Stacje elektroenergetyczne WN
62
Rozdzielnie małe 110 kV
Przeważnie buduje się je w układzie blokowym (zaleca się wdraża-
nie rozwiązań obejmujących pojedynczy lub podwójny układ blo-
kowy linia–transformator /L-T/) i mostkowym H (w różnych odmia-
nach). Pierwszy z nich stosuje się przy zasilaniu jedną linią na
terenach o ograniczonej powierzchni oraz w przypadku krótkich
linii 110 kV [13]. Mostkowy natomiast (H2, H2t, H3 i H3t) wyko-
rzystuje się w rozdzielniach z dwiema liniami i dwoma transforma-
torami zasilanymi z dwóch odczepów (w zależności od potrzeby
tranzytu i braku tranzytu energii przez poprzeczkę) [13]. Układ
mostkowy H4 stosuje się w rozdzielniach 110 kV z dwoma trans-
formatorami i dwiema liniami przy przelotowym układzie pracy
linii [13]. Jest to rozwiązanie zalecane i szeroko wykorzystywane.
H5 uważa się za nadmiarowy (tzn. nadmiarowo traktowany jest
wyłącznik w poprzeczce), używa się go w przypadku konieczności
ograniczenia poziomu mocy zwarciowej stacji i sieci (sekcjonowa-
nie sieci lub jej praca w trybie przelotowym).
Układy blokowe linia–transformator charakteryzują się szerego-
wym połączeniem wszystkich elementów obwodu głównego bez
pośrednictwa szyn zbiorczych i są najtańszym rozwiązaniem [11].
Największą ich wadą jest mała niezawodność – nie ma możliwo-
ści wzajemnego rezerwowania poszczególnych elementów stacji
po stronie wyższego napięcia. Z punktu widzenia bezpieczeństwa
dostaw energii elektrycznej zastosowanie takiego układu połączeń
w rozdzielniach 110 kV nie jest właściwe [12].
Układy mostkowe powstają przez połączenie dwóch układów blo-
kowych za pomocą połączenia poprzecznego. Ich możliwości eks-
ploatacyjne i właściwości zależą ściśle od liczby i rodzaju zainsta-
lowanych łączników w polach liniowych i transformatorowych oraz
w poprzeczce [11]. Przy czym łącznikami decydującymi o walorach
eksploatacyjnych takiego układu są wyłączniki, które mogą być
umieszczone w:
• polach liniowych – H2,
• polach transformatorowych – H2t,
• polach liniowych lub poprzeczce – H3
• polach transformatorowych i poprzeczce – H3t,
• polach liniowych i transformatorowych – H4,
• polach liniowych i transformatorowych oraz w poprzeczce – H5.
Jeśli w polach transformatorowych nie użyto wyłączników, to sto-
suje się odłączniki z napędem szybkim. W poprzeczce są umiesz-
czone przeważnie dwa odłączniki albo wyłącznik z dwoma odłącz-
nikami. Główna zaleta układu mostkowego wynika z mnogości
dostępnych rozwiązań dopasowanych do potrzeb eksploatacyjnych,
a także z jego prostoty i stosunkowo niskich kosztów. Do wad zali-
cza się utrudnioną eksploatację przy rozwiązaniach uproszczonych
oraz ograniczoną niezawodność. W układach mostkowych nie
występuje jawne rezerwowanie wyłącznika, w ograniczonym zakre-
sie funkcję taką spełnia wyłącznik zlokalizowany w poprzeczce.
Z punktu widzenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej
układ H5 jest najlepszym rozwiązaniem w obrębie układów most-
kowych stosowanych w rozdzielniach 110 kV [12].
Rozdzielnie średnie 110 kV
Przeważnie buduje się je w układzie szynowym sekcjonowanym –
z pojedynczym systemem szyn zbiorczych 1S i wyłącznikiem stosuje
się w rozwiązaniach do czterech pól linii i czterech pól transforma-
torów [13], a z podwójnym systemem szyn zbiorczych 2S z jednym
łącznikiem szyn (systemowo-sekcyjnym) w rozdzielniach o łącznej
liczbie pól linii i transformatorów większej niż osiem [13].
Układ z pojedynczym systemem szyn zbiorczych niesekcjono-
wanym jest najprostszym i najtańszym rozwiązaniem szynowym.
Stosuje się go powszechnie przy zasilaniu rozdzielni z jednego
źródła. Jego główne zalety wiążą się praktycznie jedynie z najniż-
szymi z możliwych nakładami inwestycyjnymi oraz dużą przejrzy-
stością i prostotą układu. Podstawową wadą jest niska niezawod-
ność. Układ z pojedynczym systemem sekcjonowanym stosuje
się natomiast w przypadku zasilania rozdzielni z dwóch lub wię-
cej źródeł – w rozwiązaniach 110 kV jest on podzielony najczęś-
ciej na dwie lub trzy sekcje [11]. Dzięki sekcjonowaniu szyn zbior-
czych uzyskuje się większą niezawodności zasilania. Podziału
dokonuje się przez zainstalowanie: odłącznika, dwóch odłącz-
ników lub wyłącznika z odłącznikami. Dzięki łącznikom sekcyj-
nym w przypadkach zakłóceń na szynach lub w urządzeniach linii
przyłączonych do jednej z sekcji rozdzielnicy istnieje możliwość jej
wyłączenia i utrzymania pracy w drugiej. Główne zalety układu
z pojedynczym systemem szyn zbiorczych sekcjonowanym wiążą
się z jego dużą przejrzystością, prostotą i elastycznością oraz wyż-
szą niezawodnością w porównaniu do układu niesekcjonowa-
nego. Zastosowanie wyłącznika sekcyjnego do sekcjonowania
szyn zbiorczych, co często ma miejsce w rozdzielniach 110 kV,
stanowi dodatkową ważną zaletę, ponieważ umożliwia działa-
nie rozdzielnicy przy połączonych sekcjach lub pracę z trwałym
podziałem szyn zbiorczych oraz bardzo wydatne skrócenie przerw
w pracy przy wszelkiego rodzaju zakłóceniach [11]. Podstawową
wadą takiego układu jest jego niewystarczająca niezawodność
i np. z punktu widzenia bezpieczeństwa dostaw energii elek-
trycznej, taki układ połączeń w rozdzielniach 110 kV nie stanowi
dobrego rozwiązania [12].
W układzie z podwójnym systemem szyn zbiorczych jeden z nich
najczęściej pełni rolę roboczą, a drugi – rezerwową. Mogą one być
połączone ze sobą za pomocą wyłącznika systemowego (poprzecz-
nego sprzęgłowego). Podwójny system szyn zbiorczych ma wiele
zalet. W kwestii niezawodności szczególnie ważna jest możliwość
szybkiego przywrócenia zasilania odbiorców w razie zwarcia lub
fot. W. Dołęga
Fot. 3. Stacja napowietrzna 110 kV – rozwiązanie modułowe
