76
Systemy Sygnalizacji Włamania i Napadu oraz CCTV w obiektach sakralnych
x x x
SSWiN – dobór elementów składowych, instalacja
Nieobowiązująca, ale wciąż „żywa” wśród instalatorów Polska
Norma PN-E-08390-14 „Systemy alarmowe. Wymagania ogólne.
Zasady stosowania” wprowadzała podział systemów alarmowych
na cztery klasy – od SA1 do SA4. Są one powiązane z ryzykiem
szkód, które określono, biorąc pod uwagę przeznaczenie obiektu
i wartości przechowywanych w nim dóbr. I tak klasa SA1 była
zalecana do budynków o małym (domy mieszkalne), zaś SA4
o bardzo dużym ryzyku strat (np. wytwórnie papierów wartoś-
ciowych, mennice, skarbce dużych banków, placówki dyploma-
tyczne). W tak rozumianej kwalifikacji SA2 to klasa odpowied-
nia dla mniej istotnych obiektów sakralnych, a SA3 dla ważnych
oraz ich skarbców. W dość ścisłej korelacji z klasą systemów alar-
mowych były klasy (A, B, C, S) urządzeń stosowanych w tych
systemach. Najprostsze, najmniej odporne na neutralizację miały
klasę A, zwaną popularną, a trudne do zneutralizowania, nawet
z zastosowaniem specjalnych narzędzi i o dużej odporności na
zakłócenia (w tym elektromagnetyczne), otrzymywały w proce-
sie atestacji klasę S (specjalną). Zaś urządzenia klasy B i C speł-
niają wymogi normy odpowiednio dla mniej istotnych i ważnych
obiektów sakralnych. Przy czym stosuje się zasadę, że o klasie
całej instalacji decyduje element składowy systemu z najniższą
klasą. Na zbudowany według powyższych kryteriów system alar-
mowy instalator powinien wystawić tzw. deklarację zgodności
(z normą).
Aktualnie obowiązująca norma PN-EN 50131-1:2009 „Systemy
alarmowe. Systemy sygnalizacji włamania i napadu. Część 1:
Wymagania systemowe” w zasadniczy sposób zmienia podejście
do klasyfikacji systemów alarmowych. W przeciwieństwie do sta-
rej normy, nie stawia wymogów poszczególnym ich elementom
(nie obowiązują certyfikaty) uzależnionym od rodzaju chronio-
nego mienia. Skuteczność instalacji jest oceniana przez pryzmat
wiedzy i umiejętności włamywacza.
W ww. normie ocenia się (w skali czterostopniowej), jakie czyn-
ności dokonywane przez złodzieja powinny być wykrywane przez
system. Przy zabezpieczeniach pierwszego stopnia powinien
zauważyć i sygnalizować otwarcie drzwi do chronionego obszaru,
a także informować o występujących w nim ruchu (pułapkowo).
W mniej ważnych obiektach sakralnych (stopień 2 zabezpiecze-
nia) instalacja powinna wykrywać:
• otwarcie drzwi, okien i innych zamknięć chronionego obiektu,
• poruszanie się w zabezpieczonym obszarze (pułapkowo).
Natomiast w ważnych obiektach sakralnych, ich skarbcach
i archiwach (stopień 3 zabezpieczenia):
• otwarcie drzwi, okien i innych zamknięć chronionego obiektu,
• penetrację drzwi, okien i innych zamknięć zabezpieczonego
obszaru bez ich otwierania, np. wybicie (wykrojenie) szyby,
otworu w drzwiach,
• poruszanie się w chronionym obszarze (pułapkowo),
• atak na miejsca i urządzenia szczególnie zagrożone.
Centrale alarmowe
Wybór typu centrali wynika z projektu zabezpieczeń danego
obiektu. Głównym kryterium jest topografia systemu, a szcze-
gólnie informacja na ile podsystemów, stref i linii dozorowych
podzielono chronioną przestrzeń, aby spełnić wymogi normy.
