warsztat architekta
16
abc specjalisty
wentylację z rekuperacją. Aby uniknąć kłopotliwego i kosztow-
nego rozprowadzania instalacji wewnątrz budynku, co wiąza-
łoby się z przepruwaniem stropów, nowe instalacje wyrzucono
na zewnątrz bloku i umieszczono je w specjalnych szachtach
technicznych, które skryto pod nową fasadą. Całkowicie
zmieniono komunikację wewnątrz bloku. Rozwiązano stary
dylemat: czy ogrzewać klatki i korytarze? Zamiast tego prze-
niesiono je na zewnątrz w formie półotwartej klatki schodowej
i długich galerii biegnących wzdłuż jednej z fasad. Stare klatki
w środku bloku wyburzono, a w ich miejsce wylano stro-
py – mieszkania zyskały dodatkową powierzchnię na łazienki.
Właściwy blok pozostał więc maksymalnie zwartą bryłą o jed-
nolitym zapotrzebowaniu na ogrzewanie.
Prawdziwą rewolucją było jednak „opakowanie” budynku w sys-
tem do produkcji energii elektrycznej pozyskiwanej z promieni
słońca oraz dodatkowy – do podgrzewania wody. W miejscu
zdemontowanego dachu zbudowano na stalowej konstrukcji
barwą przewodnią: czerwoną, zieloną lub niebieską, co było
nawiązaniem do pierwotnego kodu kolorystycznego. W kon-
traście do głównych fasad ściany szczytowe pomalowano na
ciemnoszaro. Na tym tle wyeksponowano wielkoformatowe
białe napisy z nazwami ulic i numerami domów, które wyko-
nano również jako przetworzony motyw mozaiki. Osiedle
zyskało więc własną typografię, specjalnie opracowaną przez
studio Zupagrafika. Poznańska termomodernizacja to przykład,
że za odnowieniem fasad może kryć się głębszy koncept, a nie
tylko prosty dobór kolorów. Nie znam też innej tego typu
inwestycji w Polsce, w której mieszkańcy mieliby swój autorski
wkład w ostateczny projekt odnowionych elewacji.
Standard plusenergetyczny
Unia Europejska coraz bardziej zaostrza wymogi termiczne
dla budynków – przekłada się to na budowanie jeszcze cie-
plejszych przegród. Także termomodernizacja istniejących
obiektów wymaga montażu grubszej warstwy ocieplenia.
Tendencja raczej się nie zmieni, bo Bruksela ma spore ambi-
cje w walce z ociepleniem klimatu. W niedalekiej przyszłości
budynki na terenie wspólnoty będą nie tyle energooszczędne,
co zeroenergetyczne, a docelowo nawet może plusener-
getyczne. Pojawiają się już pierwsze jaskółki tego sposobu
myślenia. Przykładem jest Sanierung Wohnbau, czyli prekur-
sorska termomodernizacja bloku z lat 60. w Kapfenbergu
w Austrii. Stanowi ona pokłosie konkursu zorganizowanego
przez tamtejsze Ministerstwo Infrastruktury na najbardziej
innowacyjną technologię ocieplenia. Szukano systemu bazu-
jącego na prefabrykacji, który pozwoliłby na szybką termo-
modernizację bez ingerencji w zastaną strukturę – chcia-
no uniknąć kosztownego wysiedlania budynku i szukania
lokali zastępczych. Zwycięski koncept pracowni Nussmüller
Architekten ZT zakładał pełną prefabrykację w postaci nowej
„ciepłej” powłoki narzucanej na istniejący budynek. System
termomodernizacji opracowano w formie wielkowymiaro-
wych paneli w konstrukcji drewna klejonego wypełnionego
warstwą wełny mineralnej o grubości 20 cm. Płyty powstawały
w fabryce razem z oknami. Na miejscu odbywał się jedynie ich
montaż. Prefabrykaty ustawiano jeden obok drugiego, bo ich
wymiary odpowiadały wysokości całego bloku. Tak powstała
szczelna i energooszczędna powłoka z wysokiej klasy oknami
o podwyższonej ochronie termicznej. Po zamontowaniu ele-
wacji wystarczyło tylko zdemontować stare okna wewnątrz
mieszkań i wykończyć glify. Mieszkania wyposażono w nową
16
16.
Efektem termomodernizacji
Sanierung Wohnbau jest budynek
plusenergetyczny; klatki schodo-
we przeniesiono na zewnątrz;
nowe instalacje umieszczono
w ukrytych pod fasadą szachtach
technicznych; Kapfenberg, Austria;
projekt modernizacji: Nussmüller
Architekten ZT,
fot. Nussmüller Architekten ZT
więcej niż docieplenie
