180
Profesjonalista profesjonaliście
x x x
Komunikacja na rusztowaniu
Komunikacja osób na rusztowaniu odbywa się tą częścią kon-
strukcji, która jest wyposażona w drabinki oraz pomosty umożli-
wiające poruszanie się między pomostami roboczymi ułożonymi
na różnych poziomach. Piony komunikacyjne należy wykonywać
sukcesywnie podczas montażu całej konstrukcji, pamiętając, że
odległość między sąsiednimi nie może przekraczać 40 m, nato-
miast dystans od najbardziej oddalonego stanowiska pracy do
środka pionu nie powinien wynosić więcej niż 20 m [8]. Najczęst-
sze błędy montażowe związane z ich wykonywaniem wynikają ze
zbyt dużej odległości między pionami komunikacyjnymi, niewy-
starczającą ich liczbą, brakiem dostępu lub niewłaściwym usytuo-
waniem. Przy eksploatacji należy zwrócić szczególną uwagę, aby
nie zostawiać otwartych klap pomostów komunikacyjnych oraz
korzystać z pionów komunikacyjnych zamiast np. poruszania się
po zewnętrznej stronie rusztowania (m.in. po poręczach).
x x x
Ochrona przed upadkiem z pomostów
W przypadku rusztowań zabezpieczeniem zbiorowym są balu-
strady [8] (zabezpieczenia boczne [2]), które składają się z:
• deski krawężnikowej (bortnicy) o wysokości 0,15 m,
• poręczy ochronnej (głównej) umieszczonej na wysokości 1 m
dla rusztowań systemowych lub 1,1 m dla niesystemowych;
• elementu wypełniającego wolną przestrzeń między deską kra-
wężnikową a poręczą – chroniącego pracowników przed upad-
kiem z wysokości (np. poręcz pośrednia).
W celu przeprowadzenia bezpiecznego montażu kolejnej kon-
dygnacji zaleca się najpierw założenie balustrady w pionie komu-
nikacyjnym (w kolejności: poręcz główna, pośrednia, deska
krawężnikowa), a następnie w obydwu kierunkach od niego,
uzupełniając każde pole według opisanego schematu działania.
Na zakończenie należy zamontować elementy balustrady od
czoła rusztowania. W przypadku gdy jest ono oddalone od ściany
ponad 0,2 m, trzeba również zamocować balustradę od strony
wewnętrznej rusztowania. Można wtedy wykorzystać ramy rusz-
towaniowe przystosowane do dwustronnego montażu balustrady,
specjalne złącza poręczowe oraz do mocowania bortnicy lub użyć
rur rusztowaniowych i złączy krzyżowych.
Najczęściej popełniane błędy montażowe dotyczące balustrad
są spowodowane zastosowaniem niekompletnych zabezpieczeń,
zwłaszcza bez krawężnika i poręczy pośredniej, brakiem ochrony
od strony ściany przy odsunięciu od niej pomostu na odległość
większą niż 20 cm lub z boku (od czoła) rusztowania. Użytkow-
nicy z kolei bardzo często demontują elementy balustrady, co
może doprowadzić do ich upadku z wysokości.
x x x
Daszki ochronne
Rusztowania usytuowane bezpośrednio przy drogach, ulicach oraz
w miejscach przejazdów i przejść dla pieszych należy wyposażyć
w daszki i osłony z siatek ochronnych. Pierwsze z nich powinny
się znajdować na wysokości nie mniejszej niż 2,4 m nad terenem
w najniższym miejscu i być nachylone pod kątem 45° w kierunku
źródła zagrożenia. Ich wysokość nad przejazdami musi być dosto-
sowana do gabarytów pojazdu oraz znajdującego się na nim
ładunku, długość natomiast musi być z każdej strony, o co naj-
mniej 0,5 m większa niż szerokość przejścia lub przejazdu. Rusz-
towanie w całości usytuowane na chodniku, na którym odbywa
się ruch pieszych, wymaga budowy daszka ochronnego na całej
swojej długości. Jego szerokość (tzw. wysięg) nie została zdefinio-
wana w polskich przepisach prawnych, należy więc kierować się
zaleceniami normowymi – aktualna norma europejska PN-EN
12811-4 [11] wskazuje siedem klas szerokości (tab. 3) i zaleca
brać pod uwagę ocenę ryzyka adekwatną do prowadzonych prac.
Pokrycie daszków powinno być szczelne i odporne na przebicie
przez spadające przedmioty. Wykorzystywanie ich jako pomostów
rusztowań, a w szczególności miejsc składowania narzędzi, sprzętu
czy materiałów jest zabronione.
x x x
Uziemienie rusztowań metalowych
Rusztowania z elementów metalowych (zlokalizowanych na
zewnątrz) powinny być uziemione i wyposażone w instalację pio-
runochronną [8]. Gdy są ustawione przy ścianie budowli mają-
cej instalację piorunochronną, jej wykonanie nie jest konieczne
pod warunkiem połączenia rusztowania ze zwodem pionowym
urządzenia piorunochronnego. Jeżeli nie ma takiej możliwości,
należy zastosować tzw. zwody pionowe urządzenia piorunochron-
nego – odcinki rur o dł. co najmniej 4 m (ich górne końce powinny
być zaostrzone przez spłaszczenie), które należy łączyć z końcami
(wierzchołkami) stojaków zewnętrznego rzędu za pomocą np.
złączy wzdłużnych. Odległość między nimi nie może przekraczać
12 m, należy je łączyć z uziemieniem przewodem odprowadza-
jącym wykonanym z taśmy stalowej ocynkowanej lub miedzianej
3 x 20 mm albo z drutu stalowego ocynkowanego o śr. min.
6 mm. Oporność uziemienia nie powinna być większa niż 10
W
,
a odległość między uziomami – 12 m [9].
Zgodnie z prawem uziemienie jest wymagane zawsze, jednak szcze-
gólnie istotne jest wtedy, gdy na rusztowaniu metalowym będą uży-
wane elektronarzędzia, a instalacja elektryczna nie jest wyposażona
w wyłącznik różnicowo-prądowy.
Tab. 3. Klasyfikacja szerokości daszków ochronnych według PN-EN 12811-4
Klasa szerokości (wysięgu)
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
Min. szerokość [m]
0,6
0,9
1,2
1,5
1,8
2,1
≥
2,4
fot. D. Gnot, P. Kmiecik
Fot. 3. Balustrada (zabezpieczenie boczne) na rusztowaniu ramowym
poręcz główna
poręcz pośrednia
bortnica (krawężnik)
