Akustyka – podstawowe pojęcia
20
Widmowe wskaźniki adaptacyjne C i C
tr
– dzięki nim można
dostosować jednoliczbową ocenę izolacyjności akustycznej prze-
grody do widma hałasu, przed którym ma ona chronić pomiesz-
czenie. Im niższa jest ich wartość (zawsze są ujemne), tym lepiej.
Wykorzystuje się je przy ocenie izolacyjności akustycznej w warun-
kach:
C – aktywności życia codziennego (hałasów wewnętrznych, byto-
wych), np. dźwięku rozmów, muzyki, radia, telewizji, zabaw dzie-
cięcych itp.;
C
tr
– hałasu wytwarzanego przez miejski ruch uliczny (komunika-
cyjnego), dyskoteki czy zakłady przemysłowe, emitujące dźwięki
z przewagą wysokich częstotliwości.
Izolacyjność akustyczna właściwa przegrody R
– określona
zależnością: R = L
1
– L
2
+ 10 log (S/A),
gdzie:
L
1
– przeciętny poziom ciśnienia akustycznego w pomieszcze-
niu nadawczym,
L
2
– przeciętny poziom ciśnienia akustycznego w pomieszcze-
niu odbiorczym,
S – pole powierzchni badanej przegrody, np. ściany,
A – chłonność akustyczna pomieszczenia odbiorczego.
Izolacyjność akustyczna właściwa przybliżona przegrody R’
–
stosowana, gdy dźwięki przenoszone są przez badaną przegrodę
oraz dodatkowo innymi drogami, wyznaczona z uwzględnieniem
przenoszenia bocznego.
Ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej prze-
grody R
w
– określa stopień izolacji dźwięków bezpośrednich, jaki
daje przegroda, a także stanowi miarę izolacji przechodzącej przez
nią fali dźwiękowej.
Izolacyjność akustyczna przegrody w budynku od dźwięków
powietrznych
– zdolność (wyrażana w decybelach [dB]) prze-
grody do tłumienia dźwięków powietrznych przenikających przez
nią oraz wszystkimi innymi drogami pośredniego przenoszenia
dźwięku między pomieszczeniami rozdzielonymi daną przegrodą.
Izolacyjność akustyczna przegrody w budynku od dźwięków
materiałowych (uderzeniowych)
– zdolność (wyrażana w decy-
belach [dB]) przegrody do pochłaniania wibracji uderzonego
elementu oraz rozchodzących się po innych powierzchniach ele-
mentów z nim połączonych (np. ściany wewnętrzne, wewnętrzne
powierzchnie zewnętrznych ścian i podłóg konstrukcji).
Jednoliczbowy ważony wskaźnik poziomu uderzeniowego
znormalizowanego przybliżonego L’
nw
– opisuje reakcję prze-
grody na pobudzenie dźwiękiem uderzeniowym oraz drganiem,
z uwzględnieniem wpływu bocznego przenoszenia dźwięku.
Jednoliczbowy ważony wskaźnik poziomu uderzenio-
wego znormalizowanego L
nw
– określany jest w warun-
kach laboratoryjnych.
NATĘŻENIE DŹWIĘKU i CIŚNIENIE AKUSTYCZNE
Natężenie dźwięku I [W/m ]
– średnia wartość energii akustycz-
nej przepływającej w jednostce czasu przez jednostkę powierzchni,
wyrażona wzorem I = W/(t·S). To moc akustyczna (P) [W] źródła
dźwięku na jednostkę powierzchni prostopadłej do kierunku roz-
chodzenia się fali akustycznej. Minimalna wartość dźwięku sły-
szalnego dla ludzkiego ucha (I
o
) wynosi 0,000000000001 W/m
2
(jedna bilionowa wata na 1 m
2
). Dźwięki poniżej tej wartości nie
są słyszalne dla człowieka. Próg bólu, tj. natężenie dźwięku, powy-
żej którego nasze ucho nie słyszy, a boli wynosi 1 W/m
2
.
