Oznaczenia przewodów elektrycznych kolorami lub znakami alfanumerycznymi
30
Oznaczenia alfanumeryczne przewodów według PN-EN
60446:2010 [6]
Są wykorzystywane do oznaczania przewodów indywidualnych i znaj-
dujących się w grupie. Należy stosować cyfry arabskie, które powinny
być wyraźne, czytelne, trwałe i kontrastowe w stosunku do barw izolacji.
W celu uniknięcia pomyłek, cyfry 6 i 9 lub jakiekolwiek ich kombinacje
(6, 9, 19, 16) trzeba podkreślać. Oznaczenia alfanumeryczne oraz kolo-
rystyczne wybranych przewodów są podane w tab. 2.
x x x
Identyfikacja urządzeń (łącznie z oprzewodowaniem)
w instalacjach elektrycznych niskiego napięcia według
normy PN-HD 60364-5-51:2011 [10]
Jeżeli istnieje możliwość wystąpienia pomyłki przeznaczenia urządzeń
łączeniowych i sterujących instalacji elektrycznych, należy przewidzieć
tabliczki lub zastosować inne środki identyfikacyjne. Tam, gdzie działa-
nie urządzeń łączeniowych i sterujących nie może być obserwowane przez
obsługę, a może spowodować niebezpieczeństwo, wówczas należy zainsta-
lować odpowiedni wskaźnik (zastosowany zgodnie z PN-EN 60073 [1]
i PN-EN 60447 [7]) w pozycji dogodnej do obserwacji przez obsługę.
Identyfikacja przewodów
Przewody instalacji elektrycznych powinny być tak ułożone i oznaczone,
aby mogły być zidentyfikowane podczas przeprowadzania przeglądu,
badań, napraw lub zmian w instalacji. Oznaczenia muszą być zgodne
z wymaganiami PN-EN 60446 [6], chyba że wymóg ten zostanie zastą-
piony dalszymi postanowieniami normy PN-HD 60364-5-51 [10].
W nich zawarte są niektóre podstawowe wymagania z normy PN-EN
60446 oraz niżej przytoczone:
• przewód neutralny N lub środkowy M powinien być oznakowany na
całej długości,
• przewód ochronny PE powinien być oznakowany kombinacją dwuko-
lorową (zielony i żółty) i nie może być ona używana do innych celów,
• izolowane przewody uziemiające i izolowane przewody połączeń
wyrównanych powinny być oznakowane tak, jak przewody ochronne,
• przewody ochronno-neutralne PEN, jeżeli są izolowane, powinny
być oznakowane jednym z następujących sposobów: kolorami
zielonym i żółtym na całej długości i dodatkowo kolorem niebie-
skim na końcach, przy zaciskach lub niebieskim na całej długości
i dodatkowo kolorem zielonym i żółtym na końcach, przy zaciskach.
Wybór metody lub metod do oznakowania przewodów PEN należy
do komitetów krajowych. W załączniku ZB (informacyjnym) normy
PN-HD 60364-5-51 [10] zestawiono oznaczenia kolorystyczne stoso-
wane w 18 krajach europejskich (tab. 3. niniejszego artykułu). Wynika
z niego, że większość krajów wziętych pod uwagę stosuje oznaczenie
przewodów PEN na całej długości kolorami zielonym
i żółtym z niebieskim oznaczeniem przy zaciskach.
• Przewody ochronno-liniowe PEL i ochronno-środkowe PEM powinny
być (jeżeli są izolowane) oznaczone kolorami zielonym i żółtym na całej
długości, i dodatkowo niebieskim na końcach przy zaciskach.
•Wielożyłowe, sztywne i giętkie kable i przewody sznurowe (od 2 do
5 żył) powinny być oznaczone na całej długości kolorami jak w tab. 4. i 5.
• Przy kablach i przewodach sznurowych od (2 do 5 żył), które są stoso-
wane w obwodach pomocniczych i sterowniczych, każda żyła powinna
być oznaczona kolorem lub napisem. Jeżeli żaden z nich nie ma żyły
oznaczonej na niebiesko, dopuszczalne jest wykorzystanie jednego z prze-
wodów jako neutralnego.
