108
Energooszczędne oświetlenie obiektów przemysłowych
dobry stan techniczny opraw, gwarantujący ich dalsze poprawne
działanie. Najnowsze konstrukcje liniowych lamp LED zapewniają
m.in. wysoki strumień świetlny (światło o bardzo dobrych parame-
trach), a przede wszystkim efektywność energetyczną na poziomie
gwarantującym znaczną oszczędność kosztów energii elektrycznej
oraz szybki zwrot nakładów inwestycyjnych. Nowoczesne lampy
liniowe LED mogą być w łatwy sposób montowane w istniejących
oprawach świetlówkowych dzięki znormalizowanym trzonkom oraz
takim samym długościom i średnicom jak w przypadku tradycyj-
nych świetlówek. Dostępne są na ogół liniowe lampy LED przysto-
sowane do pracy w oprawach oświetleniowych:
• ze statecznikami elektromagnetycznymi i zapłonnikiem, w któ-
rych pracowały dotychczas świetlówki typu T8, o średnicy rury
26 mm,
• ze statecznikami elektronicznymi, w których pracowały dotych-
czas świetlówki typu T5, o średnicy rury 16 mm, lub typu T8,
o średnicy rury 26 mm.
Producenci dostarczają dokładnych instrukcji dotyczących wszyst-
kich możliwych kombinacji sprzętowych i niezbędnych, na ogół
prostych zmian koniecznych do wykonania w oprawach świetlów-
kowych. Taka modernizacja niesie jednak za sobą pewne ryzyko.
Rozsył światła zmodernizowanych w ten sposób opraw ulegnie
modyfikacji, co może prowadzić do nieakceptowalnych zmian rów-
nomierności oświetlenia. Dlatego najlepiej, gdy modernizacja
zostanie poprzedzona praktyczną próbą na pewnym ograniczo-
nym, ale jednocześnie niezbyt małym obszarze.
Gruntowna modernizacja oświetlenia przez wymianę opraw
świetlówkowych na oprawy ze zintegrowanymi diodami LED
Znacznie lepsze efekty przyniesie z pewnością wymiana dotych-
czasowych opraw ze świetlówkami na liniowe oprawy oświetle-
niowe z diodami LED, zintegrowanymi na stałe z konstrukcją
oprawy i układami optycznymi zapewniającymi rozsył światła właś-
ciwy do poszczególnych zadań oświetleniowych. Do ich budowy
wykorzystywane są na ogół specjalne moduły z diodami LED,
typu SMD. W ofertach wszystkich producentów są już dostępne
różne rodzaje opraw LED, które mogą zastąpić tradycyjne w wer-
sji świetlówkowej:
• hermetyczne liniowe oprawy przemysłowe LED do montażu zwie-
szanego lub nastropowego,
• liniowe oprawy przemysłowe LED z kloszami rozpraszającymi do
montażu zwieszanego lub nastropowego, z możliwością tworzenia
linii świetlnych,
• kwadratowe lub prostokątne plafony oświetleniowe LED do mon-
tażu w sufitach podwieszanych lub nastropowego,
• specjalne hermetyczne oprawy LED do oświetlania pomieszczeń
o podwyższonych wymaganiach czystości.
Gruntowna modernizacja oświetlenia przez wymianę opraw
przemysłowych high-bay z lampami wysokoprężnymi na
oprawy high-bay LED
Na rynku dostępna jest także coraz liczniejsza grupa opraw typu
high-bay do oświetlania wysokich wnętrz przemysłowych, zapro-
jektowanych specjalnie do wykorzystania techniki LED. Źródło
światła stanowią w nich diody LED średniej lub wysokiej mocy,
najczęściej w postaci wielodiodowych modułów z układami
optycznymi kształtującymi rozsył światła. W zależności od rodzaju
użytych soczewek oprawa gwarantuje różny rozsył wiązki świetl-
nej – symetryczny, o szerokim lub wąskim kącie albo niesyme-
tryczny. Zastosowanie odmiennych soczewek w jednej oprawie
zapewnia duże możliwości, nawet indywidualnego kształtowania
rozsyłu światła.
x x x
Inteligentne sterowanie
Upowszechnienie oświetleniowej techniki LED stworzyło możli-
wość dynamicznego rozwoju nowych technik monitoringu, stero-
wania i zarządzania oświetleniem, w tym także w obiektach prze-
mysłowych. Obecnie najpopularniejszym sposobem sterowania
oświetleniem jest cyfrowy system DALI, znacznie rzadziej stosuje
się starszy, analogowy system 1–10 V. Kontrolery DALI dzięki
komunikacji cyfrowej umożliwiają indywidualne zarządzanie każdą
oprawą oświetleniową LED pracującą w tym standardzie. Ponadto
wykorzystanie interfejsów graficznych na laptopach, tabletach
i smartfonach zapewnia intuicyjną i przyjazną dla użytkownika
obsługę.
Inteligencja działania systemów sterowania oświetleniem przemy-
słowym, w tym także pracujących z protokołem sterowania
DALI, opiera się na użyciu danych pochodzących z dwóch podsta-
wowych typów sensorów – czujników natężenia naturalnego
światła dziennego docierającego do wnętrz oraz czujników obec-
ności i ruchu osób w oświetlanych pomieszczeniach. Sygnały
z tych pierwszych pozwalają ograniczyć natężenie światła sztucz-
nego do poziomu niezbędnego dla zachowania właściwych
warunków zgodnych z wymaganiami norm. Dzięki rozmieszczeniu
czujników w poszczególnych strefach wnętrz natężenie światła
sztucznego może być automatycznie regulowane w całym pomiesz-
czeniu albo ustawiane na różnym poziomie w jego poszczególnych
częściach. W strefach bliskich okien oświetlenie sztuczne może być
mniejsze, a silniejsze w głębi. Dzięki czujnikom obecności i ruchu
może być także automatycznie dostosowywane do natężenia prac
prowadzonych w poszczególnych pomieszczeniach, a nawet w ich
odrębnych strefach. Czujniki ruchu mają funkcję rejestrowania
obecności pracowników i w zależności od tego włączają, wyłączają
bądź zmieniają natężenie światła w całych halach lub na poszcze-
gólnych stanowiskach roboczych i drogach transportowych.
Wszystkie elementy systemu mogą być łączone w grupy, którym
następnie można przypisać różne scenariusze pracy. Nowoczesne
systemy sterowania oświetleniem przemysłowym mogą uwzględ-
niać wytyczne inwestora, przewidujące podział obiektów na
strefy oświetleniowe uwarunkowane rodzajem prac wykonywa-
nych w poszczególnych obszarach lub rozmieszczeniem maszyn.
Cyfrowa komunikacja sprawia, że system oświetleniowy jest bardzo
elastyczny – zmiana podziału na strefy, modyfikacja ustawień
lub scenariuszy nie wymaga ingerencji w instalację – dzięki temu
może być na bieżąco dostosowywany do zmian w infrastrukturze
obiektu.
Nowe, bogate funkcjonalności zapewniają wzrost oszczędności
w porównaniu do koniecznych nakładów inwestycyjnych, co sprzyja
upowszechnieniu takich rozwiązań. Potencjał oszczędności, jaki
leży w tych działaniach, pozwala szacować, iż w kolejnych latach
wartość rynku systemów sterowania oświetleniem będzie rosła
w tempie ponad 20% rocznie.
