Profesjonalista profesjonaliście
192
x x x
Ocena ryzyka zawodowego
Podstawą właściwego doboru odzieży dla pracownika jest przeprowa-
dzenie oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaniem pracy
na danym stanowisku. Dzięki temu zyskuje się wiedzę w zakresie
wszystkich zagrożeń, jakie mogą występować podczas realizacji przez
niego codziennych zadań. Ich zdecydowaną większość można prze-
łożyć na parametry lub cechy użytkowe stosowanego wyposażenia
roboczego. Poniżej przeanalizowano kilka podstawowych zagrożeń –
kontakt z ostrymi krawędziami, uderzenie lub potrącenie przez środek
transportu czy ruchome elementy maszyn.
Zagrożenie związane z możliwością kontaktu z ostrymi krawędziami
z jednej strony wymaga m.in. odpowiedniego korzystania przez pra-
cownika z narzędzi czy też poprawnego zabezpieczania towaru,
a z drugiej wskazuje na konieczność właściwego doboru chociażby
takich elementów ubioru jak bluza robocza, spodnie czy rękawice
ochronne. W pracach ogólnoporządkowych do zabezpieczenia przed
zagrożeniem mogą wystarczyć zwykłe rękawice robocze i koszulka
z krótkim rękawem, ale już w przypadku osoby zatrudnionej np.
przy produkcji wyrobów hutniczych czy na stanowisku zbrojarza
konieczne będzie zapewnienie zdecydowanie trwalszych spodni
(np. z mieszanek poliestrowych), bluzy z długim rękawem oraz
rękawic antyprzecięciowych.
Zagrożenie w postaci uderzenia lub potrącenia przez poruszające się
środki transportu (np. podczas prac załadunkowych, w magazynie lub
w trakcie realizacji zadań na budowie liniowej) wskazuje bezwzględnie
na konieczność ustalenia właściwych zasad komunikacji i poruszania
się osób pieszych oraz środków transportu, wydzielenia i oznakowania
dróg czy zapewnienia wyposażenia do kierowania ruchem. Jednocześ-
nie powinno sugerować konieczność zagwarantowania odpowiedniej
identyfikacji wizualnej oraz widoczności pracownika. Z pomocą przycho-
dzi tu cała gama odzieży z elementami odblaskowymi (w zależności od
zapotrzebowania dostępna jest taka o różnej klasie, od 1. do 3., zgod-
nie z EN ISO 20471) lub nowoczesne technologie, dzięki którym nawet
stosowane już ubrania można w takie dodatki wyposażyć (np. poprzez
odpowiedni nadruk czy naprasowanie). Używanie odzieży o takich para-
metrach będzie również zasadne w wielu innych sytuacjach zawodo-
wych, jak chociażby podczas wykonywania czynności w porze nocnej.
Z kolei obecność w otoczeniu pracownika maszyn z niezabezpie-
czonym dostępem do ruchomych elementów sugeruje oczywiście
konieczność wdrożenia rozwiązań technicznych w postaci osłon,
wyłączników krańcowych itp., ale nie znaczy to, że osoby wykonujące
prace mogą przebywać tam w zbyt luźnej odzieży. Dużego znaczenia
nabierają tu nawet ściągacze w rękawach bluzy roboczej lub zwykłe
zapinane mankiety, dzięki czemu pracownik zamiast skupiać się na
ciągłym ich podwijaniu, aby nie doszło do kontaktu z maszyną, może
poprawnie i bezpiecznie realizować powierzone zadanie, np. obrabiać
detal na frezarce.
Na podstawie analizy zagrożeń i warunków pracy możliwe będzie rów-
nież dobranie właściwego obuwia – zwykłego, do poruszania się po
terenie zakładu, lub specjalistycznego w przypadku korzystania ze
środków transportu bądź przebywania w terenie, na którym może
dojść do kontaktu z czynnikiem materialnym (np. wskutek nastąpienia
na kawałek blachy lub drutu; do wyboru jest zwykłe obuwie robocze –
klasa O, ochronne – klasa P, i bezpieczne – klasa S). Odzież specjali-
styczną, związaną ze szczególnymi wymaganiami procesu pracy,
np. spawalniczą (dla osób wykonujących prace spawalnicze lub
pożarowo-niebezpieczne, takie jak cięcie palnikiem lub szlifierką
kątową), chroniącą przed elektrycznością statyczną czy też zabezpie-
czającą przed działaniem czynników chemicznych lub biologicznych
(np. na potrzeby wykonywania prac w przestrzeniach zamkniętych –
w kanałach czy zbiornikach).
