34
Profesjonalista profesjonaliście
wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elek-
tryczności, paliw płynnych itp.) za szkodę na osobie lub mie-
niu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub
zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo
wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą
prowadzący zakład nie ponosi odpowiedzialności. W razie wyka-
zania wszystkich przesłanek odpowiedzialności deliktowej sąd
na podstawie art. 444 § 1 k.c. zasądza od pracodawcy odszko-
dowanie mające pokryć wszelkie koszty poniesione na skutek
uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (koszty lecze-
nia, specjalistycznej diety), których nie pokryto z ubezpieczenia
wypadkowego. Ponadto sąd może przyznać poszkodowanemu
pracownikowi odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pie-
niężnego za doznaną krzywdę, tj. szkodę niemajątkową w postaci
doznanego bólu, cierpienia, szoku pourazowego. W praktyce
sądowej to właśnie wypłata przez pracodawcę dodatkowego pie-
niężnego zadośćuczynienia (a nie jedynie odszkodowania będą-
cego rekompensatą poniesionych kosztów) trafia na wokandę
w ramach procesów o zapłatę wniesionych przez pracowników
poszkodowanych wypadkiem przy pracy na budowie.
Wysokość przyznawanych zadośćuczynień pieniężnych zależy od
oceny całokształtu okoliczności danego zdarzenia, w tym roz-
miaru doznanych cierpień, czasu ich trwania, intensywności,
trwałości czy nieodwracalnego charakteru skutków wypadku przy
pracy. Również jego konsekwencje w życiu osobistym oraz spo-
łecznym osoby poszkodowanej są uwzględnianie przy określaniu
kwoty przyznawanego zadośćuczynienia, która może wynosić od
kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.
x x x
Prawo do powstrzymania się z wykonywaniem
pracy
Jak wynika z powyższych rozważań, jedno zdarzenie w postaci
wypadku przy pracy pociąga za sobą szereg konsekwencji praw-
nych w obszarze prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, a także
na gruncie odpowiedzialności cywilnej oraz karnej. Z tego też
względu zarówno z perspektywy pracodawcy, jak i pracownika
w branży budowlanej szczególnie istotna jest prewencja wypad-
kowa, w myśl zasady, że lepiej (i taniej) zapobiegać, niż leczyć.
W tym kontekście należy przywołać kodeksowe prawo pracownika
do powstrzymania się ze świadczeniem pracy w razie wystąpienia
zagrożenia wypadkiem podczas jej wykonywania.
Zgodnie z art. 210 § 1 k.p. w sytuacji, w której warunki pracy
nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracow-
nika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim nie-
bezpieczeństwem innym osobom, ma on prawo powstrzymać
się od jej świadczenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie prze-
łożonego. Warto więc zachować w pamięci brzmienie przywoła-
nej regulacji Kodeksu pracy, tak aby pracownicy, brygadziści oraz
pracodawcy z sektora budowlanego nie musieli stosować innych
regulacji przewidzianych na wypadek wystąpienia wypadku na
budowie, za który odpowiedzialność będą ustalać prokuratorzy
oraz sędziowie.
Przypisy
1
Oficjalna strona Głównego Urzędu Statystycznego: http://stat.
gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-
-przy-pracy/wypadki-przy-pracy-w-pierwszym-polroczu-2018-
-roku-dane-wstepne-,3,32.html.
2
Wypadki przy pracy w I półroczu 2018 r. – dane wstępne GUS
na 4 września 2018 r., s. 2 oraz s. 5. Publikacja do pobrania pod
ww. linkiem.
3
Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy oraz warunki
nabywania prawa do tych świadczeń reguluje całościowo ustawa
z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Tekst jednolity
w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
29 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu
ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych (DzU z 2018 poz. 1376).
4
Artykuł 24 Konstytucji RP. Warto przypomnieć, że art. 8
ust. 2 Konstytucji przewiduje, że jej przepisy stosuje się co do
zasady bezpośrednio.
5
Art. 66 ust. 1 zdanie pierwsze Konstytucji RP.
6
Jednolity tekst ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
został ogłoszony w DzU z 21 sierpnia 2018 r., poz. 1600.
7
Artykuł 156 § 1 Kodeksu karnego
8
Wypadki przy pracy w I półroczu 2018 r. – dane wstępne GUS
na 4 września 2018 r., s. 5.
9
Tekst jednolity: DzU 2018 poz. 1376.
10
Zob. obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
18 kwietnia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu roz-
porządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szcze-
gółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku
na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku
oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania
(DzU 2013 poz. 954).
11
Dane wstępne GUS na 4 września 2018 r., s. 3.
12
Art. 46 ustęp 3 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowa-
niu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi definiuje stan
nietrzeźwości, który zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organi-
zmie wynosi lub prowadzi do: 1) stężenia we krwi powyżej 0,5‰
alkoholu albo 2) obecności w wydychanym powietrzu powyżej
0,25 mg alkoholu w 1 dm
3
.
13
DzU 2009 nr 105, poz. 870.
