11
Informator Instalacyjny-murator 2019
Więcej na ten temat czytaj
w „Informatorze Instalacyjnym-
-murator” 2019
x x x
Pojęcie równoważenia hydraulicznego instalacji
Równoważenie hydrauliczne to procedura projektowo-wykonawcza
umożliwiająca uzyskanie równomiernego i zgodnego z projektem roz-
działu nośnika ciepła w instalacji grzewczej podczas całego okresu
ogrzewania. Pozwala wyeliminować niepożądane nad- i podprzepływy,
często występujące w najpopularniejszych w kraju systemach ogrze-
wania – wodnych, pompowych, dwururowych z rozdziałem dolnym.
Podobny problem, ale w mniejszej skali, pojawia się także w przypadku
instalacji chłodniczych czy ciepłej wody użytkowej.
Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii rosną wymagania doty-
czące warunków pracy i wypoczynku, a nowo wznoszone obiekty
muszą sprostać wymogom zrównoważonego rozwoju. Ostatnią czyn-
nością przed przekazaniem instalacji do eksploatacji jest jej regu-
lacja hydrauliczna. Dzięki niej układ odznacza się większym kom-
fortem użytkowania oraz zapewnia efektywne wykorzystanie energii
i obniża koszty korzystania z budynku. Mimo tych zalet nierzadko
jest ona pomijana lub przeprowadzona w niewłaściwy sposób, przez
co nie przynosi oczekiwanych efektów. Dzieje się tak ze względu na
terminy, których musi dotrzymać wykonawca. Należy zaznaczyć, że
nie każda instalacja ogrzewania wymaga zastosowania procedury
równoważenia hydraulicznego. Odpowiednio dobrane grzejnikowe
zawory termostatyczne z nastawami wstępnymi, obliczonymi na pod-
stawie projektu, zapewniają właściwą regulację niewielkich układów
(dom jedno- lub kilkurodzinny). W większych obiektach oprócz wyko-
rzystania specjalnej armatury należy przed oddaniem systemu do
eksploatacji przeprowadzić jego równoważenie.
W innym przypadku instalacja może dawać następujące objawy:
• niedogrzewanie lub przegrzewanie niektórych wnętrz,
• zbyt wolne nagrzewanie się części pomieszczeń (duża bezwładność),
• wahania temperatury w niektórych wnętrzach (dwustawna praca
zaworów termostatycznych, zwłaszcza w okresach przejściowych),
• wyraźnie słyszalny szum wody w instalacji (za wysoka prędkość wody,
kawitacja),
• hałaśliwa praca zaworów termostatycznych (praca w zakresie granicznym),
• obniżona sprawność źródła ciepła (zbyt wysoka temperatura powrotu),
• nadmierne zużycie energii elektrycznej przez pompę obiegową,
• krótsza żywotność armatury regulacyjnej (kawitacja, zużywanie
się napędów).
Równoważenie hydrauliczne pozwala obniżyć koszty ogrzewania
o kilka lub kilkanaście procent w skali roku. Jest ono szczególnie ważne
w budynkach poddawanych termomodernizacji oraz w przypadku insta-
lacji niskoparametrowych, zasilanych zazwyczaj przez kocioł kondensa-
cyjny lub pompę ciepła.
x x x
Typy instalacji grzewczych
Prawidłowe wykonanie równoważenia hydraulicznego instalacji wymaga
określenia jej typu przez ustalenie w układzie dominującego charakteru
przepływu – stałego lub zmiennego. Każdy z nich ma zalety i wady.
Ten pierwszy nie ulega wahaniom w czasie całego okresu grzewczego
(jakościowa regulacja mocy w wyniku zmiany temperatury wody
zasilającej). Występuje w układach stało przepływowych, do których
należą instalacje bez zaworów termostatycznych lub z nimi, z central-
nym regulatorem pogodowym, jeśli zmiany przepływów wywołane przez
zawory są mniejsze niż 20%. Zalicza się do nich również układy z zawo-
rami termostatycznymi i upustowymi, gwarantujące stały przepływ w każ-
dym pionie. W przypadku tego rodzaju instalacji wystarcza równoważenie
statyczne za pomocą armatury z płynną nastawą ręczną oraz możliwoś-
cią pomiaru i weryfikacji przepływu. Zawory instalowane są z reguły na
podejściach do poszczególnych pionów.
Podczas pracy układu zmienno przepływowego ta wartość ulega
wahaniom. Zmiana natężenia dla wody zasilającej umożliwia ilościową
regulację mocy.
Błędy w równoważeniu
hydraulicznym instalacji
grzewczych
dr inż. Paweł Kędzierski
Zakład Klimatyzacji i Ogrzewnictwa,
Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki
i Inżynierii Środowiska, Politechnika Warszawska