Bardzo ważnym aspektem przy wyborze odzieży jest również jej dopaso-
wanie do sylwetki pracownika. Robotnik budowlany poruszający się po
placu w za krótkich spodniach lub monter czy elektryk stale podwijający
zbyt długie rękawy bluzy roboczej nie zbuduje pozytywnego wizerunku
przedsiębiorstwa. Poza tym niedopasowana odzież może być zagro-
żeniem dla pracowników (za krótka odsłoni fragmenty ciała, wskutek
czego są one bardziej narażone np. na kontakty z czynnikami material-
nymi, ostrymi krawędziami wyrobów czy z czynnikiem gorącym). Stoso-
wane przez dostawców odzieży tabele rozmiarów mogą się znacząco
różnić, jeśli chodzi o rzeczywiste wymagania pracowników. Warto więc
zweryfikować, czy przy zamówieniu wskazuje się parametry ubrań, czy
budowy ciała osoby, która ma z nich korzystać. Ponadto w przypadku
chęci zakupu większej liczby artykułów warto wcześniej zamówić przy-
najmniej jeden egzemplarz w celu sprawdzenia wymiarów.
Nie można zapomnieć również o bezpośrednim komforcie pracy.
Najbardziej kolorowy i nowoczesny model spodni, kurtki lub obuwia
nie będzie przez pracowników stosowany, jeśli nie będzie sprawdzał się
w praktyce. Jest to bardzo ważny element chociażby w kontekście zrów-
nywania się liczby kobiet i mężczyzn na stanowiskach pracy wyma-
gających stosowania odzieży ochronnej, np. w obszarach produkcyj-
nych, gdzie jeszcze do niedawna większość wyrobów była projektowana
wyłącznie pod kątem męskiej sylwetki. Próba zastosowania takiego
ubioru przez kobiety nie tylko będzie źródłem trudności w wykonywa-
niu czynności zawodowych, lecz także może mieć bezpośrednie przeło-
żenie na bezpieczeństwo ich pracy. Takie podejście potwierdzają bada-
nia ankietowe prowadzone w różnych branżach i zakładach pracy,
realizowane np. przez Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy
Instytut Badawczy. Jako główne przyczyny dyskomfortu są wskazy-
wane chociażby niedopasowane rękawy (zbyt wąskie i krótkie, utrudnia-
jące wykonywanie ruchów, tj. zginanie ręki w łokciu), zbyt wysokie koł-
nierze (ograniczające ruchy szyi), sztywność spodni w kroku (wskutek
czego ciężko pracować w pozycjach niestandardowych) oraz ich uciska-
nie podczas siedzenia, a także wykonanie z nieodpowiedniego mate-
riału (z reguły zbyt sztywnego lub niewłaściwie reagującego na warunki
mikroklimatyczne w otoczeniu miejsca pracy, np. nieprzepuszczające
powietrza lub nieodprowadzające ciepła na zewnątrz).
x x x
Podsumowanie
Dobierając odzież dla pracowników, najważniejszym kryterium jest bez-
pieczeństwo użytkownika, na które składa się jednak wiele drobnych,
aczkolwiek znaczących elementów. Kompleksowe podejście do tej
tematyki, a więc właściwe rozpoznanie indywidualnych potrzeb osób
zatrudnionych oraz weryfikacja faktycznych warunków i sposobów
wykonywania pracy na danym stanowisku będzie miała w tym wzglę-
dzie kluczowe znaczenie. Właściwa realizacja całego procesu, łącznie
z zapoznaniem użytkownika z charakterystyką danego wyrobu i korzyś-
ciami płynącymi z jego stosowania, jest jedną z podstaw kształtowania
świadomości bezpieczeństwa wśród pracowników. Zapewnienie odpo-
wiednich zasobów odzieży roboczej jest działaniem podstawowym,
które jednak może znacząco zwiększyć poziom ochrony w szerszej
perspektywie.
