warsztat architekta
33
szkło, kamień, a może metal
abc specjalisty
Cegły klinkierowe i bloczki kamienne
Były podstawowym materiałem wykorzystywanym do
wznoszenia zachowanych do dziś budynków historycz-
nych, takich jak choćby liczne romańskie i gotyckie kościoły,
katedry oraz zamki rozsiane na terenie całej Europy.
W czasach współczesnych zarówno cegła klinkierowa, jak
i bloki kamienne z elementów konstrukcyjnych stały się
formami czysto dekoracyjnymi. Stosuje się je najczęściej
w ścianach warstwowych z wykorzystaniem tradycyjnych
technik murarskich, zapewniając przy tym odpowiednie
połączenie mechaniczne warstwy elewacyjnej z elementa-
mi konstrukcyjnymi poprzez użycie kotew, listew i łączni-
ków nierdzewnych.
Stosunkowo nowym sposobem montażu są wszelkiego
rodzaju ruszty, w których montuje się „na sucho” cegły lub
inne elementy ceramiczne i kamienne. Tańszym rozwiąza-
niem jest stosowanie klejonych cienkich płytek klinkiero-
wych i kamiennych, które wprawdzie nie są tak trwałe jak
pełny mur, jednak stanowią rozsądną alternatywę. Montaż
takich elementów na elewacji ułatwiają specjalnie profilo-
wane płyty styropianowe, a także gotowe prefabrykowane
elementy styropianowo-klinkierowe.
Kamień naturalny
Dziś w zasadzie nie wznosi się ścian konstrukcyjnych
z kamienia, jednak jego naturalne piękno, odporność,
a także inne zalety sprawiają, że nadal stosuje się go
tam, gdzie wymagana jest trwałość i najwyższa estetyka.
Pomijając techniki murarskie (mur polny), kamień najczę-
ściej montuje się mechanicznie w postaci płyt o grubości
(standardowo 3–4 cm) uzależnionej od ich wielkości oraz
wytrzymałości surowca. Z uwagi na znaczny ciężar do
montażu elementów zwykle używa się nierdzewnych
kotew mocowanych chemicznie.
Zastosowanie elewacji kamiennej należy przewidzieć już
na etapie projektowania obiektu. Jej znaczny ciężar ma
wpływ na dobór konstrukcji ściany (często musi być ona
żelbetowa monolityczna). Ze względu na wysoki koszt płyt
kamiennych w praktyce najczęściej używa się ich jedynie
na fragmentach budynków, z którymi użytkownik styka się
bezpośrednio (np. reprezentacyjne wejście, elewacja fron-
towa). Można je zestawiać z innymi materiałami wykoń-
czenia fasady, m.in. szlachetnymi tynkami, klinkierem,
szkłem lub elementami z metalu, pamiętając o detalach
połączeń na stykach poszczególnych materiałów.
16
15
17
18
15, 16.
Ciekawym elementem
budownictwa tradycyjnego na
terenie Jury Krakowsko-
-Częstochowskiej jest łączenie
w jednej ścianie wątków klinkie-
rowych i kamiennych – z białego
wapienia, fot. Adam Bubak
17, 18.
Budynek wielorodzinny
Wrocławska 80 w Krakowie
(2013) – elewację z płyt wapie-
nia Jura uzupełniono tynkiem
szlachetnym Ceresit Visage,
fot. SMART STUDIO
