12
Profesjonalista profesjonaliście
x x x
Jakich czynników chłodniczych dotyczą przepisy
F-gazowe
Technika chłodnicza korzysta z różnych płynów roboczych, które
najogólniej dzieli się na naturalne i syntetyczne. Pośród tych dru-
gich – po wycofaniu substancji zubożających warstwę ozonową,
a więc związków chlorowanych z grup CFC i HCFC – na rynku
pozostały czynniki chłodnicze typu HFC. Zawartość fluoru powo-
duje, że te właśnie związki chemiczne, jeśli zostaną uwolnione do
atmosfery, przyczyniają się do wzmagania efektu cieplarnianego.
Dlatego nazywa się je fluorowanymi gazami cieplarnianymi, w skró-
cie F-gazami.
Siłę wpływu tych substancji na efekt cieplarniany wyraża współczyn-
nik globalnego ocieplenia GWP, zaś wielkość instalacji ilość czyn-
nika chłodniczego (napełnienie nominalne) w przeliczeniu na rów-
noważne tony dwutlenku węgla (tony ekwiwalentu CO
2
). GWP jest
miarą względną, odniesioną do wpływu dwutlenku węgla, dla któ-
rego wynosi 1. W tab. 1. podano wartości tego współczynnika dla
wybranych popularnych czynników chłodniczych z grupy HFC. Trzeba
zauważyć, że są to wartości o trzy rzędy wielkości większe niż dla dwu-
tlenku węgla – przykładowo GWP dla R134a wynosi 1430, co należy
interpretować tak, że uwolnienie kilograma tej substancji do atmo-
sfery odpowiada emisji 1,43 tony CO
2
. W ten sposób przelicza się też
napełnienie nominalne układów chłodniczych z kilogramów czynnika
na równoważne tony dwutlenku węgla, zgodnie ze wzorem – tony
ekwiwalentu CO
2
= kg napełnienia nominalnego x GWP/1000.
Przepisy F-gazowe dotyczą zatem czynników chłodniczych z grupy
HFC i napełnionych nimi urządzeń, a nałożone sankcje są tym
ostrzejsze, im wyższy jest ich współczynnik GWP oraz liczba ton
ekwiwalentu CO
2
dla danej instalacji.
x x x
Ogólna charakterystyka przepisów F-gazowych
12 lipca 2017 r. uchwalono zmiany w pochodzącej sprzed dwóch
lat Ustawie o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz
o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych [1]. Poprawek
tych dokonano, aby dostosować polskie prawo do przepisów unij-
nych, na czele z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego
i Rady nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnia-
nych [2]. Jednolity tekst polskiej ustawy opublikowano w obwiesz-
czeniu [3]. Ponadto do końca 2017 r. ukazały się kolejne ministe-
rialne rozporządzenia regulujące wybrane aspekty stosowania tego
prawa [4].
Wycofywanie czynników
chłodniczych z grupy HFC
dr inż. Waldemar Targański
Katedra Energetyki i Aparatury
Przemysłowej, Wydział Mechaniczny,
Politechnika Gdańska
Tab. 1. Współczynniki globalnego ocieplenia dla wybranych czynników HFC i graniczne
napełnienie nominalne obiegu z uwagi na progi określone w niektórych przepisach
Czynnik chłodniczy
GWP
5 ton ekw. CO
2
[kg]
40 ton ekw. CO
2
[kg]
32
675
7,41
59,3
134a
1430
3,5
28
404A
3922
1,27
10,2
407C
1774
2,82
22,5
407F
1825
2,74
21,9
410A
2088
2,39
19,2
417A
2346
2,13
17,1
422A
3143
1,59
12,7
422D
2729
1,83
14,7
507
3985
1,25
10
Tab. 2. Ogólne obowiązki wynikające z przepisów F-gazowych
Operatorzy urządzeń
Monterzy i serwisanci
Importerzy i sprzedawcy
karty urządzenia, okresowe
przeglądy szczelności
(powyżej 5 ton ekw. CO
2
)
certyfikacja osób
i przedsiębiorstw, wymagane
wyposażenie, procedury,
dokumentowanie czynności,
sprawozdawczość
etykietowanie urządzeń,
ograniczenia w obrocie
czynnikami chłodniczymi
i urządzeniami
Więcej na ten temat czytaj
w „Informatorze Instalacyjnym-
-murator” 2019
