128
Sieć trakcyjna – charakterystyka, budowa, projektowanie
Norma BN-75 8939-08 [1] definiuje sieć trakcyjną jako zespół
przewodów i szyn służący do bezpośredniego zasilania energią
elektryczną taboru kolejowego o napędzie elektrycznym (nie zali-
cza się do niej przewodów zasilaczy i powrotnych). Definicja ta
odpowiada określeniu
contact line,
podanemu w polskiej wersji
europejskiej normy PN-EN 50119 [2]. Sieć trakcyjna składa się
z sieci jezdnej – zespołu przewodów sieci trakcyjnej zawieszonych
nad torami lub obok nich, odpowiada ona definicji
overhead con-
tact line
, zawartej w normie [2], a także powrotnej, w skład której
wchodzą szyny kolejowe oraz ich połączenia.
x x x
Rodzaje sieci trakcyjnych
• Płaska – to najprostszy typ sieci trakcyjnej, składająca się z prze-
wodu jezdnego zawieszonego na słupach; wykorzystywana jest
w miastach jako sieć tramwajowa (np. ul. Floriana w Krakowie
i ul. Ratuszowa w Warszawie) lub trolejbusowa (np. w Lublinie).
• Łańcuchowa pojedyncza – najczęściej stosowana w Europie,
m.in. w PKP. Składa się z co najmniej jednej liny nośnej i przewodu
jezdnego. Jest używana w systemie zasilania prądem stałym 3 kV
i przemiennym 25 kV (50 Hz) oraz 15 kV (16,7 Hz).
• Łańcuchowa wielokrotna – wykorzystuje się ją rzadziej niż poje-
dynczą (nie używa się jej w PKP, ale znajduje zastosowanie np. we
Francji na liniach kolejowych zasilanych prądem stałym 1,5 kV),
składa się z liny nośnej i pomocniczej (z ang.
auxiliary line
), do któ-
rej przymocowany jest co najmniej jeden przewód jezdny.
• Łańcuchowa o scalonym układzie dwóch lin nośnych – w obrębie
słupa jedną z nich mocuje się do wysięgnika, a druga tworzy uela-
stycznienie sieci; długość uelastycznienia jest zmienna i zależna od
wariantu sieci (np. zaprojektowanej i zbudowanej dla Centralnej
Magistrali Kolejowej w latach 1979–1980; w wariancie podstawo-
wym i trzecim (2C120-2C120-3) uelastycznienie w obszarze słupa
wynosi 22 m).
• Pionowa – to rozwiązanie, w którym odsuw pod słupem liny noś-
nej i przewodu jezdnego jest taki sam; sieci te mogą być wyko-
nane jako półpochyłe (odsuw tylko przewodu jezdnego, lina nośna
w osi toru) lub pochyłe (odsuw przewodu w kierunku przeciwnym
do liny nośnej).
• Sztywna (z ang.
overhead conductor rail
) – składa się z profilu
aluminiowego o wysokości 80 lub 110 mm i zakleszczonego w nim
przewodu jezdnego. Łączny przekrój takiej sieci wynosi 2220 mm²
Al + 100 mm
2
Cu. W Polsce rozwiązanie to wdrożono m.in.
w dwóch tunelach: znajdującym się koło stacji PKP Tunel oraz pro-
wadzącym do stacji Łódź Fabryczna. Badania dynamiczne tego
rodzaju sieci wykazały, że pociągi mogą się nią poruszać z maksy-
malną prędkością 250 km/h przy zastosowaniu odbieraka DSA250
i spełnieniu wymagań TSI „Energia”.
Ze względu na sposób zawieszenia w obszarze słupa sieci jezdne
można podzielić na: nieuelastycznione (przewody jezdne w obrębie
konstrukcji wsporczej są mocowane bezpośrednio do liny nośnej)
i uelastycznione (wieszaki podtrzymujące przewód jezdny przytwier-
dza się do dodatkowej liny – Y, podłączonej do liny nośnej w obrę-
bie konstrukcji wsporczej (rys. 1)). W stosowanych w PKP sieciach
długość liny uelastycznienia może wynosić od 14 do 22 m.
Ponadto sieć może być nieskompensowana (naciąg w przewodzie
jezdnym i linie nośnej zależy od temperatury otoczenia), półskom-
pensowana (naciąg w przewodzie nie wynika z temperatury oto-
czenia, dla której została zaprojektowana sieć, natomiast w linie
nośnej tak) oraz skompensowana (naciągi w przewodzie jezdnym
i linie nośnej nie zależą od temperatury otoczenia w zakresie,
w którym zaprojektowano sieć). Stałość siły naciągu w przewodzie
jezdnym lub linie nośnej uzyskuje się przez zastosowanie urządze-
nia naprężającego.
Sieć trakcyjna – charakterystyka,
budowa, projektowanie
mgr inż. Marek Kaniewski
Instytut Kolejnictwa w Warszawie
fot. M. Kaniewski
Fot. 1. Łańcuchowa prosta sieć jezdna, tramwajowa, zawieszona na słupach stalowych
o zmiennym przekroju; mocowana do słupa przy pomocy sprężynowego urządzenia
kotwiącego; elementy zawieszenia sieci są wykonane z materiału izolacyjnego;
w przewodzie jezdnym zainstalowano izolator sekcyjny, a w linie nośnej – cięgnowy
rys. M. Kaniewski
Rys. 1. Sieć trakcyjna typu YC150-2CS150, łańcuchowa pojedyncza, pionowa, uelastyczniona,
składająca się z liny nośnej L150 mm
2
i dwóch przewodów jezdnych o przekroju 150 mm
2
65 m
17 m
1,7 m 1 m
3 m
150 mm
2
19,07 kN
2 x 150 mm
2
29,66 kN
