NS abc budowy domu
136
Cegły na elewacji
Na ścianach
i w detalach
Są materiałem ponadczasowym. Nadają
domowi solidny wygląd. To ogromna zaleta
cegieł. Pokazujemy, jak się je układa na elewacji.
Tekst
Zuzanna Podwysocka,
konsultacja
Igor Gaczyński, wykonawca elewacji ceglanych
Z
niewielu materiałów budowlanych
da się stworzyć tak piękne i trwałe
elewacje jak te z cegły. Można z niej bu
dować dekoracyjne gzymsy, nadproża,
parapety i cokoły, inspirując się histo
rycznymi wzorami, lub wymyślać zupeł
nie nowe sposoby jej zastosowania. Cho
ciaż na pierwszy rzut oka detale sprzed
wielu lat i te zrobione obecnie wydają się
podobne, to jednak dziś technika ich
wykonania jest inna niż dawniej. Kiedyś
nie znano ścian warstwowych. Stawiano
grube mury z jednorodnego materiału.
Współczesne elewacje z cegieł to zwykle
warstwa osłonowa ściany trójwarstwowej.
Czasami, w tańszych rozwiązaniach,
domy tylko licuje się cienką okładziną
ceramiczną. Jest ona wtedy domurowana
do ściany nośnej albo doklejona do izo
lacji termicznej.
Pracochłonne kombinacje
Efektowne elewacje ceglane wymagają
większego nakładu pracy architekta oraz
wykonawcy niż tynkowane. Skrupulatny
projektant zwykle rozlicza cegły na ele
wacji. Unika się wtedy nieestetycznych
fragmentów, które trzeba łatać docin
kami cegieł. Wymiary otworów drzwio
wych i okiennych najlepiej jest dobierać,
dopasowując je do modułu cegły. Rozli
czenie cegieł ułatwia też pracę wyko
nawcy. Wie on wtedy dokładnie, jakiej
cegły powinien użyć w danymmiejscu
– całej, połówkowej, trójki czy dziewiątki.
Fachowcy od cegieł mają narzędzia uła
twiające precyzyjne rozłożenie cegieł na
elewacji. Są to specjalne miarki, które
pomagają określić, jaką szerokość spoiny
należy zastosować, aby zmieścić cegły na
danym odcinku. Ceglane elewacje muruje
się z dwóch stron. Najlepiej, gdy robią to
dwie osoby. Zgodnie ze sztuką muruje się
„do sznurka”. Rozciąga się go wzdłuż ele
wacji między narożnikami domu, wyzna
czając spoinę poziomą. Niektórzy murarze
stosują do tego listwy, jednak ten sposób
ma swoje wady. Wprzypadku murowa-
nia z cegły ręcznie formowanej, która
ma dużą tolerancję wymiarową (nawet
do kilku milimetrów), nie jest możliwe
zachowanie poziomu górnej warstwy.
Podczas stawiania muru z cegieł istotne
jest też jego wykończenie. WPolsce sto
suje się najczęściej zaprawy umożliwia
jące jednoczesne murowanie i fugowanie.
Manewry cegłą
Proporcje cegieł są tak dobrane, że
można ją układać w murze w różnych
płaszczyznach. Jej typowe wymiary to
25 x 12 x 6,5 cm. Bok o najmniejszej
powierzchni (12 x 6,5 cm) nazywany
jest główką, ten mający 25 x 6,5 cm – wo
zówką. Bywają też cegły o innych wymia
rach, na przykład 24 x 11,5 x 7,1 cm, oraz
połówkowe – o połowę węższe. Zawsze
zachowują one te same proporcje boków,
dzięki którym na elewacji da się tworzyć
interesujące wzory. Cegły najczęściej usta
wia się na płask, bokiem o szerokości
12 cm, w taki sposób, aby element kolejnej
warstwy przykrywał spoinę znajdującą się
w warstwie poniżej. Można je też układać
na tak zwaną rolkę. Cegła opiera się
wtedy na dolnej warstwie węższym bo
kiem (o szerokości 6,5 cm). W tej pozycji
może być ułożona na boku o długości
25 cm – rolka leżąca, lub krótszym, o dłu
gości 12 cm – rolka stojąca. Cegły można
także wysuwać z muru i skręcać, tworząc
układy zazębione. W szerokim murze,
którego grubość wynosi minimum 25 cm,
widoczny na elewacji efekt układu cegieł
można z łatwością uzyskać w naturalny
Fot. Piotr Mastalerz, projekt: Małgorzata Cybulska-Marks
Jeśli chcemy, by elewacja była wy-
kończona klinkierem,
zwykle musimy
wznieść ścianę trójwarstwową
prace wykończeniowe
