18
Wpływ zastosowania prefabrykatów betonowych na proces budowlany
Uzyskany w ten sposób dodatkowy zapas bezpieczeństwa i trwałości
zazwyczaj znacznie przewyższa wymogi przepisów i norm projektowa-
nia, co korzystnie wpływa na całkowity koszt eksploatacji obiektu.
Ponadto przy zastosowaniu elementów prefabrykowanych (zwłaszcza
sprężanych) uzyskuje się mniejszą kubaturę budynku co, w stosunku
do analogicznych rozwiązań konkurencyjnych, przynosi oszczędno-
ści w zakresie ogrzewania. Dzięki akumulacji odpowiednio dobrane
elementy prefabrykowane, połączone z systemami odzysku ciepła,
pozwalają uzyskiwać oszczędności sięgające 15–30% rocznych kosz-
tów ogrzewania. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że żelbetowe
konstrukcje prefabrykowane w warunkach pożarowych zapewniają
skuteczną ochronę życia, zdrowia i mienia użytkowników. Ich stan-
dardowa ognioodporność wynosi godzinę, czyli równa się klasie
R60. Przy niewielkim wzroście kosztów konstrukcji, rzędu 5–10%
(w zależności od jej typu), możliwe jest uzyskanie odporności R120
(dwugodzinnej), co w przypadku konkurencyjnych rozwiązań opar-
tych o elementy stalowe dla klasy R60 wynosi ok. 20, a dla R120
ok. 60% ich wartości (koszty te mogą być zdecydowanie wyższe
w zależności od typu konstrukcji i sposobu zabezpieczenia). Warto
podkreślić, że także w przypadku rocznych wydatków na ubezpie-
czenie budynków o konstrukcji betonowej (zarówno monolitycznej,
jak i prefabrykowanej) na wypadek pożaru, kwoty te są znacznie
niższe niż przy rozwiązaniach opartych na konstrukcjach stalowych
czy drewnianych. Dla tych ostatnich koszt rocznej składki może
być trzykrotnie wyższy i sięgać 1% wartości budynku, nie mówiąc
o składkach ubezpieczeniowych za wyposażenie obiektu.
Warto też zaznaczyć, że w przeciwieństwie do stropów monolitycznych,
prefabrykowane można użytkować od razu po ich montażu, który jest
szybki i najczęściej wykonywany na „sucho” lub z niewielką warstwą
nadbetonu, korzystnie wpływającego na cechy użytkowe stropu.
Kolejną kwestią wartą podkreślenia jest bezpieczeństwo konstrukcji
poddanej przeciążeniu, wynikającemu ze zdarzeń pogodowych (obfite
opady śniegu lub deszczu), losowych lub błędów użytkowania. Przy kon-
strukcjach stalowych nawet prawidłowo zaprojektowany dach poddany
maksymalnym obciążeniom śniegiem może nie ochronić przed kata-
strofą budowlaną. W przypadku dachów opartych o dźwigary żelbe-
towe lub płyty sprężone, przy uwzględnieniu globalnego współczynnika
bezpieczeństwa, wynikającego z norm europejskich, wartość obciążeń
mogących doprowadzić do katastrofy może być nawet o 60% większa.
Warte podkreślenia jest także to, że podnosząc nieznacznie koszt kon-
strukcji dachu (ok. 5% dla żelbetowej) i projektując ją na zwiększone
wartości obciążeń śniegiem, można pozbyć się uciążliwości związanych
z koniecznością odśnieżania, a tym samym zredukować koszty eksploa-
tacji. Decydując się na wybór technologii budowy obiektu, należy wziąć
pod uwagę mogące wystąpić zdarzenia losowe, a także uwzględnić
koszty eksploatacji na przestrzeni kilkudziesięciu lat.
Szczególnym aspektem prefabrykacji betonowej są zagadnienia ekolo-
giczno-ekonomiczne. Żelbet jako materiał konstrukcyjny jest wyrobem
przeciętnie energochłonnym z uwagi na niski udział składników, wyma-
gających znacznych nakładów energii (stal ok. 6%, cement ok. 15%)
w procesie produkcyjnym. Konstrukcje stalowe lub ceramiczne charak-
teryzują się większą energochłonnością materiału użytego do budowy
układu nośnego obiektu. Wobec wymogów nowoczesnego budownictwa,
w zakresie standardów BREEAM i LEED, decydującym aspektem przy
wyborze konstrukcji często staje się możliwość jej wykorzystania w aspek-
cie ograniczenia emisji CO
2
oraz kumulacji energii cieplnej. W tym celu
stosuje się układy wentylacyjne połączone z systemami wbudowanymi
w konstrukcję prefabrykowaną, które pozwalają na wykorzystanie masy
cieplnej do ogrzewania i chłodzenia obiektów w zależności od potrzeb.
Jak zatem widać wybór konstrukcji budynku i materiałów użytych do
jego wzniesienia wpływa na ekonomiczność obiektu w zakresie np.:
kosztów konserwacji budynku, zabezpieczeń ppoż. oraz ze względu na
klasę środowiska agresywnego, ogrzewania czy konieczności odśnieżania
dachu. Stanowi to wartość dodaną do typowych zalet budownictwa pre-
fabrykowanego, jakimi są: zmniejszenie czasu realizacji, znaczące unieza-
leżnienie od warunków pogodowych oraz wysoka jakość wykonania.
Literatura
1. „Prefabrykacja – jakość, trwałość, różnorodność”, zespół redakcyjny pod
kierunkiem G. Adamczewskiego i P. Woyciechowskiego, Stowarzyszenie
Producentów Betonów, 2014.
2. Adamczewski G., „Realizacja wielokondygnacyjnego parkingu prefabry-
kowanego”, w: „Materiały Budowlane” 10/2012.
3. Adamczewski G., Woyciechowski P., „Wielkowymiarowe elementy pre-
fabrykowane stosowane w budownictwie infrastrukturalnym”, w: „Inżynier
Budownictwa” 4/2014.
4. Materiały z archiwum Stowarzyszenia Producentów Betonów.
Tab. 1. Porównanie technologiczno-ekonomiczne budownictwa monolitycznego
i prefabrykowanego (kolorami oznaczono cechy technologii: czerwonym – niekorzystne,
żółtym – obojętne, a zielonym – korzystne)
Cecha kryterialna
Technologia
monolityczna
Prefabrykacja betonowa
Koszty projektu
podobne
Koszty przygotowania produkcji
niskie
mogą wynosić nawet 70% kosztu
elementu
Koszty transportu
zależne od odległości i gabarytów
elementu
Elastyczność technologii na etapie
projektowania
wysoka
wysoka na wczesnym etapie
Jakość betonu
zależna od warunków na
budowie, losowo zmienna
wysoka, powtarzalna
Zapas bezpieczeństwa
wystarczający
wysoki
Podatność na błędy wykonawcze
bardzo duża
minimalna
Zależnośćodwarunkówpogodowych
Czas realizacji
długi
nawet kilkakrotnie krótszy niż przy
konstrukcjach monolitycznych
fot. archiwum SPB
Fot. 6. Załadunek i transport elementów ponadgabarytowych
