Page 18 - Sektor Elektroenergetyczny 2014

16
powtórnym załączeniem, uziemiania i stosowania środków ochrony
podstawowej (dawniej „przed dotykiem bezpośrednim”). Dokument
ten, wyszczególniony w załączniku do [9], również jest przepisem
prawnym.
• PN-E-05115:2002 [13] – norma zawiera wymagania w zakresie
projektowania, budowy i eksploatacji instalacji elektroenergetycznych
w sieciach prądu przemiennego o napięciu nominalnym wyższym niż
1 kV. W szczególności obejmuje stacje transformatorowo-rozdzielcze.
Podaje zakres oraz sposób sprawdzania odbiorczego i kontrolnego,
a w załącznikach określa, między innymi, metody wykonywania badań
prądów rażenia czy instalacji uziemień. Dokument ten jest przepisem
prawnym, został bowiem wymieniony w załączniku nr 1 do [9], z tym
zastrzeżeniem, że z dniem 29.04.2011 roku zostaje wycofany przez
PKN i zastąpiony nowymi normami, ale tylko w wersji anglojęzycznej:
PN-EN 50522:2011 i PN-EN 61936-1:2011, które obecnie nie są
przepisami prawnymi.
Dla czynności wykonywanych pod napięciem nie ma odrębnych
przepisów. Obowiązuje generalna zasada, że ponieważ stwarzają one
możliwość powstania zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, wymagane
jest polecenie pisemne i praca w co najmniej dwuosobowej obsadzie.
Roboty należy wykonywać wg opracowanej w tym celu instrukcji. Spo-
sób organizacji prac pod napięciem najlepiej opisuje norma [11].
❘ ❘ ❘ Wymaganiaw stosunku do osób pracujących przy urzą-
dzeniach elektrycznych
Osoby zatrudnione do pracy przy urządzeniach energetycznych muszą
posiadać: odpowiednie predyspozycje fizyczne i psychiczne, poświad-
czone orzeczeniem lekarskim, stwierdzającym brak przeciwwskazań
zdrowotnych, znajomość przepisów BHP, co potwierdza świadectwo
ukończenia odpowiedniego szkolenia, oraz wymagane na danym
stanowisku kwalifikacje. Wytyczne te, niezależnie od rodzaju zawartej
umowy, wynikają z przepisów Kodeksu pracy [10]. Przy urządzeniach
elektrycznych pracować mogą tylko osoby uprawnione. Rozporządzenie
odsyła tu do Prawa energetycznego [1], gdzie w art. 54 sprecyzowano
obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień. Szczegółowy tryb ich
nadawania dla czynności eksploatacyjnych, dotyczących poszczególnych
grup urządzeń, wystawiania świadectw kwalifikacyjnych, wymagań dla
kategorii E (eksploatacja) i D (dozór) określają przepisy [5].
W tym miejscu należy wspomnieć o istotnej zmianie w przepisach
Prawa energetycznego, obowiązującej od 30.10.2011 roku, która
uchyliła art. 54.1a, likwidując w ten sposób 5-letni okres ważności
świadectw kwalifikacyjnych. Zapis ten został wprowadzony ustawą [2].
Art. 10 ustawy zmieniającej stanowi, że świadectwa, które były ważne
w dniu 30.10.2011 roku, stają się dokumentami bezterminowymi.
W tym kontekście wpisywanie obecnie przez komisje egzaminacyjne
okresu ważności (z reguły 5 lat) w treści świadectw kwalifikacyjnych
jest nieuzasadnione i stwarza istotne ograniczenia praw pracowniczych.
Prawo energetyczne w art. 54 określa precyzyjnie wyjątki, kiedy należy
powtarzać sprawdzanie kwalifikacji. Ale są to sytuacje, o których decy-
duje nie komisja, ale: pracodawca, organ kontroli nad warunkami pracy
albo sam zainteresowany.
Kończąc temat kwalifikacji, należy wspomnieć, że zgodnie z postano-
wieniami art. 20h Prawa energetycznego [1] instalatorzy zajmujący
się wykonywaniem i eksploatacją mikroinstalacji OZE muszą uzyskać
certyfikat nadany przez prezesa UDT. Mimo że wspomniany dokument
w obecnej treści obowiązuje od sierpnia ub. roku, to system nadawania
certyfikatów działa od niedawna, ponieważ dopiero 7.05.2014 roku
wszedł w życie przepis wykonawczy Ministra Gospodarki, dzięki które-
mu prezes UDT mógł przeprowadzić odpowiednie czynności związane
z nadawaniem certyfikatów.
Literatura
1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (DzU z 2012 r.
poz. 1059 ze zmianami oraz z 2013 r. poz. 1238).
2. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne
oraz niektórych innych ustaw (DzU z dnia 29 września 2011 r. nr 205, poz.
1208).
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych
(DzU poz. 492).
4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 1999 r. w spra-
wie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycz-
nych (DzU nr 80, poz. 912).
5. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania
kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci
(DzU nr 89, poz. 828 ze zmianami oraz z 2005 r. nr 141, poz. 1189).
6. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zmianami oraz z 2011 r. nr 173,
poz. 1034).
7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25.03.2014 – Warunki i tryb
wydawania certyfikatów oraz akredytowanie organizatorów szkoleń w zakresie
odnawialnych źródeł energii (DzU z dnia 22.04.2014 r., poz. 505).
8. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane (DzU z 2013 r. poz.
1409 ze zmianami oraz z 2014 r. poz. 40).
9. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 ze zmianami oraz z 2013 r. poz. 926).
10. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 1998 r.
nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2014 r. poz. 208).
11. PN EN 50110-1:2004 „Eksploatacja urządzeń elektrycznych”.
12. PN-EN 61140:2005 + PN-EN 61140:2005/Al:2008 „Ochrona
przed porażeniem prądem elektrycznym. Wspólne aspekty instalacji i urządzeń”,
zał. 1 do [7].
13. PN-E-05115:2002 „Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego
o napięciu wyższym od 1 kV”, zał. 1 do [7].
14. PN-HD 60364-6:2008 „Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 6:
Sprawdzanie”, zał. 1 do [7].
Przypisy
1 Osoba uprawniona – osoba posiadającą kwalifikacje uzyskane na podstawie
przepisów prawa energetycznego.
2 Osoba upoważniona – osoba wyznaczona przez prowadzącego eksploatację do
wykonywania określonych czynności lub prac eksploatacyjnych.
3 Prowadzący eksploatację – jednostka organizacyjna, osoba prawna lub osoba
fizyczna, zajmująca się eksploatacją własnych lub powierzonych jej, na podstawie
zawartej umowy, urządzeń energetycznych.
Jak bezpiecznie i zgodnie z przepisami wykonywać prace przy rozdzielnicach nn i SN