90
Budowa elektroenergetycznych linii napowietrznych nn, SN, WN
Do podstawowych elementów osprzętu należy zaliczyć: rożki
i pierścienie ochronne, uchwyty odciągowe i przelotowe, łączniki,
wieszaki, orczyki itp. Poszczególne elementy osprzętu powinny
charakteryzować się odpowiednią wytrzymałością mecha-
niczną (uzależnioną od typu stosowanego przewodu fazowego)
oraz zwarciową (uzależnioną od mocy zwarciowej w stacjach
węzłowych). Szczególnie istotny jest prawidłowy dobór elemen-
tów osprzętu łańcuchów izolatorowych w liniach wychodzących
z dużych stacji elektroenergetycznych zlokalizowanych tuż przy
elektrowniach. Na szynach zbiorczych rozdzielni 110 i 400 kV
w tych stacjach występują bardzo duże prądy zwarciowe – o war-
tościach 40, a nawet 50 kA. Wymusza to konieczność zastosowa-
nia specjalnych elementów osprzętu, gwarantujących niezbędną
wytrzymałość zwarciową.
Uziemienia
Linie elektroenergetyczne średnich i wysokich napięć ze względu
na swój charakter wymagają uziemień konstrukcji wsporczych
(słupów). Mają one na celu odprowadzenie prądów zwarciowych
i piorunowych do ziemi. Rozróżnia się dwa typy uziemień – robo-
cze i ochronne. Pierwsze z nich stosowane jest na każdym słupie
w linii i powinno mieć odpowiednią rezystancję – nie większą niż
10 W dla linii 110 kV i 15 W dla linii 220 oraz 400 kV. Uziemie-
nia ochronne montuje się na słupach zlokalizowanych na tere-
nach, gdzie często mogą przebywać ludzie, tj. blisko zabudowań
mieszkalnych, dróg, ścieżek rowerowych, budynków użyteczno-
ści publicznej, terenów sportowych i rekreacyjnych itp. Celem
ich stosowania jest zapewnienie ochrony przeciwporażeniowej
w przypadkach awaryjnych, gdy dochodzi do przepływu dużego
prądu przez konstrukcję słupa i uziemienie (np. zwarcie jednofa-
zowe na łańcuchu izolatorowym). Ochrona przeciwporażeniowa
w tym przypadku polega na zapewnieniu odpowiednio niskiego
napięcia dotykowego na konstrukcji wsporczej oraz na zmniejsze-
niu napięcia krokowego w niewielkiej odległości od słupa. War-
tość rezystancji uziemienia ochronnego oblicza się indywidualnie
dla każdego stanowiska przy uwzględnieniu szeregu danych, tj.
mocy zwarciowej na szynach w rozdzielni, długości linii, sposobu
uziemienia punktu neutralnego transformatora, liczby przewodów
odgromowych oraz czasu trwania zwarcia. Praktycznie rezystan-
cja uziemienia ochronnego jest mniejsza od rezystancji uziemie-
nia roboczego linii.
Uziemienia w liniach elektroenergetycznych wykonane są
w postaci otoków z bednarki stalowej ocynkowanej oraz stalo-
wych prętów pionowych (ocynkowanych lub miedziowanych).
Wymaganą rezystancję uzyskuje się poprzez dodawanie do
otoku kolejnych prętów pionowych lub ich wydłużanie.
Zapewnienie odpowiednio niskiego napięcia krokowego otrzy-
muje się poprzez dodawanie kolejnych otoków zakopanych nieco
głębiej od poprzedzającego otoku. Przykładowe uziemienie
przedstawiono na rys. 4.
Uziemienie słupa
Na wartość rezystancji uziemienia, oprócz jego kształtu, istotny
wpływ ma rezystywność gruntu, w którym będzie ono wykonane.
Poszczególne rodzaje podłoża charakteryzują się jej bardzo dużą
zmiennością. Szczególnie istotny jest również poziom wód grunto-
wych, gdyż ich płytkie występowanie znacząco wpływa na obniże-
nie rezystywności gruntu.
Warto zaznaczyć, że na przestrzeni kilku ostatnich lat pojawiły
się nowe rozwiązania stosowane do wykonywania uziemień.
Polegają one za zastąpieniu prętów stalowych ocynkowa-
nych lub miedziowanych, rurkami z odpowiednio usytuowa-
nymi otworkami. Do tych rurek na etapie montażu wprowa-
dza się substancje chemiczne powodujące przyspieszoną korozję
powierzchniową metalu, a co za tym idzie – obniżenie rezystan-
cji przejścia pomiędzy uziemieniem a gruntem. Dzięki temu uzy-
skuje się zmniejszenie liczby lub długości uziomów pionowych
w uziemieniu.
x x x
Podsumowanie
Elektroenergetyczne linie napowietrzne stanowią istotny element
układu elektroenergetycznego, decydując w dużej mierze o nie-
zawodności dostaw energii elektrycznej. Istotne jest zatem sto-
sowanie w ich konstrukcjach takich rozwiązań, które zapewnią
wysoką jakość wykonania obiektu budowlanego oraz niezakłó-
coną pracę obiektu liniowego w przyszłości.
rys. Energoprojekt – Kraków
Rys. 4. Uziemienie słupa
rys. Energoprojekt – Kraków
Rys. 3c. Łańcuch izolatorowy dla linii 110 kV – odciągowy podwójny ŁO2
