Polityka energetyczna Polski do 2030 r.
80
uwzględnia tylko przerwy dłuższe niż 3 min, tzn. długie i bardzo
długie. Ewidencję prowadzi się osobno dla wyłączeń planowanych (np.
remonty) i nieplanowanych, identyfikuje się również przerwy spowo-
dowane wypadkami nadzwyczajnymi. Oczywiście dla odbiorcy końco-
wego nie ma większego znaczenia, jaki jest powód wyłączenia prądu,
szczególnie jeżeli trwa to długo. Od niedawna operatorzy sieci dystry-
bucyjnych zobowiązani są do publikowania swoich parametrów SAIDI
na firmowych stronach internetowych. Dane sprzed 2007 roku, to
znaczy sprzed konsolidacji Zakładów Energetycznych, są praktycznie
niedostępne. Zresztą trudno byłoby je porównać ze skonsolidowanymi
danymi obecnych OSD. Informacje na poziomie Rejonów Energetycz-
nych istnieją, ale na ogół nie są publikowane. Nie ma natomiast krajo-
wej mapy SAIDI w rozbiciu na rejony. Wskazuje to na przedmiotowy
stosunek do odbiorcy końcowego.
Rys. 10. pokazuje, że poprawa sytuacji w Polsce następuje, ale jest nie-
stety nieznaczna. W ciągu pięciu lat (2008–2013) udało się zmniejszyć
parametr SAIDI zaledwie o 16,93%. Gdyby brać pod uwagę wcześ-
niejszą pięciolatkę wynik byłby trochę lepszy – 20%. Na tle Europy
Polska prezentuje się bardzo źle. Należymy do IV ligi najgorszych out-
siderów Unii Europejskiej. Lepsza jest od nas nawet Bułgaria. Pierwsza
europejska liga to Dania, Szwajcaria, Belgia i Niemcy. Jesteśmy 10 razy
gorsi od Niemiec, 6 razy od Wlk. Brytanii i 4 razy od Hiszpanii i Fran-
cji. Od Włoch jesteśmy gorsi tylko 2,5 razy (rys. 11). Polska Polityka
Energetyczna nie wyznacza w tym zakresie żadnych ambitnych celów,
a określeń typu SAIDI, SAIFI, MAIFI w ogóle nie używa. „Rzeczpo-
spolita” [13] przytacza wyliczenia Energi-Operator, która szacuje, że
obniżenie o 1 minutę współczynnika SAIDI to, w zależności od zakresu
inwestycji, koszt od ponad 11 do przeszło 62 mln zł (rys. 12).
Jak już wspomniano, jest kilka powodów wpływających na niezwy-
kle dużą wartość współczynnika SAIDI, czyli na długie czasy przerw
w sieci oraz na liczbę tych przestojów w roku (współczynnik SAIFI). Do
najważniejszych należą: gęstość sieci mierzona np. w km/km
2
oraz jej
skablowanie, określane zazwyczaj w procentach. Niestety poprawianie
tych parametrów jest niezwykle drogie, a są one w Polsce dość niskie.
Rys. 13. i 14. potwierdzają, iż istnieje zależność pomiędzy gęstością sieci
oraz stopniem jej skablowania a poziomem współczynnika niezawod-
ności dostaw SAIDI. Na ogół im gęstość i skablowanie większe, tym
SAIDI mniejsze. Należy jednak zauważyć, że są kraje o parametrach
sieci słabszych niż Polska, ale o jednocześnie mniejszym SAIDI, np.
Finlandia, Węgry lub Bułgaria.
Kolejny rysunek (15) ilustruje ogromną różnicę pomiędzy komfortem
energetycznym odbiorców na wsi i w mieście. O ile obszary miejskie
przekroczyły w zakresie niezawodności dostaw średnią europejską, o tyle
na wsi do tego poziomu jest bardzo daleko. Warto podkreślić, że miesz-
kańcy obu obszarów płacą za dostawę energii taką samą cenę, uzyskując
jednak produkt o zdecydowanie różnej jakości. Średnia długość przerw
w dostawie na wsi to 520 min/rok, a w mieście 112 min/rok, co daje
prawie pięciokrotną różnicę.
Podstawowe dokumenty regulujące standard obsługi klientów przedsię-
biorstw energetycznych to: Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo
energetyczne; Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r.
w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektro-
energetycznego; Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 15 stycznia 2007 r. w sprawie szczegółowych warun-
ków funkcjonowania systemów ciepłowniczych; Rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad
kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elek-
tryczną; Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 r.
w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozli-
czeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło; umowa o świadczenie usług przesyła-
nia lub dystrybucji energii elektrycznej lub umowa kompleksowa.
Zgodnie z ustawą Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r.
umowa powinna zawierać: standardy jakościowe, warunki zapewnienia
niezawodności i ciągłości dostaw, parametry techniczne energii.
W prawie energetycznym określono, że zarówno umowa sprzedaży, jak
i świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji powinny zawierać posta-
nowienia określające wysokość bonifikaty za niedotrzymanie tych para-
metrów oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, a także odpo-
wiedzialność stron za niespełnienie warunków umowy.
Zgodnie z RozporządzeniemMinistra Gospodarki z dnia 18 sierpnia
2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf
oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną za niedotrzymanie standar-
dów jakościowych obsługi odbiorców i parametrów jakościowych energii
elektrycznej, odbiorcom (na ich wniosek) przysługują bonifikaty w wyso-
kości określonej w taryfie lub umowie. Przedsiębiorstwo energetyczne
rozpatruje wniosek odbiorcy o bonifikatę w terminie 30 dni, licząc od
dnia jego złożenia.
Rys. 13. Relacja pomiędzy gęstością linii SN+nn a wartością współczynnika SAIDI na dany rok
(źródło: obliczenia własne na podstawie [11] i Eurostatu)
rys. K. Żmijewski (2)
Rys. 14. Relacja pomiędzy skablowaniem linii SN+nn a wartością współczynnika SAIDI na dany rok
(źródło: obliczenia własne na podstawie [11])
rys. K. Żmijewski
Rys. 12. Nakłady inwestycyjne na obniżenie SAIDI o 1 minutę według ENEA-Operator 2014 r.
(źródło: Rzeczpospolita [13] za ENEA-Operator)
