NS abc budowy domu
137
sposób, stosując różne sposoby ich prze
murowania (wątki w murze).
Gdy cegły są budulcem warstwy osłono
wej, ma ona zwykle szerokość 12 cm.
Są w niej ułożone na płask w taki sposób,
że na elewacji widzimy jedynie wozówki.
Kolejne warstwy cegieł można przesuwać
tylko o pół cegły, o jedną trzecią lub
o ćwierć cegły albo układać na rolkę.
Nie można ich przekręcać o 90º w płasz
czyźnie poziomej. Jest jeszcze jedna cecha,
która zmniejsza ich wszechstronność.
Niektóre cegły klinkierowe mają ładnie
wykończone tylko trzy boki, a czwarty
jest brzydki. Ogranicza to nieco możli
wość przekręcania ich na boki. W cegłach
ręcznie formowanych ten problem prze
ważnie nie występuje.
Materiały do murowania
Elewację można wybudować z cegły lico
wej niewymagającej tynkowania lub klin
kierowej. Te ostatnie są wypalane w wyż
szej temperaturze niż zwykłe. Dzięki temu
mają lepszą wytrzymałość i są mniej nasią
kliwe niż tradycyjna ceramika. Są najczęś
ciej dostępne w klasach wytrzymałości
25 oraz 35, natomiast licowe elewacyjne
mają wytrzymałość 25 lub 30. Nasiąkli
wość klinkieru wynosi mniej niż 6%, pod
czas gdy wyrobów z ceramiki tradycyjnej
– około 16%. Oba rodzaje cegieł mogą być
pełne lub z otworami (szczelinowe, perfo
rowane, kratówki). Te z otworami są nieco
lżejsze, ważą 2,8-3,3 kg, podczas gdy
pełne – 3,5-4 kg. Łatwiej się z nich mu
ruje, są też nieco tańsze, ale podczas muro
wania trzeba starannie wypełniać otwory
zaprawą, aby nie wnikała w nie woda
i nie rozsadziła ściany lub nie pokazała się
wiosną w postaci wysoleń. Jest to szczegól
nie ważne, gdy z takich cegieł muruje się
elementy narażone na zawilgocenie – pa
rapety, gzymsy międzykondygnacyjne oraz
inne wysunięte elementy. Na klinkierze
mogą pojawić się wykwity spowodowane
przez sole mineralne wytrącające się z wil
goci transportowanej na powierzchnię
materiału. Aby wilgoć nie penetrowała
wnętrza muru z klinkieru, jego powłoka
powinna być jak najbardziej szczelna i po
zbawiona włosowatych pęknięć. Dlatego
decydując się na ścianę z tego materiału,
trzeba kupować klinkier w najlepszym
dostępnym gatunku, składować go w miej
scu zabezpieczonym przed wilgocią oraz
używać odpowiednich zapraw z trasem
(często są one oferowane przez producen
tów cegieł). Jak twierdzą producenci, przy
czynia się to do ograniczenia ryzyka wyso
leń. Wykonawcy dodają do tego zalecenie
murowania w ciepłe i suche dni.
Ozdobne detale
Gzymsy.
To elementy wieńczące cały mur
lub jego fragmenty, na przykład akcen
tujące podział domu na kondygnacje.
Gzyms wystaje przed lico muru. Kształ
tuje się go zwykle z cegieł wysuwanych
(wysadzanych) z muru. Ciężar wysu
niętej warstwy cegieł musi być zrówno
ważony przez masę muru znajdującego
się nad nią. Przyjęło się, że cegły uło
żone na płask wysuwa się nie więcej niż
na 1/4-1/3 szerokości. Cegły układane
na rolkę (czyli mające przekrój prostokąta
ustawionego w pionie) można wysuwać
nieco bardziej.
W domu ze ścianą trójwarstwową
wewnętrzna warstwa muru stanowi
jego konstrukcję nośną spiętą
wieńcami, stropami i dachem.
Środkowa warstwa to ocieplenie,
które ochrania trzecia warstwa, tak
zwana osłonowa. Jest ona samo-
nośna i powinna mieć szerokość
nie mniej niż 8 cm. Jeżeli jest cień-
sza, staje się zbyt wiotka. Często
robi się ją z cegły o szerokości
12 cm. Ponieważ cegły są ciężkie,
warstwa osłonowa musi być oparta
na szerokim fundamencie lub
wsporniku. Może nim być stalowa
konsola mocowana do muru albo
wspornik z żelbetu stanowiący
zwieńczenie ściany piwnicznej.
Aby warstwa osłonowa zachowała
stabilność, łączy się ją z warstwą
nośną kotwami, przebijając ocie-
plenie. Dawniej stosowano tak
zwane wąsy, czyli drut wyginany
na budowie. Obecnie raczej kupuje
się gotowe kotwy. W płaskiej ścia-
nie jest ich zwykle pięć na 1 m
2
,
wokół okien i przy narożach domu
– więcej. Aby pod wpływem ru-
chów wywołanych wewnętrznymi
naprężeniami mur nie popękał,
trzeba zrobić odpowiednie dyla-
tacje w warstwie osłonowej. Jeśli
stosujemy ocieplenie wymagające
wentylacji (wełna mineralna) lub
szczelną cegłę klinkierową, należy
wykonać szczelinę wentylacyjną.
Na dole i na górze ściany robi się
wlot i wylot powietrza umożliwia-
jące odprowadzenie wilgoci spod
warstwy osłonowej. Brak wentyla-
cji może skutkować zawilgoceniem
ocieplenia oraz brzydkimi wykwi-
tami na powierzchni muru.
ABC ściany trójwarstwowej
Ustawienia cegieł
Na rolkę
rolka stojąca
rolka leżąca
wozówka
główka
Zazębione
rolka stojąca
zazębiona
rolka leżąca
zazębiona
Zazębione ukośnie
pas płaski
zazębiony ukośnie