Poziom natężenia dźwięku L
– obliczany według wzoru
L = 10 log (I/I
o
),
gdzie:
L – poziom natężenia dźwięku [dB],
I – natężenie badanej fali dźwiękowej [W/m
2
],
I
o
– próg słyszalności.
Wartość natężenia dźwięku rośnie logarytmicznie, dlatego jego
dziesięciokrotny wzrost powoduje podniesienie poziomu głośności
o 10 dB, natomiast stokrotny – o 20 dB itd.
Ciśnienie akustyczne p [Pa] w powietrzu
– różnica między
chwilową wartością ciśnienia powstałego pod działaniem fal aku-
stycznych w danym punkcie pola a wartością ciśnienia statycznego
(atmosferycznego). Najcichsze dźwięki słyszane przez człowieka
mają ciśnienie akustyczne na poziomie 0,00002 Pa, zaś dźwięki,
które powodują ból uszu osiągają ponad 60 Pa.
Poziom ciśnienia akustycznego L
p
[dB]
– to względna miara
ciśnienia akustycznego określana też jako poziom natężenia
dźwięku lub hałasu. Najniższy poziom ciśnienia akustycznego
słyszalny dla człowieka wynosi 0 dB. Jest to tzw. próg słyszenia.
Zaś najwyższy, jaki może znieść ludzkie ucho, wynosi ok. 120 dB
i określany jest mianem progu bólu. Stosuje się tu skalę logaryt-
miczną, dlatego wzrost o każde trzy decybele oznacza podwojenie
intensywności dźwięku (np. zwykła rozmowa to ok. 65, a krzyk –
ok. 80 dB; choć różnica wynosi tylko 15 dB, krzyk wywołuje
32-krotnie większe ciśnienie akustyczne).
Poziom ważony krzywą częstotliwościową A
– to poziom
dźwięku zmierzony z zastosowaniem korekcji częstotliwościowej
z użyciem tzw. krzywej A, w przybliżeniu odpowiadającej reakcji
ucha ludzkiego na różne częstotliwości z zakresu słyszalnego.
MOWA I POGŁOS
Pogłos
– zjawisko przedłużenia czasu trwania dźwięku (słyszalno-
ści) na skutek odbicia fal dźwiękowych, np. od ścian w pomiesz-
czeniu; zwiększa średnią wartość natężenia dźwięku. Powstaje
w zamkniętym wnętrzu, gdy dźwięk, po ustaniu emisji jego pier-
wotnego źródła, w wyniku wielokrotnych odbić fal dźwiękowych od
powierzchni (ścian, sufitu, podłogi itp.), nadal wybrzmiewa. Pogłos
ma zatem znaczący wpływ na jakość i poziom dźwięku w zamknię-
tym pomieszczeniu. Nadmierny (potocznie zwany echem) wynika
z odbicia dźwięku od przegrody architektonicznej bez żadnych strat.
Czas pogłosu T (Reverberation Time RT) [s]
– charakteryzuje
właściwości akustyczne pomieszczenia. To czas, w jakim we wnę-
trzu, po wyłączeniu źródła dźwięku, ciśnienie akustyczne obniża
się do jednej tysięcznej części wartości początkowej, tj. poziom ciś-
nienia akustycznego obniża się o 60 dB. Parametr ten zależy głów-
nie od częstotliwości emitowanych fal i zwykle mierzony jest dla
pasma o szerokości ¹/
3
lub 1 oktawy. Zależy od właściwości dźwię-
kochłonnych ścian, podłogi i sufitu, wyposażenia oraz kubatury
pomieszczenia. Stanowi najbardziej znane kryterium oceny właści-
wości akustycznych wnętrza.
Komora pogłosowa
– pomieszczenie laboratoryjne przezna-
czone do pomiarów akustycznych. Jest zbudowane tak, by dźwięki
były odbijane przez wszystkie ściany, a także rozpraszały się rów-
nomiernie. Pozwala to uzyskać długi czas pogłosu. W komorze
2
