Informator Budowlany-murator 2019
51
Rozwój technologii szkła sprawił, że konstrukcje z tego materiału
są coraz powszechniej stosowane w budownictwie kubaturowym.
Szklane fasady stały się standardem dla niektórych typów obiek-
tów, przede wszystkim budynków użyteczności publicznej (biuro-
wych, handlowych, oświatowych itp.). Upowszechnienie różnych
rodzajów szkła o podwyższonej wytrzymałości skutkuje natomiast
wzrostem zainteresowania elementami budynków i ich otoczenia,
które w przeszłości rzadko były konstruowane ze szkła. Wymienić
tutaj można ścianki działowe, podłogi, schody, wypełnienia balu-
strad, daszki ochronne czy przekrycia. Swoją popularność szkło
zawdzięcza przede wszystkim dwóm cechom: estetyce i stosun-
kowo dużej odporności na korozję.
Najbardziej znaną wadą wyrobów ze szkła jest oczywiście skłon-
ność do pękania, przede wszystkim przy uderzeniu, ale możliwe
są również innego typu usterki ujawniające się w trakcie eksplo-
atacji szyb. Przedstawiony w dalszej części opis najczęściej spoty-
kanych uszkodzeń i usterek przeszkleń poprzedzono krótką cha-
rakterystyką szkła i szklanych wyrobów budowlanych.
x x x
Podstawowe właściwości szkła budowlanego
Istnieją różne definicje szkła. Uważa się je za „przechłodzoną
ciecz o dużej lepkości”, „bezpostaciowe ciało stałe” lub nawet
osobny stan skupienia materii. Niewątpliwe jest jednak, że szkło,
zachowując wewnętrzną strukturę cieczy (atomy ułożone w spo-
sób nieuporządkowany) w temperaturach atmosferycznych, ma
makroskopowe cechy ciała stałego.
Można wymienić następujące cechy szkła decydujące o jego
zachowaniu się w konstrukcji [1, 2, 3, 4, 5, 6]:
• nie ma określonej temperatury topnienia – ogrzewane stopniowo nabiera
cech plastycznych, staje się ciągliwe, a następnie przechodzi w ciecz; ta
cecha jest wykorzystywana w różnych procesach technologii szkła;
• ma bardzo dużą wytrzymałość na ściskanie, większą niż beton czy stal;
• wizualnie jest materiałem jednorodnym, jednak nieuporządko-
wana struktura wewnętrzna sprawia, że w skali mikro ma wiele
mikrorys, przede wszystkim na powierzchni, przez co jego wytrzyma-
łość na rozciąganie i zginanie jest wielokrotnie mniejsza niż na ści-
skanie – jest materiałem kruchym, mało odpornym na uderzenie;
• w obciążonej szybie mikrorysy mają tendencję do powiększania
się, dlatego wytrzymałość szkła na rozciąganie jest dużo mniej-
sza dla obciążeń długotrwałych niż chwilowych, spadek ten może
wynosić od ok. 45 do nawet ok. 7 MPa [7];
• płyta szklana jest prawie idealnie sprężysta, tzn. nie pojawiają
się w niej trwałe odkształcenia po zdjęciu obciążenia, i pozostaje
taka przy jego wzroście aż do momentu zniszczenia – cecha ta
sprawia, że pęknięcie tafli szklanej występuje nagle, bez wcześ-
niejszych objawów;
• sprężystość szkła powoduje, że jest ono szczególnie wrażliwe na
miejscowy docisk – obciążenia rozłożone na małej powierzchni
nie są rozładowane przez uplastycznienie materiału, przez co
naprężenia mogą miejscowo osiągnąć duże wartości i doprowa-
dzić do pęknięcia tafli. Z tej samej przyczyny nawet mikropęk-
nięcie może się z biegiem czasu powiększać, prowadząc w konse-
kwencji do zniszczenia szyby.
x x x
Szklane elementy budowlane
Podstawowym wyrobem ze szkła budowlanego są oczywiście
szyby. Stosuje się przede wszystkim takie ze szkła sodowo-wap-
niowo-krzemianowego, którego składniki to piasek szklarski,
soda, mączka wapienna oraz stłuczka szklana.
Uszkodzenia i usterki szyb
w fasadach i innych
elementach szklanych –
przyczyny, skutki, sposoby
zapobiegania
dr inż. Zbigniew Respondek
Wydział Budownictwa,
Politechnika Częstochowska
Profesjonalista profesjonaliście
Więcej na ten temat czytaj
w „Informatorze Budowlanym-
-murator” 2019
