciążenia –
od kilkuset do kilku tysięcy amperów, gdy niemożliwe jest wykorzysta-
nie rozdzielnic skrzynkowych. Wmodelach tych aparatura elektryczna
jest montowana w pojedynczej szafie lub zestawach szaf, ustawionych
obok siebie i połączonych wspólnym torem szynowym. W zależności
od konstrukcji szaf wyróżnia się rozdzielnice szkieletowe i bezszkiele-
towe. Ponadto, analogicznie jak w przypadku wyrobów SN, występują
wersje jedno- i dwuczłonowe oraz jedno- i wieloprzedziałowe.
W rozdzielnicach szkieletowych konstrukcja wsporcza opiera się na
szkielecie z kątowników stalowych osłoniętych blachami. Urządzenia
bezszkieletowe to takie, w których szafa stanowi podstawę montażu
aparatury. Szafa rozdzielnicy jest wykonana z odpowiednio ukształ-
towanych, skręcanych śrubami blach, które są osłonami zarówno
między aparatami, jak i między poszczególnymi szafami. Jest to
rozwiązanie spotykane w mniejszych modelach, wyposażonych w sto-
sunkowo lekkie aparaty.
W rozdzielnicach jednoczłonowych aparatura rozdzielczo-zabezpie-
czeniowa zamontowana jest na stałe, w wersjach dwuczłonowych
natomiast niektóre łączniki są mocowane na wysuwanych wózkach,
w szufladach lub jako łączniki wtykowe.
W urządzeniach wieloprzedziałowych aparatura rozdzielcza, zabezpie-
czeniowa i pomiarowa są montowane w oddzielnych przedziałach szafy.
Rozdzielnice szafowe wolno stojące są osłonięte ze wszystkich stron, co
umożliwia dostęp jedno- i dwustronny. Modele przyścienne natomiast
często są wykonane jako otwarte od strony ściany, co pozwala tylko na
ich obsługę jednostronną.
Obecnie konstrukcje rozdzielnic szafowych niskiego napięcia są
produkowane przeważnie jako tzw. rozdzielnice modułowe, w których
pole rozdzielnicy stanowi wydzieloną część funkcjonalną i konstruk-
cyjną, o określonych, znormalizowanych wymiarach i standardowym
wyposażeniu.
Na rynku krajowym dostępnych jest wiele modeli szafowych niskiego
napięcia, o różnorodnych cechach konstrukcyjnych, wyposażeniu,
przeznaczeniu i właściwościach eksploatacyjnych. Obejmują one
rozmaite typy rozdzielnic systemowych, opartych na rozwiązaniach
krajowych, zagranicznych lub stanowiących wersje licencyjne produ-
kowane przez największe koncerny z branży. Najczęściej są to urzą-
dzenia kompletne, dostarczane przez jednego dostawcę, wyposażone
w jego aparaturę łączeniowo-zabezpieczającą i mające pełne badania
typu zgodnie z normą [5].
Przykładowo, wśród wielu rozwiązań rozdzielnic systemowych niskiego
napięcia do 4000 A w obiektach stosuje się m.in. wnętrzowe, modu-
łowe rozdzielnice szafowe o budowie szkieletowej (fot. 3.). Są one pro-
dukowane jako jedno- lub wieloszafowe i przeznaczone do stosowania
w pomieszczeniach zamkniętych. Szafy mogą być wykonane w wersji
wolno stojącej lub przyściennej. Rozdzielnice te składają się ze stan-
fot. ZPUE
Fot. 1. Widok przedni rozdzielnicy SN w izolacji powietrznej
Rotoblok VCB
Fot. 2. Widok przedni rozdzielnicy SN w izolacji gazowej SF6 TPM Fot. 3. Widok przedni szafowej rozdzielnicy modułowej nn ZR-W
fot. ZPUE fot. ZPUE
Sektor Elektroenergetyczny 2014