warsztat architekta
rendering czasu rzeczywistego
42
praktyka projektowa
wielokątowego, ray tracing, radiosity). Ponadto, projektant może
zaproponować klientowi zapisany w pliku wideo wirtualny spacer
po zaplanowanym wnętrzu.
Wizualizacje na konkursy i przetargi wymagają najczęściej wysokiego
stopnia fotorealizmu z uwagi na rodzaj komunikatu, jaki reprezen-
tują. Przekaz ten może być także zbudowany przez inne formy
pobudzające zainteresowanie odbiorcy, kolaż czy fotomanipulacje.
Ten rodzaj prezentacji zwykle jest tworzony przy pomocy kilku
programów. Najpierw (np. w 3ds Max, Maya) wykonuje się trójwy-
miarowy model obiektu na podstawie projektu architektonicznego,
następnie (przy użyciu np. V-Ray, Maxwell) – czasochłonny fotoreali-
styczny rendering. Na końcu wzbogaca się obraz plastycznie, dodaje
efekty specjalne, łączy z naturalnym otoczeniem, używając Adobe
Photoshop dla statycznej wizualizacji, a dla animacji komputerowej
– programów Adobe After Effects, Blackmagic Fusion lub modułu
zintegrowanego (np. Autodesk Composite dla Maya i 3ds Max).
Projekty wirtualnych rekonstrukcji obiektów dziedzictwa kulturowe-
go są wykonywane dla nieistniejących lub częściowo zniszczonych
budowli, poddawanych rzeczywistej rekonstrukcji bądź rewitalizacji.
Cechuje je duża różnorodność informacji – od modeli 3D po pliki
tekstowe, zdjęcia, filmy i ścieżki dźwiękowe, które zapisywane są
w semantycznych bazach danych. W ich gromadzeniu uczestniczą
architekt, grafik komputerowy, historyk, historyk sztuki i informatyk.
Muszą być one czytelne, czyli z maszynowego punktu widzenia
powinny być czystym tekstem. Warunek ten spełnia standard
XML, przeznaczony do reprezentowania wszystkich typów danych
w jednolitej strukturze. Ze względu na podstawowe założenie,
jakim jest możliwość wymiany informacji między różnymi grupami
specjalistów i instytucji kultury oraz popularyzacji wiedzy, projekty
rekonstrukcji tego typu umieszcza się na portalach internetowych,
lecz mogą być one także prezentowane na stacjonarnych sta-
nowiskach w muzeach. Wizualizacje są dynamiczne, pozwalają
użytkownikowi na swobodną eksplorację przestrzeni wirtualnej,
czyli poruszanie się po niej (nawigację), oraz na akcje podejmowane
w celu wywołania zachowań (interakcję z obiektem lub jego ele-
mentem). Obraz powinien łączyć realizm funkcjonalny z fizycznym.
Przez długi czas wirtualne rekonstrukcje powstające na potrzeby
internetu tworzone były w technologii VRML/X3D. W 2010 roku
pojawiło się nowe rozwiązanie – WebGL – umożliwiające urucha-
miane dynamicznych modeli w przeglądarce obsługującej HTML5
bez dodatkowej wtyczki (rys. 2). Prezentacja wirtualnej rekonstrukcji
na stanowisku w muzeum pozwala na zanurzenie się w przedsta-
wianej przestrzeni, jeśli użytkownik zamiast ekranu i myszki użyje
gogli VR (np. Oculus Rift, HTV Vive), które wyświetlają obraz
musi, być fotorealistyczny, ponieważ jego uproszczenie pozwala na
łatwiejszą ocenę złożonych koncepcji i skupienie uwagi na tym, co
najważniejsze w przekazie wizualnym.
Wybór rodzaju realizmu, metod renderingu i sposobu wizualizacji
(statyczny czy dynamiczny) zależy od celu oraz przedmiotu wizu-
alizacji.
Podział wizualizacji z punktu widzenia celu
Wizualizacja architektoniczna jest rodzajem sztuki użytkowej, formą
graficznego porozumienia między architektem a odbiorcą. Biorąc
pod uwagę jej cel, wyróżnia się wizualizację:
• komercyjno-projektową – stosowaną w celu komunikacji między
projektantem a klientem w trakcie realizacji projektu,
• tworzoną na potrzeby przetargów i konkursów,
• do celów analizy (np. doboru optymalnego oświetlenia wnętrza
lub budynku, rewitalizacji, rekonstrukcji), kierowaną do grupy spe-
cjalistów,
• edukacyjną i popularyzatorską – tworzoną na zlecenie muzeów,
instytucji naukowych i rządowych, których docelowym użytkowni-
kiem może być szeroka grupa odbiorców,
• dla filmu i gier komputerowych – powstającą na potrzeby prze-
mysłu rozrywkowego.
Współcześnie wizualizacja towarzyszy architektowi w zasadzie na
każdym etapie jego pracy, upraszczając ją i zdecydowanie przy-
spieszając. Do wizualizacji komercyjno-projektowej zwykle używa
się specjalistycznych programów, łączących możliwości tworzenia
dokumentacji technicznej z kosztorysowaniem i natychmiastowym
przedstawieniem realizacji projektu w dowolnym momencie.
Uzyskanie trójwymiarowego modelu nie tylko ułatwia koordynację
działań i uzgodnień z inwestorem, ale w pełni wspiera również
modelowanie informacji o budynkach i budowlach, czyli cyfrowe
odzwierciedlenie ich fizycznych oraz funkcjonalnych właściwości
poprzez technologię BIM (z ang.
building information modeling
).
Z kolei fotorealistyczny rendering stanowi szansę na ograniczenie
liczby błędów wynikających z wprowadzenia na życzenie klienta
nieprzemyślanych decyzji. Dokonanie korekt na początkowym
etapie projektu (np. zmiana aranżacji umeblowania czy rozkładu
materiałów wykończeniowych, m.in. płytek) pozwala na szybkie
porównanie kilku koncepcji, a w efekcie znaczne oszczędności
czasu architekta i pieniędzy inwestora. Optymalnym wynikiem
renderingu powinien być obraz prezentujący realizm funkcjonalny
i fotograficzny. Większość specjalistycznych programów (np. CAD
Decor PRO, ArchiCAD, SketchUp, AutoCAD) stara się spełnić
ten warunek przy pomocy różnych metod (potok renderingu
