Page 46 - Sektor Elektroenergetyczny 2014

44

Odbiorca świadomy, posiadający energooszczędne sprzęty go-

spodarstwa domowego, oszczędza na wysokości rachunków, co

jednak przekłada się na mniejsze wpływy finansowe dla przedsię-

biorstw energetycznych.

Jaka cena energii elektrycznej jest korzystna dla społeczeństwa?

Przykładowo, jeżeli jedna osoba sprzedaje samochód, a dru-

ga kupuje, to nie ma korzyści obustronnej. Jeśli auto zostanie

sprzedane drogo – jest to zysk sprzedającego, jeżeli cena będzie

atrakcyjna – zysk kupującego. Jak zatem dokonać bilansu

ekonomicznego w odniesieniu do społeczeństwa jako całości?

Niska cena energii to mniejsze koszty prowadzenia działalności

gospodarczej i większa konkurencyjność tej gospodarki na arenie

międzynarodowej. Wyższe ceny energii to z kolei ukłon w stronę

producentów energooszczędnych urządzeń, ale i konieczność

płacenia większych rachunków za energię oraz mniejsza ilość

pieniędzy, które można przeznaczyć na inwestycje.

Kiedy pojawiły się smartfony, wiele osób nie umiało korzystać

z ich funkcjonalności. Niektórzy do dzisiaj nie potrafią, co nie

przeszkadza im w zakupie najnowszych markowych urządzeń.

Natomiast znaczna część społeczeństwa bardzo szybko nauczyła

się korzystać ze smartfonów. Podobnie będzie z inteligentnymi

licznikami.

Jednym z problemów i jednocześnie wyzwań towarzyszących

procesowi wdrażania inteligentnych liczników, jest starzenie

się społeczeństw w krajach rozwiniętych. Otóż to właśnie ci

starsi ludzie, nierzadko na emeryturze, będą musieli uczyć się

korzystania z nowych możliwości oraz będą zmuszeni do zmiany

nawyków związanych ze zużyciem energii elektrycznej.

❘ ❘ ❘

Obecna sytuacja Smart Meteringu w Polsce

W naszym kraju dużo mówi się o wdrażaniu zarówno inteli-

gentnych liczników energii, jak i tworzeniu inteligentnych sieci,

których budowa jest jednym z działań związanych z konieczno-

ścią wywiązywania się ze zobowiązań nałożonych na Polskę i inne

państwa członkowskie przez Komisję Europejską. Najważniejsze

dokumenty odnoszące się do tego zagadnienia to:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/28/WE

z 23 kwietnia 2009 roku w sprawie promowania stosowania energii

ze źródeł odnawialnych – inteligentne liczniki będą umożliwiały roz-

liczanie energii elektrycznej oddawanej do sieci elektroenergetycznej;

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE

z 5 kwietnia 2006 roku w sprawie efektywności końcowego wyko-

rzystania energii i usług energetycznych, która m.in. w punkcie 2.

określa, że przedsiębiorstwo dystrybucyjne oraz spółka obrotu po-

winny rozliczać odbiorców na podstawie faktycznego zużycia energii;

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE

dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elek-

trycznej, związanych z wdrażaniem inteligentnych liczników.

Dokument ten zalecał krajom UE wdrożenie ww. systemów

pomiarowych i zakładał, że do 3 września 2012 roku każde

państwo członkowskie przeprowadzi analizę bilansu kosztów

i korzyści związanych z tym procesem. Jeżeli ocena zasadności

ekonomicznej jest pozytywna lub nie przeprowadzono takiej ana-

lizy, wtedy kraj musi bezwzględnie zainstalować do 2020 roku

inteligentne liczniki u 80% odbiorców końcowych. W Polsce do

tego dnia nie wykazano nieopłacalności wspomnianej inwestycji.

❘ ❘ ❘

Wytyczne prezesa URE

W maju 2011 roku prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE)

określił minimalne wymagania wobec inteligentnych systemów

pomiarowo-rozliczeniowych wdrażanych w Polsce. Przesłanki do

przygotowania takiego dokumentu były następujące:

• wdrożenie inteligentnych liczników to dość kosztowna inwesty-

cja, która może nie zwrócić się inwestorowi – operatorowi systemu

dystrybucyjnego (OSD), dlatego też konieczne będzie przerzucenia

kosztów operacji na klientów końcowych. Przy prostym szacun-

ku 1000 zł za licznik (obecnie zakończył się przetarg w firmie

Tauron, gdzie koszty wynoszą ok. 680 zł za licznik bez systemów

informatycznych; w przypadku firmy Energa podane są jedynie

ceny zakupu urządzeń, bez uwzględnienia kosztów wymiany

liczników, utylizacji starych urządzeń, dostosowania sieci energe-

tycznej do transmisji danych, uruchomienia samej transmisji, cen

koncentratorów, zakupu, wdrożenia i skonfigurowania systemów

informatycznych) i 8 latach funkcjonowania (na taki okres w Pol-

sce legalizowane są elektroniczne liczniki energii), każdy odbiorca

miesięcznie zapłaci dodatkowo do rachunku za energię ok. 10 zł;

• wdrożenie liczników z określonymi funkcjami spowodu-

je, że nie będzie możliwe stosowanie innych rozwiązań przez

najbliższe 8–16 lat, a szybsze wdrażanie bardziej nowoczesnych

systemów będzie nieopłacalne;

• korzyści z wdrożenia inteligentnych liczników osiągają nie tylko

OSD, ale również klienci, operator systemu przesyłowego (OSP),

sprzedawcy energii oraz całe społeczeństwo. Istnieje jednak ryzy-

ko, że inwestor (OSD) nie będzie zainteresowany dodatkowymi

opłatami za funkcjonalności, które nie przyniosą mu zysku;

• zapotrzebowanie na energię elektryczną ciągle rośnie. Z dru-

giej strony postępuje proces wycofywania zdolności wytwórczych

z powodu ich naturalnego wyeksploatowywania się. Ubytek ten

zapewne nie zostanie zrekompensowany przez nowe inwestycje

w jednostki centralnie dysponowane. Dlatego też już po roku

2015 pojawi się ryzyko deficytu w krajowym bilansie mocy [1].

W przypadku jego wystąpienia automatycznie niektórzy odbior-

cy zostaną pozbawieni dostaw energii.

Prezes URE zakłada, że wdrożenie inteligentnych systemów

pomiarowych można będzie ocenić pozytywnie, jeżeli umożliwi

ono osiągnięcie następujących celów [1]:

• poprawę bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektro-

energetycznego (KSE);

• poprawę konkurencyjności rynku energii (ułatwienie procesu

zmiany sprzedawcy oraz rozliczania zużycia energii przez nowego

sprzedawcę);

• wzrost udziału energii odnawialnej w krajowym bilansie

zużycia energii poprzez upodmiotowienie odbiorcy w relacji ze

sprzedawcą i OSD, co z kolei umożliwi:

– ujawnienie faktycznej elastyczności cenowej popytu,

– otwarcie KSE na generację rozproszoną, ale funkcjonującą w spo-

sób wzajemnie skoordynowany, pozwalający pogodzić jej żywiołowy

rozwój z wymaganiami zachowania równowagi systemowej,

– włączenie odbioru rozproszonego, aktualnie odpowiedzialnego

za kształtowanie szczytów obciążenia, do mechanizmów zarzą-

dzania zapotrzebowaniem na energię elektryczną,

– uruchomienie naturalnych (ekonomicznych, a nie administra-

cyjnych) mechanizmów poszukiwania poprawy efektywności

Sytuacja obecna i perspektywy rozwoju Smart Meteringu w Polsce