22
warsztat architekta
Architektura rewolucji przemysłowej
Od ponad 200 lat obiekty przemysłowe stanowią charakte-
rystyczny krajobraz środowiska zurbanizowanego. Początek
rewolucji przemysłowej sięga końca XVIII wieku, kiedy to zapo-
trzebowanie na wynalazki naukowe i techniczne spowodowało
gwałtowany rozwój przemysłu włókienniczego w Anglii i gór-
nictwa w zagłębiach Europy. Za archetyp fabryki uważa się
przędzalnię Salford Twist Co., autorstwa J. Watta i M. Boultona,
wybudowaną w Balford koło Manchesteru w 1801 roku.
Nowatorska szkieletowa konstrukcja, brak dekoracji, otwarta
przestrzeń, brak ścian działowych budynku to elementy, które
na stałe wpisały się w kształtowanie architektury. Model ten
stał się wzorcem powielanym w Anglii i w całym uprzemysło-
wionym świecie. Wraz z pojawieniem się nowych możliwości
i materiałów konstrukcyjnych (żeliwo, stal, beton, żelbet) archi-
tekci i inżynierowie coraz śmielej traktowali wyzwanie, jakim jest
obiekt przemysłowy. Charakterystyczne stało się pokazywanie
życie
nowe
Katarzyna Wyszyńska
abc specjalisty
fabryki
Budynki przemysłowe, które jeszcze kilkanaście lat
temu szpeciły krajobraz miast, dzisiaj przeżywają
swój renesans w Polsce i w innych krajach Europy.
Fasady dawnych zakładów wytwórczych, odpowiednio
zaaranżowane i zrewitalizowane, przestają straszyć,
a przyciągają swoją niepowtarzalnością. Fabrykom
nadaje się nowy charakter, adaptując je do celów han-
dlowych, mieszkalnych czy też kulturalnych.
W architektonicznym dziedzictwie rewolucji przemysłowej
widzi się coraz więcej potencjałów. W miejscu monofunk-
cyjnych prostych brył fabrycznych poszukuje się klimatu
przeszłości, pewnego rodzaju nostalgii i często utraconego
we współczesnej architekturze genius loci. Modernizacja
starych budynków przemysłowych pozwala na przywrócenie
im drugiego życia i jest swoistym pomostem łączącym historię
danego miejsca ze współczesnością.
1
Katarzyna Wyszyńska
absolwentka SGGW i PW;
ma kilkuletnie doświad-
czenie w realizacji i nad-
zorowaniu inwestycji
budowlanych; pasjonatka
architektury, w szcze-
gólności industrialnej,
i budownictwa ener-
gooszczędnego; obecnie
studentka WA WSEiZ
