32
abc specjalisty
warsztat architekta
nowe życie fabryki
budynek dostosowano do obowiązujących wymagań i ocze-
kiwań przyszłych mieszkańców, wyposażono w nowoczesną
infrastrukturę, dbając jednocześnie o zachowanie historycz-
nego klimatu. Projekt w pełni wykorzystuje atuty industrialnej
architektury.
Żyrardowska osada fabryczna powstała w I połowie XIX
wieku. Projekty budynków przędzalni wykonał polski archi-
tekt Jan Jakub Gay, natomiast kierownictwo techniczne pełnił
Philippe Henri de Girard, francuski wynalazca maszyny do
mechanicznego przędzenia lnu. Właśnie od nazwiska głów-
nego inżyniera pochodzi nazwa projektu mieszkaniowo-usłu-
gowego Lofty De Girarda.
Budynek przędzalni w Żyrardowie jako jeden z pierwszych
na świecie obiektów fabrycznych został wykonany w kon-
strukcji żelbetowej, z niezwykle trwałych materiałów i miał
wytrzymać bardzo duże obciążenia wytwarzane przez
tysiące pracujących wrzecion. Na początku XX wieku był
to największy obiekt w mieście, który, górując nad nim,
świadczył o statusie zakładów lniarskich. Po okresie ogło-
szenia upadku fabryki w 1997 roku, tereny dawnych zakła-
dów przemysłowych stały bezproduktywne i traciły swoją
wartość z każdym rokiem. Okazało się jednak, że budynek
przędzalni po zakończeniu w nim czynnej produkcji nadal
pozostał bardzo atrakcyjnym obszarem dla przyszłych
inwestorów. Do największych atutów budowli należy zali-
czyć: położenie w centrum miasta, prostą a jednocześnie
efektowną bryłę oraz industrialny charakter. Dlatego też
zdegradowane budynki, początkowo zapomniane przez
społeczeństwo, stały się inspiracją dla ludzi szukających
nowych wyzwań.
Klimat dawnej przędzalni lnu w Żyrardowie został na nowo
obudzony w zrewitalizowanych mieszkaniach i punktach
handlowo-usługowych. Projekt zmian wykonała dwójka
architektów: Krzysztof Janikowski i Maciej Kneblewski.
Zgodnie z założeniami rewitalizacyjnymi projekt Loftów de
Girarda przewidywał wykorzystanie wszystkich atutów uni-
katowej, industrialnej architektury, odrestaurowanie więk-
szości detali, odtworzenie lub konserwację ścian z cegły,
budowę antresol w mieszkaniach oraz użycie najlepszych
materiałów wykończeniowych.
Parter budynku – specjalnie pogłębiony na potrzeby inwe-
stycji – przeznaczony został na cele handlowo-usługowe,
gdzie znajdują się sklepy, restauracja oraz poczta. Pięć kolej-
nych kondygnacji zaadaptowano na 178 mieszkań w stylu
kamiennych brył, przebitych rytmem wąskich, pionowych
okien. Te proste elementy doskonale uzupełniły znacznie
bardziej ozdobną sylwetkę Hali Koszyki. Zrekonstruowano
pierwotną, charakterystyczną bryłę, odtworzony został jej
układ, rytm, kubatura oraz wszystkie, nawet najdrobniej-
sze, oryginalne elementy, które udało się uratować. Cegły,
z jakich ponad 100 lat temu zbudowano Halę Koszyki, cha-
rakteryzuje specyficzna dla ówczesnej technologii produkcji
różnorodność odcieni. Obecne ceglane mury zbudowane
są z tych samych, pochodzących z początku XX wieku,
cegieł. Podczas demontażu budynku zostały one oczysz-
czone i przechowane, a następnie ponownie wykorzystane
do wymurowania nowych ścian. Odrestaurowano również
secesyjne fasady budynków bramnych. Oryginalne są rów-
nież fragmenty posadzek, zachowane płytki nadal zachwy-
cają swoim urokiem i charakterem. W odnowionej hali
pozostawiono także stalową konstrukcję dźwigarów oraz
charakter podsufitki wykonanej z desek. Oryginalne ele-
menty dachu podparte zostały przez nowe filary. Odkryte
podczas prac renowacyjnych szyldy sklepowe (jeden z nich
pisany jeszcze cyrylicą) są elementami wystroju zrewitalizo-
wanego obiektu.
Hali przywrócono pierwotny wygląd, uzupełniono ją sze-
regiem technicznych rozwiązań, poprawiających działanie
oraz bezpieczeństwo (np. efektowny szklany świetlik – to
zarazem nowoczesne ruchome okna oddymiające).
Budynek uzyskał certyfikat BREEAM – zastosowane rozwią-
zania to m.in.: wykorzystywanie materiałów o niskiej emisji
Lotnych Związków Organicznych, opomiarowanie systemów
zużywających wodę i energię oraz kontrola zużycia za pomo-
cą systemu BMS czy segregacja odpadów na etapie eksploata-
cji to tylko część działań, jakie mają miejsce w hali.
Należy podkreślić także, że budową zarządzano w sposób zrów-
noważony, dzięki stosowaniu materiałów z certyfikatem środowi-
skowym ISO 14001 czy segregacji i odzyskowi odpadów.
Lofty De Girarda – mieszkanie w starej fabryce
Lofty de Girarda są przykładem adaptacji dawnej fabryki
na cele mieszkalno-usługowe. Dostosowując budynek do
nowej funkcji, starano się zachować wszystkie cenne detale
architektury przemysłowej z początku XX wieku. Obiekt,
który został przeznaczony pod tę inwestycję, znajduje się
w samym centrum dawnych zakładów przemysłowych
w Żyrardowie i pochodzi z 1913 roku. W ramach adaptacji
14
14.
W obiekcie odrestaurowano
fasady budynków bramnych, a także
zachowano m.in. oryginalne frag-
menty posadzek czy charakter pod-
sufitki wykonanej z desek; odnowiona
została również stalowa konstrukcja
dźwigarów, fot. Michał Leja
