Mała architektura w przestrzeni osiedli mieszkaniowych
132
Wynika to zwykle z jego niewłaściwego ustawienia w przestrzeni osiedla,
nieodpowiednio dobranej liczby siedzisk do potrzeb użytkowników czy
innych cech, takich jak wielkość lub rodzaj.
Ławki przydają się oczywiście nie tylko na placu zabaw. Ustawione
w strefach związanych z obsługą komunikacyjną osiedla, a więc przy
drogach osiedlowych, zapewnią pieszym krótki odpoczynek w czasie
pokonywania dłuższych dystansów. Rozmieszczenie ławek co 20–30 m
może sprzyjać spacerom seniorów i osób o ograniczonych możliwoś-
ciach motorycznych, często wręcz umożliwi im dojście do bardziej odle-
głych obiektów lub pokonanie dłuższego dystansu do usług bądź
przystanku komunikacji miejskiej. Takie ławki powinny być nie tylko
zaprojektowane zgodnie z zasadami ergonomii, lecz także wyposażone
w oparcia znacząco podwyższające komfort wypoczynku oraz podłokiet-
niki ułatwiające siadanie i wstawanie. Jeśli lokalizacja ławki generuje
zachowania niepożądane, można próbować stosować elementy dzielące
siedzisko, aby zapobiec odpoczynkowi w pozycji leżącej.
W strefach sąsiedzkich osiedla, a więc tam, gdzie nieduża grupa sąsia-
dów (dorosłych, młodzieży, a nawet dzieci) może spotkać się i wspólnie
spędzić czas, szczególnie korzystne jest zastosowanie różnego rodzaju
ławek (nie tylko tych o typowej formie), lecz także leżanek, szezlongów,
wielofunkcyjnych podestów o zmiennej wielkości. Organizacja takich
stref w przyjaznym otoczeniu, z dala od zgiełku i ulicznego hałasu,
będzie stymulować aktywność na świeżym powietrzu i pozwoli zacieś-
niać więzi międzyludzkie. Aranżację tych stref dopełnić mogą także
inne elementy małej architektury. Zakomponowanie strefy wypoczynku
w obrębie altany zapewni osłonę od słońca, wiatru, a nawet deszczu.
Pergola lub trejaż obrośnięty pnączami pozwoli uzyskać poczucie intym-
ności i miejsce takie zyska walory ozdobne.
W każdym z przypadków ważne będą liczba i sposób ustawienia
ławek – pojedyncze będą sprzyjać samotnikom, a zgrupowane obok lub
naprzeciw siebie w niewielkiej odległości zapewnią kontakt wzrokowy
i umożliwią rozmowę z innymi osobami. Obecność stolików do gier
ogrodowych, które mogą jednocześnie służyć za podparcie czy miejsce
spożywania posiłków, znacząco poszerzy ofertę wypoczynkową takich
stref, nie mówiąc już o tych wyposażonych w kuchnie ogrodowe, grille,
stanowiska do barbecue, a nawet kominki.
Korzystanie z takich elementów małej architektury, służących określo-
nym formom aktywności, wymagać będzie jednak jasno określonych
zasad ich użytkowania, które powinny wynikać z uzgodnień pomiędzy
wszystkimi mieszkańcami (ich zgody) – niektóre z funkcji mogą nie być
możliwe do zrealizowania w przestrzeni danego osiedla. Walory ozdobne
stref wypoczynkowych podnoszą także elementy rzeźbiarskie, których
skala i forma powinny być dostosowane do charakteru i wielkości danej
strefy. Wymagać będą nie tylko zachowania właściwej ekspozycji wzglę-
dem innych elementów małej architektury, lecz także oprawy roślinnej,
która może znacząco podnieść rangę takiego obiektu w przestrzeni.
x x x
Strefy związane z komunikacją
W strefach związanych z komunikacją, zwłaszcza tam, gdzie spotykają
się drogi kołowe z pieszymi, może wystąpić konieczność zastosowania
ograniczników. Słupki o różnej formie (mniej lub bardziej ozdobne),
montowane samodzielnie lub np. połączone łańcuchem, stanowić
będą elementy wspierające organizację ruchu – w tym przypadku pod-
wyższają bezpieczeństwo pieszych. Powinny być montowane z dużą roz-
wagą, aby nadmiernie nie zastawiały przestrzeni i nie utrudniały poru-
szania się. Ograniczenie wjazdu dla samochodów stanowić mogą także
znacznie bardziej ozdobne od słupków donice przeznaczone do stoso-
wania na zewnątrz, wykonane z różnych materiałów (betonu, drewna,
stali nierdzewnej itp.). Posadzone w nich rośliny wymagać będą jednak
pielęgnacji i generować wyższe koszty utrzymania.
W powiązaniu z układem ścieżek rowerowych w sąsiedztwie terenów
rekreacyjnych, dużych placów wypoczynkowych, obiektów usługowych,
ale też stref wejść do budynków należy przewidzieć miejsca dla rowerów,
niekolidujące z ruchem pieszym. Powinny one być wyposażone w ele-
menty umożliwiające mocowanie rowerów (stojaki mogą mieć różną
formę, np. bramek, ram, słupków stawianych pojedynczo lub łączonych
fot. D. Czernek
Fot. 4. Miejsce do wypoczynku – ustawienie ławek sprzyja nawiązywaniu kontaktów;
będzie zacienione i przytulne, gdy na pergoli pojawią się posadzone pnącza
fot. K. Kimic
Fot. 6. Siedziska i niskie elementy oświetlenia zaaranżowane wzdłuż kameralnej ścieżki
przy budynku mieszkalnym
fot. K. Kimic
Fot. 5. Stojak na rowery – mimo prostej formy pozwala uporządkować pojazdy, by nie
przeszkadzały w ruchu pieszym
