Jak wybrać urządzenia na osiedlowy plac zabaw?
92
włókien po impregnacji (przez to powierzchnia jest szorstka), a także
zainfekowanie grzybami (w przypadku braku dyscypliny technologicz-
nej). Ten rodzaj impregnacji przyśpiesza też korozję elementów meta-
lowych, nawet ocynkowanych galwanicznie, dlatego wskazane jest
stosowanie stali nierdzewnej (elementy łączne, dodatki). Mniej sku-
teczna jest impregnacja zanurzeniowa oraz powierzchniowa (malowa-
nie poprzez natrysk lub za pomocą pędzla). Najbardziej ekologicznym
sposobem wykańczania elementów drewnianych jest pokrywanie ole-
jami, które tworzą gładką, przyjemną w dotyku powłokę, nadają deko-
racyjny wygląd i kolor. Olejowanie musi być jednak powtarzane dwa
razy w roku. Częstszych zabiegów konserwacyjnych wymagają elementy
pokryte bejcami, lakierobejcami lub farbami akrylowymi.
Drewniane urządzenia mają większą trwałość, gdy wykona się je z ele-
mentów z przetarcia bezrdzeniowego (rdzeń jest z nich usunięty). Są one
niestety droższe od tych z drewna rdzeniowego. Należy również pamię-
tać o konieczności odpowiedniego mocowania elementów drewnianych
w gruncie – za pomocą zabetonowanych w nim kotew metalowych.
Metal
Elementy metalowe, przy właściwej konserwacji, mogą przetrwać
50 lat, a te poddane uprzednio ogniowemu ocynkowaniu nawet wię-
cej. Niestety urządzenia zabawowe wykonane jedynie z metalu (bez
dodatku drewna, sklejki, plastiku, HDPE, HPL czy kompozytów i epok-
sydów) nie są przyjazne dzieciom. Przyjmowanie temperatury z otocze-
nia powoduje, że dotykanie metalu gołym ciałem może być bolesne
(szczególnie w ekstremalnych warunkach, takich jak mróz czy upał).
Pod tym względem bardziej korzystne jest drewno lub gumy i tworzywa
sztuczne. Ta dysproporcja wrażeń będzie spotęgowana, jeżeli urządze-
nie zostanie zamontowane w południowej ekspozycji. Ponadto metal
jest dużo mniej biodegradowalny niż drewno.
Elementy metalowe powinny być odpowiednio zabezpieczone, np.
poprzez cynkowanie ogniowe (matowa powłoka), które zapewnia odpor-
ność na niekorzystne warunki atmosferyczne. W tej technologii może być
ostateczną warstwą, której powierzchnia nierzadko z czasem ulega blak-
nięciu. Innym sposobem wykończenia jest malowanie proszkowe (farba
w postaci proszku nanoszona jest w specjalnych komorach, a następ-
nie wypalana w wysokich temperaturach), dające powłokę odporną na
ścieranie, lecz średnio wytrzymałą na uszkodzenia mechaniczne. Trzeba
pamiętać, że farba proszkowa, którą pokryto nieocynkowany metal
(nawet poddany fosforowaniu czy oksydowaniu), po pojawieniu się rdzy
(w wyniku zarysowania czy obicia) może się łuszczyć płatami.
Płyty HDPE
To płyty z wysokoodpornego polietylenu, które najczęściej wykorzystuje
się do wypełniania balustrad, daszków, a także jako tworzywo na bujaki
bądź na konstrukcje boczne małych urządzeń zabawowych. Płyty są ela-
styczne, mają przyjemną w dotyku powierzchnię odporną na graffiti,
malowanie markerami, długopisami i farbami w spray’u. Można na niej
grawerować wzory. Długie elementy z tego materiału mają tendencje do
paczenia się, dlatego konstrukcje, w których są wykorzystywane, muszą
być dostatecznie sztywne. Powierzchnie płaskie z HDPE mogą być śliskie.
Płyty HPL
Zwykle stosuje się je do wypełniania barier, daszków lub elementów
ozdobnych. Płyty oraz laminaty HPL wykonane są ze sprasowanego
papieru i żywicy. Materiał ten ma dużą wytrzymałość na zginanie, roz-
rywanie, zadrapania, a powierzchnia jest twarda, odporna na uderze-
nia oraz związki chemiczne i biologiczne. Może być także niewrażliwa
na promieniowanie UV. Wadą tych płyt jest duża sztywność oraz ryzyko
powstawania odprysków przy uderzeniach w niewyoblone krawędzie.
Stal nierdzewna
Stosuje się ją głównie do wykonywania elementów wyposażenia, np.
części zjazdowych zjeżdżalni, tuneli, oraz wzajemnie współpracujących
i narażonych na ścieranie (łożyskowane zawiesia huśtawek, rury stra-
żaka, rurki drabinek). Jest niewrażliwa na warunki atmosferyczne i więk-
szość substancji chemicznych występujących w powietrzu (np. kwaso-
odporna). Aby stalowe elementy urządzeń zabawowych były przyjazne
dla dzieci (zarówno wzrokowo, jak i dotykowo, szczególnie podczas sło-
necznych lub mroźnych dni), poleca się stosowanie dodatków z drewna
(najlepiej twardego i egzotycznego), a także łączników i detali z plastiku,
płyt HDPE i HPL, sklejki laminowanej i antypoślizgowej. Ze względu
na nagrzewanie się blachy zjazdowej zjeżdżalnie należy ustawiać tyłem
Fot. 3. Elementy drewniane należy moco-
wać w gruncie w metalowych kotwach
Fot. 5. Płyta HDPE jest dostępna w wielu
kolorach
Fot. 7. Płyty HPL wykorzystuje się do wyko-
nywania m.in. elementów dekoracyjnych
fot. Pro-Sympatyk (2)
Fot. 4. Zawiesia huśtawek muszą być łoży-
skowane i wykonane ze stali nierdzewnej
Fot. 6. Na elementach z płyty HDPE można
grawerować trwałe wzory
fot. Pro-Sympatyk (4)
Fot. 8. Daszek z płyty HPL będzie trwały
i odporny na warunki atmosferyczne
