Jak wybrać urządzenia na osiedlowy plac zabaw?
94
do kierunku południowego. Stal nierdzewna nie wymaga konserwacji
i długo zachowuje estetyczny wygląd. Jest jednak bardzo droga
i w małym stopniu biodegradowalna.
Tworzywa sztuczne (plastik)
Jako materiał monolityczny dają niemal niegraniczone możliwości two-
rzenia form i kolorów. Można z nich wykonywać daszki, ścianki, przej-
ścia, podesty, ślizgi, elementy łączne i dekoracyjne, a także stosować
np. jako rodzaj szyby w oknach – bulajach. Są średnio wytrzymałe,
odporne na działanie warunków atmosferycznych, ale mają tendencje
do blaknięcia. Niestety tworzywa sztuczne są trudno biodegradowalne.
Uszkodzonych fragmentów nie da się naprawić i zazwyczaj konieczna
jest wymiana całych elementów.
Liny polipropylenowe z rdzeniem stalowym
Są często stosowane do wykonywania siatek lub drabinek w urzą-
dzeniach zabawowych bądź do tworzenia konstrukcji do wspinaczki
(tzw. piramidy/pająki). Przyjemne w dotyku, wytrzymałe na przecięcia
i dostępne w wielu grubościach i kolorach. Ich główną wadą jest nato-
miast twardość oraz konieczność wykorzystywania specjalistycznych koń-
cówek i złączek (aluminiowe są trwalsze od plastikowych, ale i droższe).
Beton
To materiał naturalny, który w wersji podstawowej ma szorstką struk-
turę (gładki, architektoniczny beton jest dużo droższy), co można
poprawić, zacierając powierzchnię elementów klejem lub malując je.
Uszkodzone miejsca betonowych elementów są ostre i trudne do
naprawienia, dlatego zazwyczaj na placach zabaw materiał ten wyko-
rzystuje się jedynie w piaskownicach, rampach lub jako fundament
urządzeń zabawowych.
x x x
Najczęściej polecane podłoża na place zabaw
Podłoże na placu zabaw powinno być dobierane nie tylko pod wzglę-
dem wizualnym lub ekonomicznym. W każdym przypadku jego gru-
bość musi być dostosowana do urządzeń zabawowych, a przede
wszystkim do wysokości swobodnego z nich upadku (WSU), czyli mak-
symalnej wysokości w pionie od miejsca podparcia ciała (np. podestu
zjeżdżalni) do najniżej położonego punktu upadku. Na podstawie tego
parametru wyznacza się także strefę bezpieczeństwa dla danego urzą-
dzenia (to zadanie również należy do producenta) i w jej obrębie (a nie
tylko bezpośrednio pod urządzeniem) należy bezwzględnie stosować
nawierzchnię o odpowiednim HIC (z ang.
Head Injury Criterion
).
Jest to tzw. kryterium urazu głowy (krytyczna wysokość upadku wyra-
żana w centymetrach), jego wartość oznacza maksymalną wysokość
upadku, przy której uderzenie głową o podłoże nie powoduje utraty
życia. Trzeba zatem pamiętać, by rodzaj nawierzchni był odpowiednio
dobrany do wysokości zainstalowanych urządzeń – im większa wyso-
kość upadku, tym wyższa wartość HIC.
Polecane podłoża naturalne
Trawa
– jest najbardziej przyswajalna na placach zabaw i lubiana przez
użytkowników, ale przeznaczona na nawierzchnię placów o niskim HIC.
Niestety brudzi odzież i trudno ją utrzymać w odpowiednim stanie,
zwłaszcza w miejscach intensywnie użytkowanych i w okresach niepo-
gody. To nawierzchnia względnie tania, ale powinna być wykonywana
przynajmniej pół roku przed rozpoczęciem użytkowania.
Piasek
– kojarzy się z bezpieczeństwem i zabawą, nie brudzi i jest
względnie tani. Wykonanie z niego nawierzchni wymaga korytowania
(płytkich wykopów), ale utrzymanie nie stwarza kłopotów. Trzeba pamię-
tać, że piasek z czasem ulega zanieczyszczeniu, dlatego konieczna jest
jego coroczna wymiana w piaskownicach.
Żwir
– na placach zabaw może być użyty tylko płukany, o drobnej gra-
maturze. Wykonanie podłoża z tego materiału wymaga korytowania.
Jest łatwy w utrzymaniu, niebrudzący oraz tani.
Polecane podłoża sztuczne
Guma w płytach
– do jej położenia niezbędna jest podbudowa z tłucz-
nia, żwiru i piasku (ew. betonu), a także ograniczenie krawężnikami.
Może być układana w każdych warunkach. Jeśli zastosuje się mate-
riał dobrej jakości, nawierzchnia nie brudzi, jest łatwa w utrzymaniu,
a uszkodzone fragmenty można szybko i prosto wymienić. Niestety to
dość drogie rozwiązanie.
Guma wylewana
– to lity materiał wierzchni wymagający podbudowy
z betonu, wylewany dwuetapowo, najlepiej jeśli jest ograniczony kra-
wężnikami. Łatwo go utrzymać w czystości, jeżeli zostanie zacho-
wany reżim technologiczny materiału i wykonania (w sprzyjających
warunkach – od 5ºC) obu warstw wierzchnich oraz podbudowy. Taka
nawierzchnia jest bardzo droga, a naprawa uszkodzonych fragmen-
tów trudna.
x x x
Najczęstsze błędy popełniane przez inwestorów,
projektantów i zarządców
• Brak bieżącej kontroli i konserwacji urządzeń, a także niereagowanie
na drobne usterki, co obniża trwałość wyposażenia i generuje nawar-
stwianie się dewastacji.
• Zaniedbywanie bieżących konserwacji elementów wymagających
cyklicznej dbałości.
• Ostateczne zdefiniowanie placu zabaw bez pozostawienia miejsca do
spontanicznej zabawy (np. puszczanie statków w kałuży po deszczu).
• Niedopasowanie urządzeń do wieku użytkowników.
• Brak strefy ciszy dla najmłodszych (1–3 lat), przydatnej również dla
ludzi starszych.
• Złe ustawienie zjeżdżalni – ślizgi zorientowane na południe nadmier-
nie się nagrzewają.
• Wybudowanie mało urozmaiconego placu zabaw lub wybór zbyt pro-
stych urządzeń.
Fot. 9. Atrakcyjne okna – bulaje – mają
bezpieczne szyby z tworzywa sztucznego
fot. Pro-Sympatyk (2)
Fot. 10. Tworzywa sztuczne umożliwiają
tworzenie skomplikowanych form daszków
