Wytyczne stosowania rur osłonowych kabli elektroenergetycznych
96
łączone są na etapie wytłaczania w jedną litą konstrukcję, która zapew-
nia dużą lekkość i elastyczność. Rury GRK, GRB i GRS są gładkościenne
o jednorodnej, litej konstrukcji ścianki. Do produkcji rur i złączek obydwu
rodzajów wykorzystywany jest polietylen, zapewniający wysoką odporność
mechaniczną oraz duży zakres temperatur roboczych. Rury są elastyczne,
co umożliwia ich zginanie w przypadku zmiany kierunku trasy linii kablo-
wej. Łączy się je za pomocą dwuzłączek lub kielichów na wcisk. Mogą być
wykorzystywane jako rury osłonowe kabli niskiego i średniego napięcia.
x x x
Szczegóły wykonawcze
Niezależnie od zaleceń normatywnych należy stosować zasady dobrej
praktyki inżynierskiej. Przy wykonywaniu przepustów pod jezdniami, toro-
wiskami itp. trzeba zawsze układać rury rezerwowe. Wskazane jest, aby
co najmniej jeden przepust rezerwowy przypadał na trzy podstawowe.
Pomiędzy sąsiednimi rurami powinny być zachowane 5-centymetrowe
odstępy wypełnione zagęszczonym gruntem, podobnie pomiędzy rurą
a ścianą wykopu. Rury osłaniające miejsca skrzyżowań kabli z innymi
urządzeniami podziemnymi muszą po obu stronach sięgać poza kra-
wędź wykopu oraz mieć stabilne oparcie z każdej strony na długości co
najmniej 0,5 m. W przypadku wykonywania przepustów metodą prze-
ciskową i stosowania rur z twardego polietylenu (HDPE) – dłuższych od
fabrycznej długości odcinków, ich połączenia należy wykonywać z wyko-
rzystaniem kielichów rur oraz elastycznych pierścieni uszczelniających.
Rury osłonowe z uszczelką zapewniają stopień ochrony IP66 i IP67,
a przy połączeniach realizowanych bez użycia pierścieni uszczelnia-
jących uzyskiwany jest IP54. Stopnie ochrony określa norma PN-EN
60529:2003. IP66 definiuje połączenie pyło- i strugoszczelne, złącze
oznaczone jako IP67 jest pyłoszczelne oraz chroni przed krótkotrwa-
łym zanużeniem w wodzie, natomiast IP54 oznacza zabezpieczenie
przed pyłem i bryzgami wody.
Otwory przepustów rurowych po wciągnięciu do nich kabli powinny być
uszczelnione na obu końcach rury. Zaś materiał uszczelniający musi
otaczać kabel ze wszystkich stron. Ma to na celu ochronę rury przed
zamuleniem, a kabla przed otarciem o jej krawędzie podczas ruchów
cieplnych. Otwory rur rezerwowych powinny być zamknięte (z obu koń-
ców) pokrywami fabrycznymi z tworzywa sztucznego lub starannie
zatkane materiałem stosowanym do uszczelniania przepustów.
Kablowe odgałęzienia od linii napowietrznej lub jej przedłużenie
wymaga ułożenia końcówki kabla na słupie linii. Kabel ten musi być
osłonięty rurą ochronną z twardego polietylenu (HDPE) w kolorze czar-
nym, odpornego na działanie promieniowania UV. Osłona na słupie
powinna chronić kabel, co najmniej do wysokości 2,5 m od poziomu
terenu przy słupie oraz sięgać w głąb ziemi 0,5 m. Górny otwór rury
należy zabezpieczyć materiałem termokurczliwym. Oprócz rur osłono-
wych pełnych stosowane są również dzielone, które w sposób szcze-
gólny nadają się do ochrony już ułożonych w ziemi kabli. Rury dzie-
lone dostarczane są w rozłożonym stanie. W trakcie przygotowywania
osłony dolną część wsuwa się pod kabel, a górną łączy z dolną na
wcisk. Przy dłuższych odcinkach połączenie osłon wykonuje się na tzw.
zakładkę o długości ok. 30 cm. Przepusty z dzielonych rur osłonowych
powinny być uszczelniane poprzecznie oraz wzdłużnie. Do uszczelnia-
nia rur należy stosować materiały odporne na warunki środowiskowe.