•W kablach i przewodach sznurowych o liczbie żył większej od 5 każda
żyła powinna być oznaczana kolorem zgodnie z EN 60446 lub numerem.
Żyła oznaczona numerami i używana jako przewód ochronny lub neu-
tralny powinna mieć odpowiednio zielony i żółty lub jasnoniebieski kolor
przy każdym zacisku. Przewody (żyły) PEN, PEL lub PEM oznaczane
numerami powinny mieć przy każdej końcówce barwę zieloną i żółtą
oraz niebieską.
Tab. 3. Metody oznaczania barwami przewodów PEN w niektórych krajach europejskich
Kraj
Oznaczenie barwami zieloną
i żółtą na całej długości
przewodu z niebieskimi
oznacznikami na końcach
Oznaczenie kolorem niebieskim
na całej długości przewodu
z oznacznikami zielonym
i żółtym na końcach
Austria
TAK
1
TAK
2
Belgia
TAK
2
niestosowane
Czechy
TAK
niestosowane
Dania
TAK
TAK
Finlandia
TAK
niestosowane
Francja
TAK
3
niestosowane
Niemcy
TAK
niestosowane
2
Irlandia
TAK
TAK
Włochy
TAK
TAK
Holandia
TAK
niestosowane
Norwegia
TAK
niestosowane
Polska
TAK
TAK
Słowacja
TAK
niestosowane
Słowenia
TAK
niestosowane
Hiszpania
TAK
niestosowane
Szwecja
TAK
niestosowane
Szwajcaria
TAK
niestosowane
Wielka Brytania
TAK
TAK
1
oznacznikiniebieskienakońcachnie sąwymagane,aledopuszczalne;
2
dozwolone tylko,gdypoprzedniprzewódN zostałwykorzystany jakoPEN;
3
bezoznacznikówniebieskichnakońcachprzewodu
Tab. 4. Oznaczenia kolorami kabli i przewodów sznurowych o liczbie żył 2-5 z żyłą ochronną
Liczba żył
Kolor izolacji żył
2
ochronnej
roboczych
3
zielony i żółty
niebieski
brązowy
–
–
4
zielony i żółty
–
brązowy
czarny
szary
4
1
zielony i żółty
niebieski
brązowy
czarny
–
5
zielony i żółty
niebieski
brązowy
czarny
szary
1
tylkodo specjalnych zastosowań;
2
nieizolowana,koncentrycznaczęśćprzewodząca,taka jakmetalowypłaszcz,pancerzalboekran,nie jesttraktowana jakożyła;
częśćkoncentryczna jest identyfikowanaprzez jejpozycję iniemusibyćoznaczanakolorem
Tab. 4. Oznaczenia kolorami kabli i przewodów sznurowych o liczbie żył 2–5 z żyłą ochronną
Tab. 2. Oznaczenia wybranych przewodów kolorem i alfanumerycznie
Przewód/zakończenie przewodu
Oznaczenie przewodu/zakończenia przewodu
kodem alfanumerycznym
kolorem
Przewód liniowy 1 (a.c.)
L1
czarnym (BK),brązowym (BN)
lubszarym (GY)
Przewód liniowy 2 (a.c.)
L2
Przewód liniowy 3 (a.c.)
L3
Przewód środkowy (a.c.)
M
niebieskim (BU)
Przewód neutralny (a.c.)
N
Przewód dodatni (d.c.)
L +
niekoniecznie rekomendowany
Przewód ujemny (d.c.)
L –
Przewód ochronny
PE
kombinacja barw zielonej
i żółtej (GNYE)
Przewód ochronno-neutralny
PEN
Przewód ochronno-liniowy
PEL
Przewód ochronno-środkowy
PEM
Przewód połączenia ochronnego
PB
Przewód połączenia ochronnego
uziemionego
PBE
Przewód połączenia ochronnego
nieuziemionego
PBU
Przewód uziemiający funkcjonalny
FE
niekoniecznie rekomendowany
Przewód połączenia funkcjonalny
FB
