128
Logistyka w hali produkcyjnej
W czasach PRL-u, a nawet jeszcze w latach 90. XX w., termin logi-
styka kojarzył się przede wszystkim z transportem samochodowym.
To właśnie ten element wydawał się krytyczny w odniesieniu do
kosztów logistyki czy też czasu realizacji dostaw. Transport samo-
chodowy, który zdominował na wiele lat krajobraz Polski, dla wielu
menedżerów był jedynym namacalnym obszarem, jakim można
było sterować. Nie wymagał on znajomości zaawansowanych pro-
cesów czy systemów IT, bo kiedyś takich po prostu nie stosowano.
Wraz ze zmianą ustroju zawitała do Polski nowa sytuacja rynkowa.
Krajowe zakłady nie wytrzymywały konkurencji i upadały lub były
przejmowane. Zagraniczne firmy, dorastające w klimacie regional-
nej, a nawet globalnej konkurencji, dobrze znały strukturę kosztów
wytwarzania swoich produktów czy usług logistycznych i wiedza ta
prędzej czy później była transferowana do polskich pracowników,
a co za tym idzie – w pewnym stopniu również do polskich firm.
Coraz większą uwagę zaczęto zwracać na magazyny zdominowane
kiedyś przez zwykłe wózki czołowe i rzędowe regały paletowe.
Okazało się, że obiekty te mają ogromny wpływ na koszt i czas
dostawy towarów. Pojawiło się zatem wiele pytań. Jaką technolo-
gię składowania wybrać? Jaki typ środków transportu wewnętrz-
nego będzie optymalny ze względu na pracochłonność?
Jak zaprojektować układ funkcjonalno-przestrzenny magazynu,
aby zminimalizować czasy przejazdów? A może zastosować ele-
menty automatyki magazynowej, aby zmechanizować niektóre
procesy magazynowe? Pytania te wpłynęły na rozwój rynku
dostawców różnych usług i produktów, podsycając dodatkowo
chęć optymalizacji w tym zaniedbanym do niedawna obszarze
logistyki, jakim był magazyn.
Po roku 2000, wraz z rosnącą popularnością wykorzystywania
systemów IT w różnych obszarach biznesowych, takich jak ERP czy
CRM, dostrzeżono również logistykę magazynową. Polskie firmy
coraz śmielej odkrywały zalety stosowania systemów WMS lub
TMS, usprawniających wszystkie procesy, które zachodzą w maga-
zynach, popularnych już od wielu lat w krajach, które miały szansę
rozwijać się w wolnorynkowych warunkach.
Obecnie trudno sobie wyobrazić powstanie magazynu bez prze-
prowadzania niezbędnych analiz logistycznych, obejmujących rów-
nież funkcjonalności systemu WMS. Według obserwacji autora rocz-
nie wykonuje się od 20 do 40 wdrożeń systemów WMS krajowych
i zagranicznych dostawców, nie wspominając o istotnej liczbie wdro-
żeń korporacyjnych (
roll-out
) w polskich oddziałach zagranicznych
firm. Ponadto coraz więcej przedsiębiorstw zwraca uwagę również
na logistykę na terenie zakładu, wokół budynków odwiedzanych
nawet przez kilkaset samochodów dziennie. Dlatego też popularniej-
sze stają się systemy YMS (z ang.
Yard Management System
), wspo-
magające zarządzanie ruchem środków transportu oraz pieszych,
oferowane jako osobny element lub część systemu WMS.
Obecnie wydaje się, że logistyka w wielu firmach została już dobrze
przeanalizowana, a procesy magazynowe w istotny sposób uspraw-
niono. Firmy dysponujące dużymi magazynami wiedzą, że aby utrzy-
mać pozycję rynkową, muszą usprawniać procesy magazynowe.
Co jednak w sytuacji, gdy firma zajmuje się produkcją i magazyn
wyrobów gotowych jest jednym z wielu elementów, przez które prze-
pływają materiały czy wyroby gotowe? W takich przypadkach praw-
dziwym wyzwaniem jest nie tyle znalezienie dogodnej lokalizacji dla
wyrobu gotowego, ile przede wszystkim optymalne dostarczenie odpo-
wiedniej ilości materiału w żądanym czasie do właściwej linii pro-
dukcyjnej. Następnie zaś bez zbędnego oczekiwania należy wyrób
gotowy odstawić do najwłaściwszej lokalizacji, co przy całej złożoności
zakładu przemysłowego jest już łatwą decyzją dla systemu IT.
Zakład przemysłowy w wielu firmach stanowi jeden z najbardziej
skomplikowanych obszarów logistycznych. Mamy tu bowiem do
czynienia m.in. z takimi procesami jak:
• przyjęcia do obszarów magazynowych bardzo różnorodnych pod
względem struktury dokumentów zakupu oraz postaci fizycznej
surowców czy półfabrykatów;
• realizacja przepływów według kolejek FIFO, LIFO, FEFO i innych
bardzo specyficznych dla różnych firm produkcyjnych metod;
• składowanie właściwych surowców i półfabrykatów blisko punk-
tów ich dostarczania, m.in. linii produkcyjnych czy też obszarów
pakowania;
• obsługa materiałów pomiędzy różnymi procesami produkcyjnymi,
w tym ich śledzenie oraz tymczasowe składowanie;
• tworzenie zestawów dla klientów końcowych w obszarze produkcyj-
nym, a także ich właściwe procesowanie w kontekście systemów IT;
• obsługa dużej ilości różnorodnych (ze względu na postać
fizyczną) materiałów, wracających do miejsc składowania ze stano-
wisk produkcyjnych;
• organizacja pracy zapewniająca sprawny przepływ informacji
i materiałów na styku obszarów funkcjonalno-przestrzennych oraz
odpowiedzialności magazyn – produkcja;
• właściwe oznakowanie i identyfikacja przeróżnych (ze względu na
postać fizyczną) materiałów, półfabrykatów oraz wyrobów gotowych.
Z doświadczeń autora niniejszego artykułu wynika, że wiele firm
produkcyjnych do tej pory nie dokonało dogłębnej analizy prze-
pływu materiałów i informacji. Co więcej, zdarza się, że obszar
produkcyjny bywa pomijany jako istotny element kosztów logistycz-
nych wytworzenia wyrobu gotowego i sytuuje się go w ramach sze-
roko pojętej dystrybucji towaru.
Konieczność utrzymywania przewagi konkurencyjnej wymusza jed-
nak na firmach produkcyjnych wykonanie analizy następujących
aspektów m.in. w zakresie:
• zapewnienia sprawnej wymiany informacji na styku magazyn –
produkcja;
• gwarancji pełnego śledzenia materiałów przy uwzględnieniu
zwrotów z produkcji;
• minimalizacji liczby przejazdów pomiędzy różnymi obszarami
magazynowymi i produkcyjnymi;
• ukształtowania obszarów funkcjonalno-przestrzennych przy
uwzględnieniu składowania różnych materiałów, które są wymagane
do zasilania różnorodnie rozmieszczonych linii produkcyjnych;
• częstotliwości i ilości dostarczania materiału do linii produkcyjnych;
• odpowiedniego czasu i sposobu dokonywania konsumpcji surow-
ców na linii produkcyjnej.
Logistyka w hali produkcyjnej
mgr inż. Marcin Figlarek
konsultant ds. logistyki i systemów WMS