Mogą to być masy, taśmy i elementy termokurczliwe. Nie należy używać
pianki poliuretanowej.
Literatura
1. Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002 r. (DzU z 2002 r.
nr 169, poz. 1386 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca
2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pra-
cach transportowych (DzU z 2000 r. nr 26, poz. 313 z późn. zm.).
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie (DzU z 2002 r. nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
4. PN-76/E-05125 „Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe.
Projektowanie i budowa”.
5. PN-EN 61383 „Systemy rur instalacyjnych do prowadzenia
przewodów”.
6. PN-EN 60529:2003 „Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy
(kod IP)”.
7. N SEP-E-004 „Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe.
Projektowanie i budowa”.
8. PGE Dystrybucja S.A. „Wytyczne do budowy systemów elektroener-
getycznych w PGE Dystrybucja S.A.”, Tom 4: „Linie kablowe średniego
napięcia”, wersja 04/2011.
9. Materiały zamieszczone na stronach internetowych: www.ttplast.com,
www.enco-energetyka.com.pl, www.hellermanntyton.pl,
www.spyraprimo.pl.
Tab. 3. Oznaczenia literowe rur osłonowych
Symbol
Budowa
Średnice zew. D
z
[mm]
KS
giętkie, karbowane, dwuwarstwowe, w odcinkach prostych
40–200
KS-S
giętkie, karbowane, dwuwarstwowe, w odcinkach prostych, z uszczelką
KK
giętkie, karbowane, dwuwarstwowe, w kręgach
KK-S
giętkie, karbowane, dwuwarstwowe, w kręgach, z uszczelką
GRK
sztywne gładkościenne
50–160
GRB
sztywne gładkościenne, grubościenne
50–250
GRS
giętkie gładkościenne
32–50
Tab. 4. Zastosowanie rur osłonowych
Konstrukcja
Zastosowanie
Rury karbowane sztywne z HDPE
z wewnętrzną ścianką gładką
i zewnętrzną karbowaną
do ochrony kabli w sieciach telekomunikacyjnych, liniach
elektroenergetycznych, sygnalizacyjnych itd.; jako przepusty pod
szlakami komunikacyjnymi w wykopach otwartych
Rury karbowane giętkie z wewn.
i zewn. ścianką karbowaną
z osadzoną złączką i pilotem
do ochrony kabli w sieciach telekomunikacyjnych, liniach
elektroenergetycznych, sygnalizacyjnych itd.; w wykopach otwartych
przy małych obciążeniach zewnętrznych, np. pod chodnikami
Rury z twardego polietylenu HDPE
+ stabilizator UV w czarnym kolorze,
odporne na promieniowanie UV
osłanianie kabli układanych na otwartym terenie, np. końcówek na
słupach przy połączeniach z linią napowietrzną, a także całych tras
kablowych na mostach, estakadach itp.
Rury karbowane giętkie ze ścianką
karbowaną z osadzoną złączką
i pilotem
ochrona kabli w wykopach otwartych w terenie przy bardzo
małych obciążeniach zewnętrznych
Rury osłonowe gładkie
jednościenne z kielichem
do przecisków w warunkach terenowych przy małych
obciążeniach zewnętrznych, np. pod chodnikami; przy zbliżeniach
i skrzyżowaniach linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych
z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
Rury osłonowe gładkie
jednościenne przepustowe
z kielichem
do przecisków w warunkach terenowych przy dużych
obciążeniach zewnętrznych, np. na szlakach komunikacyjnych;
przy zbliżeniach i skrzyżowaniach linii telekomunikacyjnych oraz
elektroenergetycznych z innymi urządzeniami uzbrojenia terenowego
Rury osłonowe dzielone
do ochrony kabli w sieciach telekomunikacyjnych, liniach
elektroenergetycznych, sygnalizacyjnych; do zabezpieczenia kabli
już ułożonych w ziemi
