176
Profesjonalista profesjonaliście
x x x
Podział rusztowań
Rusztowania można podzielić ze względu na wiele kryteriów, np. ich
funkcję, konstrukcję, rodzaj materiału, z którego są wykonane, lub
dokumentację potrzebną do ich montażu i eksploatacji. W Polsce
najczęściej można spotkać następujące rodzaje rusztowań:
• ramowe (rys. 1) – ich podpory to płaskie konstrukcje ramowe [1],
pozwalające w szybki sposób zrealizować tzw. rusztowanie fasa-
dowe o prostej powierzchni – zlokalizowane przy budynku i połą-
czone z obiektem za pomocą kotwienia. Z tego też powodu stosuje
się je w budownictwie ogólnym, a zwłaszcza kubaturowym/miej-
skim. Szczególnym ich rodzajem są tzw. rusztowania warszawskie,
wykorzystywane przy niewielkich robotach remontowo-budowlanych
małych obiektów;
• modułowe – poprzecznice i stojaki stanowią w nich osobne ele-
menty, a między tymi ostatnimi jest z góry wprowadzony odstęp
(moduł) do przyłączania innych części rusztowania [2]. Połączenie
stojaków z pozostałymi elementami (rygle, rygle pomostu, stężenia)
odbywa się za pomocą specjalnie wyprofilowanych głowic i zamków
klinowych. Umożliwia to realizację dosyć skomplikowanych geome-
trycznie rusztowań, stąd system modułowy znajduje główne zasto-
sowanie w przemyśle (elektrownie, stocznie itp.). Z elementów rusz-
towania modułowego można również wykonać fasadowe, jednak
ze względu na większą pracochłonność w stosunku do ramowego
nie jest ono zbyt często używane w budownictwie miejskim. Dzięki
ich uniwersalności można je również wykorzystać przy organizacji
imprez masowych (sceny, trybuny), targów, wystaw, realizacji osłon
zimowych itp.;
• przejezdne (ruchome) – przeznaczone do wielokrotnego użycia
na miejscu budowy i przystosowane do poziomego przemieszcza-
nia bez konieczności rozbierania na części składowe [1]. Wystę-
pują jako systemowa wieża jezdna zbudowana z tzw. drabino-ram
lub rusztowanie ramowe/modułowe wyposażone w dodatkowe
akcesoria umożliwiające przemieszczanie (np. belki podstawy, koła
jezdne). Rozwiązania tego typu znajdują zastosowanie zwłaszcza
przy krótkotrwałych pracach remontowych i konserwacyjnych,
wymagających częstego przestawiania konstrukcji rusztowania;
• rurowo-złączkowe – stanowiące tzw. rozwiązanie niesystemowe,
wykorzystywane coraz rzadziej ze względu na pracochłonność
montażu, ale będące nieodzownym elementem zabudowy w przy-
padku niestandardowych brył obiektów.
x x x
Montaż rusztowania
Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowania
powinny posiadać odpowiednie uprawnienia. Aby je uzyskać,
należy ukończyć 80-godzinne szkolenie w akredytowanym ośrodku.
Lista tego typu obiektów dostępna jest na stronie internetowej
Centrum Koordynacji Szkolenia Operatorów Maszyn [3]. Upraw-
nienia uzyskuje się po pozytywnym zaliczeniu egzaminu przepro-
wadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Mechanizacji
Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie (IMBiGS).
Dokumentem potwierdzającym kwalifikacje montera rusztowań jest
świadectwo oraz wpis do książki operatora maszyn roboczych [4]
o treści: Rusztowania budowlano-montażowe metalowe – montaż
i demontaż (fot. 1).
Oznacza to, że uprawnień wymaga się w przypadku wszystkich
rusztowań metalowych – w tym stalowych (np. ramowych, war-
szawskich) oraz aluminiowych (np. przejezdnych), niezależnie
od ich wysokości. Jedynym rodzajem, dla których nie są one
konieczne, to rusztowania drewniane, jednakże przy ich montażu
należy spełnić warunki techniczne określone zarówno w przepisach
prawnych, jak i polskich normach, np. PN-B-03163-2:1998 „Kon-
strukcje drewniane. Rusztowania. Wymagania”.
Dobór, montaż i użytkowanie
rusztowań a bezpieczeństwo
Rusztowania są tymczasowymi konstrukcjami stosowanymi
niemal na każdej budowie. Dzięki wyposażeniu w pomosty
robocze, które służą do utrzymywania osób, materiałów
i sprzętu, pozwalają wykonywać prace na wysokości. Mogą
też stanowić rozwiązanie ochronne, zabezpieczające przed
upadkiem z wysokości ludzi oraz przedmiotów. W artykule
opisano podstawowe rodzaje rusztowań wykorzystywanych
w budownictwie ogólnym, skupiając się na wymaganiach
technicznych. Podano też najważniejsze wytyczne związane
z dokonywaniem odbioru technicznego oraz przeglądów
podczas eksploatacji.
mgr inż. Dariusz Gnot
Polska Izba Gospodarcza Rusztowań
dr inż. Piotr Kmiecik
Polska Izba Gospodarcza Rusztowań
1. Podkład i podstawki
2. Rama
3. Pomost
4. Pomost komunikacyjny
5. Stężenie pionowe
6. Poręcz
7. Poręcz czołowa
8. Krawężnik
9. Ramka L
10. Ramka górna
11. Konsola
12. Podpora konsoli
rys. D. Gnot, P. Kmiecik
Rys. 1. Nazewnictwo podstawowych elementów rusztowania ramowego
10
3
9
5
7
11
4
6
8
2
1
12