Współczesne centrale wyposażone są w uniwersalne oprogramowa-
nie, pozwalające na dostosowanie do niemal wszystkich niezbędnych
inwestorowi funkcji, a także ich rozbudowę w przyszłości. Obiekty
sakralne najczęściej mają budowę skupioną, co upraszcza instalację.
Duże kompleksy sakralne i znaczna część muzeów wymagają uży-
cia tzw. podcentral, dozorujących określony rejon i komunikujących
się z centralą za pomocą dwu- lub czteroprzewodowej magistrali.
Specyfika obiektów muzealnych i sakralnych wymaga, by każdą
ograniczoną ścianami przestrzeń chronić co najmniej dwoma liniami
dozorowymi, których pola widzenia czujek przestrzennych dublują
się. Taka organizacja eliminuje ryzyko wielokrotnego naruszania
przez złodziei linii i wymuszenia wyłączenia jej z dozoru jako uszko-
dzonej (wywołującej fałszywe alarmy). Jednoczesne sygnały z dwóch
linii w danym pomieszczeniu mają za zadanie wzmagać czujność
ochrony, gdyż fałszywy alarm z dwóch stref (linii dozorowych) jed-
nocześnie praktycznie się nie zdarza. Jeżeli zostanie wywołany,
wówczas trzeba ustalić jego przyczynę (otwarte okno, małe zwie-
rzątko lub inne pobudzenie zewnętrzne czujek).
Jeśli w danym pomieszczeniu zainstalowano czujki wielu rodzajów
(magnetyczne, wibracyjne, zbicia szkła itp.), to każdy typ
(a najlepiej każdą czujkę) należy przyporządkować oddzielnym
liniom dozorowym.
W dużych, mocno rozproszonych obiektach, do zapewnienia peł-
nej integracji systemów zabezpieczeń wykorzystuje się istniejące
struktury sieci LAN/WAN i GSM/GPRS. Wówczas tradycyjnie
rozumiana centrala alarmowa może być jednym z wielu elementów
systemu, podłączonych do koncentratora IPS. W Polsce produ-
kowane są urządzenia pozwalające na budowę systemów ochrony
zarówno dla bardzo dużych, rozczłonkowanych obiektów, jak
i dużych, średnich oraz małych, ale o cechach zabudowy zwartej.
Wraz z unikalnym oprogramowaniem znajdują się bez wątpienia
w czołówce światowej w tej dziedzinie.
Czujniki
Ogólnie obowiązującymi kryteriami przy doborze czujek stosowa-
nych w ochronie obiektów muzealnych i sakralnych są:
• klasa czujki – głównie „C”, często „S”, a tam, gdzie urządzenie
nie ma atestu (bo nie jest on konieczny) stopień zaawansowania
technicznego powinien być adekwatny do wymogów normy dla
danego obiektu;
• niezawodność i odporność na fałszywe alarmy – tu decyduje
doświadczenie projektanta i wykonawcy, dane techniczne i dobra
jakość urządzeń;
• wymagane parametry i sposób wykrywania zagrożenia, czyli
dobór czujek do konkretnego środowiska i postawionego zadania.
Drzwi i okna chronimy czujnikami magnetycznymi, zbicia szkła
kurtynami PCP i barierami podczerwieni, ściany i sejfy czujni-
kami wstrząsowymi i sejsmicznymi, przestrzenie pomieszczeń
i korytarzy czujkami PCP (podczerwień pasywna) oraz dualnymi
PIR + MW, tzn. podczerwień plus mikrofale (PIR, ang.
Passive
Infra Red
). Wszystkie ww. czujki mają w metryczkach podane
główne parametry odpowiednie dla typu, np. zasięg, kąt widze-
nia, wysokość montażu, zakres regulacji czułości, pobór prądu,
zakres temperatury pracy itp.;
• wygląd i gabaryty (dopasowanie do otoczenia, estetyka, wto-
pienie w tło, możliwość ukrycia itp.).
