38
Właściwości akustyczne lekkich ścian osłonowych słupowo-ryglowych
x x x
Parametry oceny akustycznej i metody ichwyznaczania
Izolacyjność akustyczna jest jedną z istotnych cech użytkowych uję-
tych w normie zharmonizowanej PN-EN 13830:2005 „Ściany osło-
nowe. Norma wyrobu” [1]. Jest to parametr deklarowany przez
producenta, a wymagania w stosunku do jego wartości ustala się po
określeniu miejsca zastosowania ściany tj. rodzaju obiektu i przezna-
czenia pomieszczeń oraz poziomu hałasu, jaki będzie występował przy
poszczególnych elewacjach.
Izolacyjność akustyczna określona jest w normie zharmonizowanej trzema
wskaźnikami zapisanymi w postaci R
w
(C, C
tr
) wyrażonymi w dB. Wyzna-
cza się je według normy PN-EN ISO 717-1 [2] (odpowiednika EN ISO
717-1 przywołanej w normie zharmonizowanej) na podstawie wartości
izolacyjności akustycznej (R) w poszczególnych pasmach częstotliwości
1
/
3
oktawowych (w uproszczeniu w pasmach oktawowych) w przedziale
minimum 100–3150 Hz. Obecnie widoczna jest tendencja do rozszerza-
nia tego pasma na częstotliwości niskie 50–80 Hz i wysokie do 5000 Hz,
jednak w polskich normach pozostawiono je bez zmian.
Parametr R
w
jest tzw. wskaźnikiem ważonym, natomiast C i C
tr
to
wskaźniki adaptacyjne, mające na celu dostosowanie oceny izolacyj-
ności akustycznej przegrody do widma hałasu, przed którym ma ona
chronić pomieszczenie [12]. W takim kontekście fizycznego sensu
nabiera suma wskaźnika ważonego i odpowiedniego adaptacyjnego
(R
w
+ C) oraz (R
w
+ C
tr
). W polskich normach przyjęto oznaczenia:
R
w
+ C = R
A1
[dB]
(1)
R
w
+ C
tr
= R
A2
[dB]
(2)
W literaturze przedmiotu, a niekiedy także w dokumentacji technicznej,
wskaźnik R
A1
oznaczany jest jako R
A
, zaś R
A2
jako R
tr
.
Przy ocenie izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych (w tym
ścian osłonowych) przede wszystkim uwzględnia się wskaźnik adap-
tacyjny C
tr
(a tym samym R
A2
) dostosowany do widma hałasu pocho-
dzącego z komunikacji drogowej w mieście. Charakterystyczną cechą
widma tego hałasu jest duży udział energii akustycznej w paśmie
niskich częstotliwości. Norma PN-EN ISO 717-1 wskazuje, że w przy-
padku, gdy w otoczeniu budynku zawiera ono więcej energii akustycz-
nej w paśmie średnich i wysokich częstotliwości, wówczas należy przyjąć
wskaźnik adaptacyjny C (a tym samym R
A1
), np. dla ścian osłonowych
w budynkach zlokalizowanych w sąsiedztwie dróg szybkiego ruchu lub
na terenach w pobliżu lotnisk.
Wskaźniki C
tr
i C przyjmują wartości ujemne (dla ścian osłonowych
otrzymujemy C
tr
~ od –8 do –3 dB; C = od –4 do –2 dB), a zatem
kształtują się następujące relacje między poszczególnymi wskaźnikami
izolacyjności akustycznej:
R
A2
<
R
w
; R
A1
<
R
w
; R
A2
<
R
A1
(3)
Zależność (3) pokazuje jak istotne znaczenie przy deklarowaniu izo-
lacyjności akustycznej ściany osłonowej lub przy ustalaniu wymagań
akustycznych ma doprecyzowanie, jakiego parametru dotyczą war-
tości liczbowe. Samo podanie liczby decybeli nic nie oznacza, a nie-
stety takie przypadki w praktyce zdarzają się dość często.
Ocena izolacyjności akustycznej ścian osłonowych za pomocą
wskaźnika (R
w
+ C
tr
), tj. R
A2
lub R
tr
jest powszechna w krajach
europejskich. W innych częściach świata stosowane są także
wskaźniki oceny OITC, określane według norm amerykańskich
ASTM. Dla tej samej konstrukcji są one zwykle o 2–3 dB mniej-
sze od wskaźników R
A2
(R
tr
), ponieważ w metodzie ich wyznaczania
widmo hałasu zawiera jeszcze większy udział energii akustycznej
w paśmie niskich częstotliwości, niż ma to miejsce przy definiowa-
niu wskaźnika C
tr
.
Izolacyjność akustyczną ściany osłonowej wyznacza się na podstawie
pomiarów przeprowadzonych w ściśle określonych warunkach labora-
toryjnych na wzorcu przegrody o powierzchni S
³
10 m
2
. Ze względu
na to, że ściana osłonowa nie jest konstrukcją powierzchniowo jedno-
rodną, ważne jest, aby próbka do badań zawierała w sobie wszystkie
charakterystyczne elementy danego rozwiązania. Zatem inna będzie
potrzebna do badań izolacyjności akustycznej danego systemu kon-
strukcyjnego, a inna przy technologiach przeznaczonych do konkret-
nego zastosowania, zwłaszcza, gdy badanie ma na celu sprawdzenie,
czy spełnione są określone wymagania akustyczne.
W pierwszym przypadku korzystne jest, aby próbka w możliwie
największym stopniu obejmowała rozwiązania najpowszechniej
stosowane, dotyczące rozstawu słupów, powierzchni modułów oraz
sposobu ich wypełnienia (nieprzezierne, przezierne – w tym z oszkle-
niem stałym, okna). Wynik badania zawsze będzie miał charakter przy-
kładowy, odnoszący się do danej próbki, w tym do przyjętego rodzaju
szklenia i wymiarów tafli. Jeżeli na podstawie badań określi się
izolacyjność akustyczną ściany osłonowej przy wypełnieniu jedno-
rodnym przeziernym i nieprzeziernym, to na podstawie obliczeń
można określić przybliżone wartości wskaźników izolacyjności aku-
stycznej przy wypełnieniu mieszanym oraz różnym procentowym
udziale powierzchni przeziernych i nieprzeziernych.
Badanie fragmentu ściany osłonowej przeznaczonej dla konkretnego
obiektu musi, w możliwie maksymalnym stopniu, odwzorowywać
Właściwości akustyczne lekkich ścian
osłonowych słupowo-ryglowych
rys. B. Szudrowicz
Rys. 1. Przykładowe charakterystyki izolacyjności akustycznej właściwej ściany (1, 2), na podstawie
których wyznacza się wskaźniki jednoliczbowe R
w
(C, C
tr
) według PN-EN ISO 717-1; 1 – R
w
(C, C
tr
) = 48(–1,
–4) dB, 2 – R
w
(C, C
tr
) = 46 (–2, –6) dB
dr hab. inż. BarbaraSzudrowicz, prof. nadzw. ITB
Zakład Akustyki ITB
ekspert
