18
Kompensacja mocy biernej. Jak wyeliminować opłaty za pobór energii biernej?
wynosi 0,4 (tab. 1, poz. 2). Opłata naliczana jest w momencie, kiedy
następuje przekroczenie tej wartości, czyli pobór energii biernej w sto-
sunku do czynnej jest większy niż 40%. Urządzeniami mogącymi spo-
wodować nadmierne zużycie energii biernej i wygenerować związane
z tym opłaty są silniki napędów, układy wentylacji, klimatyzatory,
oświetlenie, windy itp. W omawianym przykładzie tg
j
rzeczywisty
(faktycznie uzyskiwany na obiekcie) wynosi 0,83 (tab. 1, poz. 3) i jest
znacznie większy od wartości 0,4 wymaganej przez OSD. W związku
z tym przekroczeniem została naliczona opłata. Pozycję tę możemy
wyeliminować poprzez zabudowę urządzeń kompensacyjnych.
Według przykładowej faktury przyniesie to miesięcznie oszczędność
w kwocie ponad 2000 złotych (tab. 1, poz. 4).
W przypadku energii biernej oddanej, rozliczenie nie następuje
na podstawie współczynnika. Każde najmniejsze oddanie energii
biernej do sieci powoduje naliczenie opłaty. Oddawanie wynika
z zainstalowania w użytkowanym obiekcie urządzeń będących
kondensatorami z elektrycznego punktu widzenia, np. UPS-ów,
komputerów, oświetlenia (ze starterami), rozległej sieci kablowej.
Należy podkreślić, że stawka opłat za energię bierną pojemnoś-
ciową jest kilkukrotnie wyższa niż za przekroczenie tg
j
. W oma-
wianym przykładzie kwota do zapłaty za energię bierną oddaną
(pojemnościową) to prawie 5000 złotych (tab. 1, poz. 5). Stosując
do kompensacji mocy biernej pojemnościowej dławiki indukcyjne,
pozycję tę można również wyeliminować.
Z przeprowadzonych analiz, uwzględniających bieżący poziom cen
urządzeń kompensacyjnych na naszym rynku (na podstawie cen-
nika baterii kondensatorów PBW Olmex SA), wynika, że okres
zwrotu instalacji układu kompensacji mocy biernej wynosi od 4 do
12 miesięcy (w zależności od mocy i parametrów sieci obiektu).
Weryfikacja nie obejmuje obiektów, w których występują obciąże-
nia szybkozmienne (zgrzewarki, suwnice) oraz wysoki poziom wyż-
szych harmonicznych (THDi i THDu). Podstawą prawidłowego
doboru układu kompensacji mocy biernej jest przeprowadzenie
analizy (pomiarów) parametrów energii elektrycznej w obiekcie,
w którym ma on zostać zainstalowany. Taka weryfikacja pozwala
uzyskać informację na temat szybkości i poziomu wahań mocy
biernej, występowania wyższych harmonicznych czy asymetrii
obciążeń. Na podstawie tych danych można zaprojektować i zbu-
dować optymalny dla obiektu układ kompensacji, który będzie
spełniał swoje funkcje techniczne. Usługi w zakresie pomiarów
i doboru urządzeń są oferowane na naszym rynku przez podmioty
zajmujące się kompensacją mocy biernej.
x x x
Źródła mocy biernej
Do wytwarzania mocy biernej służą: generatory, kompensatory i sil-
niki synchroniczne oraz baterie kondensatorów (kondensatory).
Generatory synchroniczne zlokalizowane w elektrowniach są natural-
nym źródłem mocy biernej o dużej mocy i niskich kosztach jej wytwo-
rzenia. Koncentracja elektrowni w pobliżu źródeł surowców natural-
nych, niezbędnych do ich zasilania, powoduje, że moc bierną przesyła
się na znaczne odległości do końcowych odbiorców, co jest nieekono-
miczne i sprawia trudności techniczne.
Kompensatory synchroniczne zwykle mają moc znamionową na
poziomie od kilkunastu do kilkudziesięciu Mvar. Można je instalować
w dużych centrach zapotrzebowania na moc bierną. Nakłady inwesty-
cyjne związane z instalacją kompensatorów są zależne od ich mocy –
im maszyna jest większa, tym jej koszt jednostkowy niższy. Jednakże
duże straty mocy czynnej w kompensatorach synchronicznych powo-
dują, że jednostkowe opłaty za wytwarzanie energii biernej są znacz-
nie wyższe w porównaniu z kondensatorami.
Silniki synchroniczne są ekonomicznie korzystniejszym źródłem
mocy biernej. Warunkiem opłacalności jest wytwarzanie jej
w czasie pracy silnika, a nie przy biegu maszyny bez obciążenia
mechanicznego.
Spośród przedstawionych powyżej metod wytwórczych kondensatory
są zwykle najbardziej ekonomicznym źródłem mocy biernej. Mają one
przy tym wiele cennych zalet, np.:
• możliwość instalacji praktycznie w dowolnym punkcie sieci;
przy czym mogą być przyłączane zarówno do sieci niskiego
oraz średniego napięcia, jak i sieci najwyższych napięć, a także
Tab. 1. Przykładowe rozliczenie za energię elektryczną
Określenie
Wskazanie
poprzednie
Wskazanie
obecne
Mnożna
Zużycie
[kW/kWh]
Cena
[zł]
Wartość
[zł]
Opłata stała za usługę dystrybucyjną
Moc umowna
–
–
1,000
110
15,75
1732,50
Moc pobrana
maksymalna
2,88
30,000
86
–
–
Opłata
przejściowa
–
1,00
110
1,22
134,20
Licznik energii czynnej nr 95308525
Szczytowa
829,96
991,68
30,00
4852
0,3448 1672,97
Pozaszczytowa
3271,96
3759,95
14 640
0,2608 3818,11
Licznik energii biernej nr 95308525
Szczytowa
627,62
744,19
30,00
3497
–
–
Pozaszczytowa
2658,04
3014,74
10 701
Licznik energii biernej pojemnościowej nr 95308525
Szczytowa
386,24
429,22
30,00
1289
0,5916
762,72
Pozaszczytowa
1142,11
1380,6
7155
0,5916 4232,90
Opłata dystrybucyjna zmienna
Składnik
sieciowy
–
–
–
–
–
–
Szczytowa
4852
0,1432
694,81
Pozaszczytowa
14 640
0,0766 1121,42
Składnik
jakościowy
19 492
0,0070
136,44
Rozliczenie energii biernej według tg
j
Szczytowa
0,40
0,82
0,5105
4852
0,1972
488,45
Pozaszczytowa
0,40
0,83
0,5272
14 640
1522,03
Opłata
abonamentowa
–
–
–
–
–
21,50
Opłata
handlowa
60,00
Sposób odczytu:
zdalny
–
Rozliczenie VAT
Stawka VAT
[%]
Wartość netto
[zł]
Podatek VAT
[zł]
Wartość brutto
[zł]
23
16 398,05
3771,55
20 169,60
poz. 1
poz. 2
poz. 3
poz. 4
poz. 5
