Rozdzielnice wysokiego napięcia typu GIS
52
• uszczelnienia pomiędzy przedziałami rozdzielnicy a otaczającą
je atmosferą; mają za zadanie uszczelnić wszelkie części modu-
łów tak, aby znajdujący się w nich gaz nie wyciekał do atmosfery.
Uszczelnienia pomiędzy przedziałami a atmosferą zazwyczaj
mają postać o-ringów wykonanych ze specjalnego materiału
odpornego na działanie gazu SF
6
. Umiejscawia się je w specjal-
nych żłobkach zlokalizowanych na kołnierzach modułów (połą-
czenia pomiędzy modułami), izolatorach przepustowych i wzierni-
kach oraz przy wszelkich ruchomych połączeniach przepustowych
(cięgna i wałki aparatów łączeniowych). Uszczelnienia pomiędzy
modułami rozdzielnicy zazwyczaj pełnią podwójną funkcję –
z jednej strony są przegrodą ciśnieniową, z drugiej zaś wspor-
nikiem dla szyn prądowych, czyli izolatorem wsporczym
barierowym.
Najczęściej stosowanym materiałem do wykonywania uszczel-
nień jest żywica epoksydowa ze specjalnymi wypełniaczami,
produkowana w technologii odlewania i utwardzania w wysokiej
temperaturze. Materiały użyte do ich wytwarzania są w pełni
odporne na agresywne produkty rozpadu gazu SF
6
oraz cechują
się dużą wytrzymałością mechaniczną. Izolatory wsporcze mają
kształt talerzy z jedną lub trzema wkładkami metalowymi w zależ-
ności od rodzaju konfiguracji rozdzielnicy. Przepustowe izolatory
różnią się od barierowych specjalnymi otworami wykonanymi
w epoksydowej części izolacyjnej, co ma na celu umożliwienie
swobodnego przepływu gazu. W rozdzielnicach stosuje się także
izolatory:
• wielostykowe przepustowe, służące do wyprowadzenia obwo-
dów wtórnych przekładników,
• cięgnowe wykorzystywane w aparaturze łączeniowej,
• podtrzymujące i osłaniające kolumny wyłącznika.
Szyny obwodów pierwotnych wykonane są z rur aluminiowych lub
miedzianych oraz specjalnych prefabrykowanych odlewów alumi-
niowych, zależnie od poziomu skomplikowania i długości torów
prądowych rozdzielnicy.
x x x
Rozbudowy rozdzielnic GIS
Jedną z zalet rozdzielnic GIS jest ich wcześniej opisywana modu-
łowość, która pozwala na niemal dowolne konfigurowanie urzą-
dzenia – od małych układów blokowych po wielopolowe roz-
dzielnie 3-systemowe. Jest to oczywiście niezwykła zaleta tego
rozwiązania, ponieważ już na etapie projektowania obiektu, prze-
widując miejsce na rozbudowę, w pomieszczeniu można w dowol-
nym momencie rozbudować istniejącą rozdzielnicę o kolejne pola
czy moduły, a także system szyn zbiorczych. W 2017 roku wyko-
nana została pierwsza w Polsce rozbudowa wnętrzowej rozdziel-
nicy 110 kV o kolejne dwa pola rozdzielnicy innego producenta.
Prace realizowano przy wyłączeniu tylko jednego systemu szyn,
podczas gdy drugi znajdował się cały czas pod napięciem [1].
x x x
Podsumowanie
Z przedstawionych informacji wynika, że rozdzielnice wysokiego
napięcia typu GIS, ze względu na szereg zalet w pełni sprawdzają
się w elektroenergetyce. Dzięki zastosowaniu gazu SF
6
udało się
zminimalizować gabaryty oraz zwiększyć niezawodność. Dodat-
kowo przy użyciu rozwiązań wnętrzowych w znacznym stopniu
wyeliminowany został negatywny wpływ warunków atmosferycz-
nych i procesów degradacyjnych, a przez to wydłużyła się żywot-
ność rozdzielnicy. Ze względu na zastosowanie odpowiednich
systemów uszczelnień oraz zmniejszeniu do minimów możliwości
wystąpienia ulotów czy ubytków gazu można stwierdzić, że jego
negatywny wpływ na środowisko jest nieznaczny.
Literatura
1.
2.
3.
4.
5. A. Piechocki, „Co warto wiedzieć o SF
6
?”, Polskie Towarzystwo
Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, Poznań 1999.
6. J. Szkutnik, „Stacje transformatorowe z SF
6
jako innowacyjny
element Smart Grids”, „Elektro.info” 1–2/2013.
7. W. Chmielak, „Nowoczesne technologie w energetyce – SF
6
czy
próżnia”, „SEP INPE” 190/2015.
Fot. 1. Rozdzielnica hybrydowa typu HYpact produkcji GE [3]
fot. GE
