Profesjonalista profesjonaliście
x x x
Naruszenie przepisów BHP z art. 220 Kodeksu
karnego
Według art. 220 Kodeksu karnego (dalej k.k.):
„1. Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy,
nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pra-
cownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo
ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia
wolności do lat 3.
2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
3. Nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące
niebezpieczeństwo”.
Przedmiotem ochrony w powyższym przepisie jest prawo pra-
cownika do pracy w bezpiecznych i higienicznych warunkach.
Ochronie podlega wyłącznie pracownik, a więc osoba pozosta-
jąca w stosunku pracy w rozumieniu przepisów prawa pracy (pra-
cownik w sensie formalnym). Pracownikiem jest osoba, o któ-
rej mowa w art. 2 Kodeksu pracy (dalej: k.p.) z uwzględnieniem
zapisów art. 22 §1 k.p. Z powyższego wynika, że aby przypisać
sprawcy przestępstwo z art. 220 k.k., sąd musi w postępowaniu
karnym dokonać ustaleń co do charakteru stosunku łączącego
sprawcę z pokrzywdzonym. Dla przyjęcia sprawstwa konieczne
jest wykazanie, że był to stosunek pracy w rozumieniu k.p.
Należy przy tym wskazać, że gdyby pokrzywdzonym była osoba
inna niż pracownik, to mogłoby wystąpić przestępstwo
z art. 160 k.k.
x x x
Kto ponosi odpowiedzialność karną?
Jeśli chodzi o osobę, która może ponosić odpowiedzialność karną
z art. 220 k.k., to krąg podmiotów jest bardzo szeroki. Sprawcą
może być zarówno pracodawca, jak i każda inna osoba, do której
obowiązków należy dbałość o stan BHP. Odpowiedzialność karną
mogą więc ponosić także bezpośredni przełożeni poszkodowanego,
majstrowie, brygadziści, kierownicy wydziałów i budowy. Wszyscy
oni mogą odpowiadać na zasadzie współsprawstwa, za jeden czyn
zabroniony, jednak każdy z nich odpowiada za własne zachowanie,
niezależnie od postępowania i odpowiedzialności innych osób.
Odpowiedzialność karną mogą ponosić wyłącznie osoby fizyczne.
Jeżeli zatem pracodawcą jest osoba prawna (np. spółka prawa
handlowego), to sprawcą mogą być członkowie organu reprezen-
tującego dany podmiot. W praktyce są to najczęściej członkowie
zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnych
albo wspólnicy uprawnieni do reprezentacji spółki.
Aby przyjąć, że dana osoba jest sprawcą, należy wykazać związek
przyczynowo-skutkowy pomiędzy jej działaniem lub zaniechaniem
a zdarzeniem. Zasadniczo należy stwierdzić, że sprawcą może być
każdy, kto w zakresie swoich czynności ma obowiązek zapewnienia
bezpieczeństwa higieny pracy.
x x x
Naruszenie zasad BHP musi wywołać skutek
Przestępstwo z art. 220 k.k. może być popełnione przez działanie
oraz przez zaniechanie. Przykładowo, działanie może polegać na
wyposażaniu stanowisk pracy w maszyny niespełniające wymagań
BHP, natomiast zaniechanie – na nieprzekazaniu pracownikom
środków ochrony indywidualnej.
Czynem zabronionym jest naruszenie każdych przepisów BHP. Cho-
dzi więc o odstępstwo od zasad wynikających ze wszystkich norm
prawnych regulujących problematykę bezpieczeństwa i higieny
pracy. Są to w szczególności przepisy zawarte w k.p. (przede
wszystkim w dziale dziesiątym), przepisy prawa budowlanego...
Odpowiedzialność karna za
naruszenie przepisów BHP na
budowie
Odpowiedzialność karna za naruszenie przepisów BHP
ujęta jest na dwa sposoby: jako przestępstwo z art. 220
Kodeksu karnego oraz jako wykroczenie z art. 283 § 1
Kodeksu pracy. Między tym przestępstwem a wykroczeniem
zachodzą pewne podobieństwa, ale występują również bar-
dzo istotne różnice.
adw. Marta Kawecka
właściciel portalu LegalnaBudowa.pl
Więcej na ten temat czytaj w nowym
„Informatorze Budowlanym-
-murator” 2017
