Profesjonalista profesjonaliście
68
• promieniowanie W,
• samozamykalność C,
• odporność na „pożar sadzy” G,
• zdolność do zabezpieczenia ogniochronnego K.
Wymagania zawarte w przepisach mogą się nakładać i dotyczyć
wszystkich lub tylko niektórych właściwości; tym samym dla ich
potwierdzenia konieczne może być posłużenie się w odpowiednim
zakresie wszystkimi wymienionymi klasyfikacjami.
Np. dach będzie musiał jednocześnie odpowiadać określeniu „nieroz-
przestrzeniający ognia” (czyli BROOF (t1)), zawierać niepalną izolację
cieplną (czyli co najmniej A2-s3,d0) i mieć konstrukcję o odporności
ogniowej R 30, a przekrycie – EI 30.
x x x
Czemu służą powszechne wymagania ppoż.
w przepisach techniczno-budowlanych?
Wprawdzie wśród wymagań podstawowych dotyczących właściwości
użytkowych budynków bezpieczeństwo pożarowe jest na wysokim,
drugim miejscu, odnosi się jednak do ludzi, ich zdrowia i życia. Jego
poziom w budynku nie jest wyłącznie sprawą prywatną jego właści-
ciela, bo skutki ewentualnego pożaru mogą dotyczyć wszystkich użyt-
kowników tego obiektu, jak również innych osób, np. w przypadku
rozprzestrzenienia się ognia na inne. Dlatego każde państwo stara się
chronić obywateli przed konsekwencjami pożarów, tworząc odpowied-
nie przepisy ppoż. i organizując oraz utrzymując wyspecjalizowane
służby. Jednak żaden kraj nie przejmuje na siebie odpowiedzialno-
ści za skutki odnoszące się do mienia czy funkcjonowania firm. Troskę
o nie pozostawia się właścicielom, którzy samodzielnie decydują, czy
i jak chcą swoje dobra chronić, np. ubezpieczając je czy stosując roz-
wiązania lepsze niż wymagane przepisami ppoż.
Powszechnie obowiązujące przepisy mają zapewnić, by podczas
pożaru budynek zachował w określonym czasie swoje właściwości
użytkowe, bo to umożliwia bezpieczną ewakuację ludzi oraz przepro-
wadzenie akcji ratowniczo-gaśniczej.
x x x
Ochrona ppoż. majątku
Ograniczanie ryzyka strat materialnych spowodowanych ogniem oraz
ewentualna odpowiedzialność cywilna pozostaje w gestii właściciela
obiektów budowlanych. To on decyduje, czy poprzestaje na minimal-
nym poziomie ochrony wynikającym z obowiązujących przepisów,
a tym samym ponosi zwiększone ryzyko znacznych strat w przypadku
pożaru, czy woli wybudować lepiej, niż wymagają przepisy, czasem
również nieco drożej, ale bezpieczniej, by lepiej chronić ludzi, obiekt
i swój biznes. Jednak konsekwencje pożaru w przypadku firm, zwłasz-
cza produkcyjnych, są znaczące. Zniszczenie budynków i wyposażenia
technologicznego oznacza bowiem coś więcej niż tylko straty związane
z jego odtworzeniem. Utrata ciągłości funkcjonowania firmy na czas
potrzebny do odbudowania lub wyposażenia tymczasowego obiektu
powoduje czasowe wypadnięcie firmy z rynku, a to nierzadko kończy
się jej bankructwem. Jest to również problem dla pracowników i spo-
łeczności lokalnych, bo może skutkować większym bezrobociem.
Dlatego w krajach bardziej rozwiniętych, z większym doświadczeniem,
dużą rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa pożarowego odgrywają firmy
ubezpieczeniowe. Wysokość składki uzależniają one od zastosowa-
nych rozwiązań przestrzennych, instalacji, wyposażenia. Zdarza się, że
odmawiają ubezpieczenia, nawet gdy spełnione są formalnoprawne
wymagania ppoż., jeżeli uznają, że zastosowane rozwiązania nie
zabezpieczają mienia w sposób wystarczający. W Polsce takie podejście
ubezpieczycieli nie jest jeszcze powszechne, bo rynek ten wciąż się kształ-
tuje, ale można zaobserwować pojawianie się podobnych tendencji.
x x x
O bezpieczeństwie decyduje praktyka
Nie wystarczy poprawnie zaprojektować obiekt, użyć materiałów
i wyrobów o zadeklarowanych właściwościach, z wymaganymi klasyfi-
kacjami ogniowymi i dobrej jakości.
Jeżeli na etapie realizacji wystąpią, pozornie nawet drobne, odstęp-
stwa od sklasyfikowanych układów, efektem może być nieuzyskanie
oczekiwanych właściwości ogniowych i niższy niż zakładany poziom
ochrony i bezpieczeństwa pożarowego.
Podobnie na etapie użytkowania obiektu. Wykonanie dodatkowych,
nawet niewielkich otworów w ścianach może zupełnie zmienić właś-
ciwości i klasyfikacje ogniowe całych elementów budowlanych. Na
przykład używanie otwartego ognia podczas prac remontowych
w sąsiedztwie lub w trakcie przebudowy elementów zawierających
palne materiały mimo ich deklarowanego nierozprzestrzeniania ognia
i odporności ogniowej może skończyć się rozwiniętym pożarem ze
wszystkimi tego konsekwencjami.
Do bezpieczeństwa pożarowego budynków przyczyniają się na równi:
• projekt zgodny z przepisami i innymi wymaganiami, np.
ubezpieczyciela,
• staranność na wszystkich etapach realizacji,
• użytkowanie budynku w sposób zapewniający utrzymanie jego
instalacji, w tym wszystkich biernych i czynnych zabezpieczeń ppoż.,
w stanie pełnej sprawności i skuteczności, zgodnie z wymaganymi
instrukcjami.
x x x
Przydatne definicje i określenia związane
z bezpieczeństwem pożarowym
Budynki ZL
– budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użytecz-
ności publicznej, czyli zaliczane do różnych kategorii zagrożenia ludzi:
•
ZL I
– zawierające co najmniej jedno pomieszczenie przeznaczone
do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób, które nie są jego sta-
łymi użytkownikami, np. duże pomieszczenia handlowo-usługowe,
lokale gastronomiczno-rozrywkowe, poczekalnie dworcowe, a także
niektóre sale konferencyjne i wykładowe,
•
ZL II
– przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczo-
nej zdolności poruszania się, czyli osób niemogących ewakuować się
samodzielnie; miejsc takich jak: szpitale, żłobki, przedszkola, domy
dla osób starszych,
•
ZL III
– przeznaczone użyteczności publicznej, z wyjątkiem przezna-
czonych przede wszystkim dla ludzi o ograniczonej zdolności porusza-
nia się oraz zawierających pomieszczenie dla ponad 50 osób; prze-
znaczenie biurowe lub socjalne,
•
ZL IV
– o przeznaczeniu mieszkalnym, niezależnie od rodzaju
budynku, w którym się znajdują,
•
ZL V
– przeznaczone do zamieszkania zbiorowego, z wyjątkiem
tych dla ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się oraz zawie-
rających pomieszczenie dla ponad 50 osób niebędących jego sta-
łymi użytkownikami.
Budynki PM
– budynki produkcyjne i magazynowe.
Budynki IN
– budynki inwentarskie (służące do hodowli inwentarza).
Budynki niskie (N)
– do 12 m włącznie nad poziomem terenu lub
mieszkalne o wysokości do 4 kondygnacji nadziemnych włącznie.
