82
Budowa elektroenergetycznych linii napowietrznych nn, SN, WN
Napowietrzne linie elektroenergetyczne są ważnym elementem
składowym krajowego systemu elektroenergetycznego. Łącząc
ośrodki wytwarzania energii elektrycznej z jej odbiorcami,
realizują zadania z obszaru przesyłu i dystrybucji energii
elektrycznej.
Istnieje kilka kryteriów podziału linii napowietrznych. Jednym
z nich jest poziom napięciowy, na podstawie którego wyróżnia
się linie niskiego (do 1 kV), średniego (powyżej 1 kV, a poniżej
110 kV) oraz wysokiego napięcia (110 kV i więcej). Niekiedy spo-
śród linii wysokiego napięcia wyodrębnia się jako osobną grupę
te o napięciu 220, 400 i 750 kV, określając je mianem linii naj-
wyższych napięć. Drugie kryterium podziału dotyczy funkcji,
jakie pełnią one w systemie elektroenergetycznym. W tym aspek-
cie wyróżnia się linie przesyłowe (o poziomie napięciowym 220
i 400 kV), odpowiadające za transport energii elektrycznej na
znaczne odległości, oraz dystrybucyjne (do 110 kV włącznie),
zapewniające zasilanie w energię elektryczną dla odbiorców koń-
cowych. Szczególny rodzaj infrastruktury liniowej stanowią linie
blokowe o poziomach napięciowych od 110 do 400 kV, których
zadaniem jest wyprowadzanie energii elektrycznej z miejsc jej
wytworzenia – bloków energetycznych w elektrowniach – do
przyelektrownianych stacji elektroenergetycznych.
W niniejszym artykule zostały zaprezentowane szeroko stoso-
wane rozwiązania techniczne elektroenergetycznych linii napo-
wietrznych, ze szczególnym uwzględnieniem ich podstawo-
wych elementów, takich jak: konstrukcje wsporcze, przewody,
izolacja i uziemienia. Przedstawiono także aspekty formalno-
prawne ich budowy w świetle aktualnie obowiązujących ustaw
i rozporządzeń.
x x x
Uwarunkowania techniczne i prawne budowy linii
energetycznych
Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego
projektowane są obecnie w oparciu o dwie polskie normy
techniczne. Dla istniejących linii prądu przemiennego z przewo-
dami gołymi, które mają zostać poddane przebudowie,
korzysta się z zapisów tej normy, na jaką były one projekto-
wane, tzn. PN-E-05100-1:1998 „Elektroenergetyczne linie
napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemien-
nego z przewodami roboczymi gołymi”. Przywołany normatyw
obejmuje szeroki zakres zagadnień związanych z projekto-
waniem i budową linii napowietrznych, m.in. określa warunki
doboru przewodów, izolacji, osprzętu oraz konstrukcji wspor-
czych. Przytoczone tu zostały także wymagania w zakresie spo-
sobu prowadzenia linii napowietrznych w terenie, szczególnie
na skrzyżowaniu z obiektami budowlanymi, ciekami wodnymi
oraz lasami.
Nowe elektroenergetyczne linie napowietrzne są natomiast
projektowane w oparciu o normę europejską PN-EN 50341-1
„Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego
powyżej 45 kV. Część 1: Wymagania ogólne”, która stanowi
specyfikację zawierającą wspólne wytyczne do projektowania
na kontynencie europejskim. Integralną jej częścią są załączniki
krajowe, uszczegóławiające wskazówki projektowe dla poszcze-
gólnych krajów europejskich, w tym także Polski (PN-EN
50341-3-22). Norma europejska wraz z załącznikiem krajowym
ma podobny zakres tematyczny, jak PN-E-05100-1, jednak wiele
z zawartych tu wymagań, głównie dotyczących oddziaływań
atmosferycznych i mechanicznych określonych elementów
linii, jest skorelowanych z innymi obowiązującymi normami
europejskimi.
Projektując przebudowę istniejącej linii napowietrznej lub
wznoszenie zupełnie nowego obiektu budowlanego, wymagania
techniczne prezentowane w normach europejskich i krajowych
nie są jedynymi, jakie należy uwzględnić dla właściwego jej
funkcjonowania. Odrębny aspekt projektowania linii stanowią
działania formalnoprawne, obejmujące pozyskanie decyzji
o uwarunkowaniach środowiskowych, decyzji lokalizacyjnej,
a następnie pozwolenia na budowę dla projektowanej inwesty-
cji. Nie mniej istotne znaczenie mają uzgodnienia z właścicie-
lami działek, które, jeśli nie zostaną zakończone porozumieniem
ze wszystkimi stronami przedmiotowej inwestycji, mogą znacznie
opóźnić jej realizację.
x x x
Podstawowe elementy napowietrznych linii
elektroenergetycznych
Słupy i fundamenty
Konstrukcje wsporcze stanowią jeden z podstawowych elemen-
tów napowietrznych linii elektroenergetycznych niskich, średnich
i wysokich napięć, zapewniając właściwe podparcie dla rozwie-
szonych przewodów oraz osprzętu.
W przypadku linii niskiego i średniego napięcia, szeroko stoso-
wane są słupy w postaci pojedynczych lub zbliźniaczonych żer-
dzi strunobetonowych wirowanych typu E. Ich dobór dokony-
wany jest indywidualnie dla każdego projektowanego stanowiska,
wskazując wymaganą wysokość konstrukcji oraz jej odpowiednią
wytrzymałość dla zawieszenia przewodów z określonym napręże-
niem. Oddziaływanie przewodów na konstrukcję wsporczą wynika
z wartości siły, jaka zostanie przyłożona do wierzchołka słupa,
pełniącego w linii określoną funkcję (np. słup przelotowy, mocny,
krańcowy lub rozgałęźny). Stabilizację konstrukcji wsporczej
w liniach nn i SN zapewnia ustój, dobierany przez projektanta
dla każdego ze stanowisk słupowych indywidualnie, z uwzględnie-
niem typu podłoża oraz funkcji projektowanego słupa w linii.
Ustoje słupów strunobetonowych wirowanych wykonane są
Budowa elektroenergetycznych
linii napowietrznych nn, SN, WN
mgr inż. Krzysztof Ściobłowski
mgr inż. Michał Rzadkosz
