Profesjonalista profesjonaliście
190
x x x
Odzież robocza czy ochronna – prawidowe
nazewnictwo
Pojęcia te często używane są jako synonimy, szczególnie w mowie
potocznej, jednak ich rzeczywiste znaczenie jest diametralnie różne.
Odzież roboczą stanowi wyposażenie, które ma na celu jednoczesną
ochronę zdrowia pracownika, a także zabezpieczenie przed zniszcze-
niem jego własnego ubrania. Do najczęściej spotykanego można zali-
czyć spodnie ogrodniczki, spodnie do pasa, kamizelki, bluzy robo-
cze, koszule, ocieplacze, kurtki, bluzy polarowe czy czapki. Odzież
ochronna z kolei sama w sobie stanowi zabezpieczenie przed wystę-
pującymi w środowisku pracy zagrożeniami, np. czynnikami chemicz-
nymi, biologicznymi czy zagrożeniem mechanicznym. Utożsamiane są
z nią również środki ochrony indywidualnej, a więc wszelkie wyposa-
żenie noszone lub trzymane przez pracownika w celu zabezpieczenia
przed powstaniem urazu, np. hełmy, okulary, maski przeciwpyłowe,
przyłbice czy rękawice.
Zgodnie z obowiązującym od 21 kwietnia 2018 roku Rozporządze-
niem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 z dnia
9 marca 2016 r. w sprawie środków ochrony indywidualnej (które
uchyla dyrektywę Rady 89/686/EWG) w zakresie odzieży ochronnej
wyróżnia się następujący podział:
Kategoria I
– odzież ochronna zabezpieczająca przed minimalnymi
zagrożeniami. Są to proste ubrania, a ich poziom skuteczności może
ocenić sam użytkownik. Do tej grupy zalicza się odzież wcześniej
zwaną roboczą oraz ubrania z impregnowanych tkanin ochronnych
(np. trudnopalnych, kwasoochronnych, pyłochłonnych), niepodlega-
jące procedurze oceny zgodności przez jednostki notyfikowane. Kate-
goria I obejmuje najczęściej odzież zabezpieczającą przed:
• zabrudzeniami nieszkodliwymi dla zdrowia, np. środkami
czystości o słabym działaniu, których skutki są łatwo odwracalne
(np. fartuchy robocze, kombinezony, ubrania drelichowe, koszule
robocze),
• uszkodzeniami mechanicznymi o powierzchownych skutkach,
• zagrożeniami związanymi z gorącym czynnikiem o niewielkim
stopniu zagrożenia (np. ubrania i fartuchy z tkanin niepalnych lub
trudnopalnych),
• czynnikami atmosferycznymi (np. odzież ocieplana, przeciw-
deszczowa).
Kategoria II
– odzież chroniąca przed konkretnym czynnikiem, nieza-
grażającym życiu i niepowodującym poważnego i trwałego uszczerbku
na zdrowiu. Do tej grupy zalicza się m.in. odzież:
• zabezpieczającą przed przecięciem (fartuchy antyprzecięciowe,
odzież dla pracowników leśnych),
• dla spawaczy,
• dla pracowników narażonych na kontakt z silnymi substancjami
chemicznymi (np. w galwanizerniach),
• ostrzegawcza (np. dla drogowców).
Kategoria III
– specjalistyczna odzież ochronna zabezpieczająca
przed czynnikami mogącymi spowodować najgroźniejsze następstwa
dla użytkownika, a których bezpośrednich skutków działania nie
można zidentyfikować w odpowiednim czasie. Do tej grupy należy
odzież chroniąca m.in. przed:
• niebezpiecznymi dla zdrowia substancjami i mieszaninami che-
micznymi i biologicznymi – specjalistyczne kombinezony przeciwche-
miczne, przeciwbiologiczne,
• promieniowaniem jonizującym.
x x x
Jak dobrać odpowiednią odzież?
Standardowym zakresem wyposażenia roboczego dla pracowników
jest zapewnienie spodni roboczych (do pasa lub ogrodniczek), bluzy lub
koszuli roboczej (np. flanelowej), koszulek z krótkim bądź długim ręka-
wem, a także odpowiedniego obuwia (półbuty, trzewiki, buty zwykłe lub
z podwyższoną cholewką) i odzieży chroniącej przed wpływem warun-
ków atmosferycznych (kurtki przeciwdeszczowe lub ocieplane, kami-
zelki). Głównym parametrem, na który należy zwrócić uwagę podczas
wyboru każdego z tych wyrobów, są właściwości użytkowe oraz ich
dopasowanie do konkretnego środowiska pracy, a w przypadku odzieży
ochronnej również do charakterystyki występujących w danym procesie
pracy zagrożeń. Niemniej jednak przed podjęciem ostatecznej decyzji
warto zweryfikować jeszcze jeden istotny element – sposób wykonania
odzieży oraz charakter materiału, z jakiego jest wyprodukowana. Na
chwilę obecną najbardziej powszechne zastosowanie przy produkcji
odzieży dla pracowników mają bawełna, poliester, elastan, akryl, polia-
mid oraz mieszanki poszczególnych materiałów. Każda z tych tkanin
ma zalety, lecz równocześnie nieco inne właściwości użytkowe, które
mogą mieć bezpośredni wpływ na sposób funkcjonowania pracownika.
fot. PW Krystian
Fot. 3. Odzież chroniąca przed przecięciem kategorii II, zabezpieczająca przed
uszkodzeniami, np. piłą mechaniczną, nożem czy szkłem
fot. PW Krystian
Fot. 2. Odzież ochronna intensywnej widzialności, przeznaczona do pracy w warunkach
wymagających zwiększonej widzialności, zarówno w dzień, jak i w nocy
