48
Fasady ze szkła o zmiennych właściwościach optycznych
wykorzystanie jej jako ekranu do projekcji obrazów. System ten najlepiej
ze wszystkich rodzajów szkła typu smart nadaje się do tworzenia tzw.
mediafasad, które w dzień są przezroczyste, a wieczorem mogą się prze-
istaczać w wielkie ekrany. Istnieje także możliwość uzyskiwania stanów
pośrednich między całkowitą przejrzystością i zmętnieniem przez regu-
lację przykładanego napięcia (jego mniejsza siła powoduje polaryzację
jedynie części cząstek).
Rynkowa oferta szklenia LCD, w porównaniu z innymi opisywanymi
rodzajami szkła, jest stosunkowo bogata. Jednak, co istotne, stale się
powiększa i doskonali pod względem jakości. Najbardziej znanym
produktem w Polsce jest system PRIVA-LITE oferowany przez
firmę Saint-Gobain. Podobny wyrób o nazwie UMU produkuje
Pilkington, zaś jako Polyvision amerykański Polytronix. Najczęściej
tego typu szklenie wykorzystywane jest w elementach działowych
we wnętrzach.
Producenci podkreślają wygodę jego zastosowania w salach konferen-
cyjnych, które bardzo często lokalizowane są w centralnej części kon-
dygnacji biurowych i pozbawione są bezpośredniego dostępu do okien.
Przeszklone ściany takich sal sprawiają, że stają się one częścią otwartej
przestrzeni i dociera do nich światło naturalne. Możliwość regulacji stop-
nia przezierności ścian „na życzenie” ułatwia wykorzystywanie takich
pomieszczeń, gwarantując zaciemnienie i poczucie prywatności ich użyt-
kowników w stosownych momentach. Dodatkowo powierzchnie tego
typu mogą pełnić funkcje ekranów projekcyjnych. Uzyskany obraz ma
dużą rozdzielczość i kontrast. Po umieszczeniu projektora z tyłu stwo-
rzonego ekranu szkło skutecznie stłumi szum urządzenia i całkowicie go
ukryje. Możliwe jest także samodzielne sterowanie obrazem za pomocą
ekranu dotykowego. Taki multimedialny ekran znajduje się m.in.
w MuzeumMleka w Laval we Francji. Wykorzystano go na wystawie
Expo 2000 w Hannoverze, w przestrzeni wystawowej Bertelsmanna.
Szkło LCD nadaje się także do zastosowań zewnętrznych jako ele-
ment zestawu termoizolacyjnego dwu- lub trójszybowego. Za
zmienność przezierności odpowiedzialna jest jedynie cienka war-
stwa, dlatego też może ona występować w dowolnej kombinacji
z innymi powłokami funkcyjnymi, np. niskoemisyjną (ang.
low-e
),
selektywnie regulującą dostęp promieniowania słonecznego (ang.
solar-control
) czy akustyczną. Istotną zaletą tej technologii jest możli-
wość wytworzenia filmu LCD jako osobnej warstwy, która nie musi
być zespolona ze szkłem w procesie produkcji. Pozwala to na nano-
szenie jej na istniejące systemy szklenia. Może być także stosowana
w kombinacji z kolorowymi foliami lub farbami dekoracyjnymi, co
umożliwi uzyskanie zróżnicowanych efektów plastycznych.
Postęp technologii LCD dotyczy także maksymalnych wymiarów tafli.
Dla systemu PRIVA-LITE wynoszą one obecnie 150/320 cm, choć do
niedawna oferowano je jako tafle o wielkości 100/300 cm, zatem stosun-
kowo niewielkie jak na potrzeby przeszkleń elewacyjnych.
Mimo tego ilość zrealizowanych budynków z fasadami LCD jest wciąż
znikoma. Wmateriałach reklamowych producentów znajdują się przy-
kłady prywatnych rezydencji, w których wykorzystano szkło tego
rodzaju jako ścianę zewnętrzną. Najbardziej znaną realizacją z użyciem
PRIVA-LITE jest siedziba koncernu energetycznego VEAG w Berlinie
(proj. Kry & Weber), gdzie przeszklono w tym systemie parter i pio-
nowy pas elewacji. Każdy moduł okienny zaopatrzono w projektor
umieszczony po wewnętrznej stronie obiektu. W ciągu dnia szyby są
przezroczyste lub matowe. Po zapadnięciu zmroku na elewacji wyświet-
lane są różnego rodzaju projekcje, przy czym możliwe jest pokazanie
filmu, który przechodzi w sposób ciągły przez poszczególne moduły.
Kolejną realizacją z zastosowaniem systemu PRIVA-LITE na zewnętrz
jest wysoki budynek o funkcji biurowo-usługowej – Chanel Tower
w Tokio, w dzielnicy Ginza (proj. Peter Morino). Niemal cała elewa-
cja szklana (ok. 910 m
2
) wykonana jest w tym systemie. Połączono ją
z układem diod LED umieszczonych po wewnętrznej stronie. Dzięki
nim w godzinach nocnych elewacja zamienia się w neon reklamowy
firmy Chanel.
Konkurencyjnym produktem dla szyb LCD są systemy wykorzystujące
technologię zawiesiny cząstek SPD (ang.
suspended particle devices
). Istota
ich działania jest zbliżona do LCD. Szkło zespalane jest ze specjalną war-
stwą zawierającą zawiesinę swobodnie ułożonych cząstek. Taki układ
powoduje absorpcję światła, a tym samym nieprzezierność szyby. Pod
wpływem przyłożonego napięcia układ cząstek porządkuje się i nie sta-
nowi już bariery dla promieni świetlnych, a szyba staje się przezroczysta
(rys. 4). W technologii SPD efekt zmatowienia łączy się z zabarwieniem.
Najczęściej szkło przyjmuje kolor niebieski, ale możliwe jest uzyskanie
także innych barw (zieleń, brąz, szarość). Produkty tego rodzaju oferuje
np. firma Hitachi.
Podobnie jak w przypadku LCD istnieje możliwość modernizacji szkle-
nia przez dodanie powłoki SPD, a także kombinacji z innymi powłokami
funkcyjnymi (w tym także LCD).
Szyba
ys. K. Zielonko-Jung
Rys. 3. Schemat działania szkła LCD
Promieniowanie słoneczne
Szyba
Szyba
Szyba
Przezroczysty
przewodnik
Włączone
Wyłączone
Film
ciekłokrystaliczny
Zawiesina
z ciekłymi kryształami
ys. K. Zielonko-Jung
Rys. 4. Schemat działania szkła SPD
Przezroczysty
przewodnik
Promieniowanie słoneczne
Szyba
Szyba
Szyba
Szyba
Wyłączone
Włączone
Cząstki
zawieszone
Zawiesina
